|
«Η ανάπτυξη της χώρας θα ξεκινήσει από την Γεωργία», δήλωνε ο Έλληνας πρωθυπουργός το 2010 [1]. Η κ. M. Αποστολάκη πρόσθετε λίγο αργότερα: «Ο πρωτογενής τομέας, η αγροτική παραγωγή είναι για την Ελλάδα ένας μονόδρομος, η βαριά μας βιομηχανία, και σε αυτή πρέπει να επενδύσουμε, αυτή να ανατάξουμε και με τις συγκεκριμένες πολιτικές μας και νομικές μας πρωτοβουλίες να την ενισχύσουμε και να τη στηρίξουμε γιατί έχει πολλά προβλήματα» [2]
Ο δε υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης διαπίστωνε: «Δεν υπάρχει ουσιαστικά ελληνική γεωργία αφού εισάγει όλους τους σπόρους από το εξωτερικό» [3].
Αν και η χώρα έχει τη δυνατότητα να εξασφαλίσει επισιτιστική αυτάρκεια, να παράγει φτηνά ποιοτικά αγροτοκτηνοτροφικά προϊόντα και να κάνει εξαγωγές, το 2009 πλήρωσε 6,5 δισ. ευρώ για εισαγωγή αγροτικών προϊόντων [4]. Το 2010 δαπανήθηκαν 6,3 δισ. ευρώ για εισαγωγές τροφίμων. Το πρώτο εξάμηνο του 2011 δαπανήθηκαν για εισαγωγές πατάτας 59.8 εκατομμύρια ευρώ, οσπρίων 14.0, κοινών λαχανικών 59.6 [5], ενώ το 2010 ,11.4 εκατομμύρια ευρώ για κρεμμύδια και σκόρδα.
Tο 1990 το έλλειμμα του εμπορικού αγροτικού ισοζυγίου ήταν 446.660 ευρώ, το 2002 1,7 δισ. ευρώ, ενώ το 2006 έφτασε τα 2,1 δισ. ευρώ. H αξία των εισαγωγών το 1990 ήταν 1,6 εκατομμύρια ευρώ, το 2002 4,7 δισ. ευρώ και το 2006 5,9 δισ. ευρώ [6]. Η μεγάλη πληγή σΆ αυτό το έλλειμμα είναι τα κτηνοτροφικά προϊόντα. Το 2010 η αξία των εισαγωγών για κρέατα και παρασκευάσματα κρέατος (99% από ΕΕ) έφτασε το 1,085 δισ. ευρώ ενώ οι εξαγωγές ήταν μόλις 56,7 εκατ. ευρώ...
Παρά την διαπίστωση του προβλήματος και τις κυβερνητικές εξαγγελίες, επιδοτούμενα φωτοβολταϊκά αντικαθιστούν καλλιέργειες, με ανυπολόγιστες συνέπειες για την καταστροφή των λιγοστών παραγωγικών πόρων της χώρας, της γεωργικής γης και του αγροτικού και φυσικού τοπίου, αλλά κυρίως του ήθους των ήδη εκμαυλισμένων από τις στρεβλές επιδοτήσεις αγροτών. Οι οποίοι εκπαιδεύονται στην μη-εργασία, στη μη-παραγωγή ποιοτικών ανταγωνιστικών αγροτικών προϊόντων που έχει ανάγκη η χώρα τόσο για να εξασφαλίσει την επισιτιστική της ασφάλεια όσο και για να τονώσει την παραγωγικότητα της και τις εξαγωγές προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας σε ακριβές αγορές του εξωτερικού.
Η Ελλάδα πρέπει φυσικά να επιτύχει συγκεκριμένους στόχους όσον αφορά την συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό της ισοζύγιο. Πως όμως; Καταστρέφοντας τη γεωργική γη και διατηρώντας τις εισαγωγές αγροτικών προϊόντων στα σημερινά εξωφρενικά επίπεδα; Και γεωργική γη δεν είναι μόνο η γη υψηλής παραγωγικότητας. Η παραγωγή αρωματικών φυτών σε «υποβαθμισμένα» εδάφη και η μεταποίησή τους σε προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας μπορεί, για παράδειγμα, να ωθήσει την παραγωγικότητα της χώρας, την καινοτομία και την επιστροφή των νέων στην ύπαιθρο αντί να πάρουν το δρόμο της ξενιτιάς. Η ορθολογική αξιοποίηση των βοσκοτόπων μπορεί να βοηθήσει να μειωθούν οι εισαγωγές κτηνοτροφικών προϊόντων και να ενισχυθούν οι εξαγωγές υψηλής ποιότητας πιστοποιημένων κτηνοτροφικών προϊόντων ΠΟΠ.
Οι υπολογισμοί των εσόδων από τις ΑΠΕ φαίνονται εντελώς αποσπασματικοί και προβληματικοί. Γιατί φωτοβολταϊκά σε γεωργικές εκτάσεις (ανεξαρτήτως παραγωγικότητας); Η απώλεια της δυνητικής γεωργικής παραγωγής έχει υπολογιστεί; Το κόστος των επιπλέον δικτύων για τα ήδη υψηλού κόστους παραγωγής ενέργειας φωτοβολταϊκά ποιος το πληρώνει; Η απάντηση είναι πρόσφατη: «αυξήσεις στα τιμολόγια της ΔΕΗ προκειμένου να καλυφθεί το έλλειμμα υπέρ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας προετοιμάζει το ΥΠΕΚΑ» [7]. Συνοδεύεται η αντικατάσταση καλλιεργειών ή φυσικής βλάστησης με φωτοβολταϊκά από πρόστιμα εκπομπών CO2 λόγω της απώλειας της φυτικής μάζας που απορροφά ανάλογες ποσότητες CO2 (Επιστημονική Επιτροπή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος);
Όλα αυτά δείχνουν τη στρεβλή αντιμετώπιση του θέματος των φωτοβολταϊκών και των ΑΠΕ γενικότερα. Μια τεράστια έκταση πανάσχημων ταρατσών των Ελληνικών πόλεων, με το δίκτυο της ΔΕΗ έτοιμο χωρίς πρόσθετο κόστος, θα μπορούσε να αξιοποιηθεί ως μη-παραγωγική επιφάνεια διαθέσιμη για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών. Όσο για το σχέδιο «Ήλιος», παραγωγής «φτηνής» ηλιακής ενέργειας από φωτοβολταϊκά για εξαγωγή στη Γερμανία, είναι προφανές ότι ούτε γη διαθέτουμε για να την υποβαθμίσουμε σε νεκρό τοπίο φωτοβολταϊκών, ούτε επάρκεια γεωργικής παραγωγής έχουμε, ούτε φτηνή ούτε επαρκής είναι η παραγωγή ενέργειας μέσω φωτοβολταϊκών ώστε να διαθέσουμε την πλεονάζουσα στη Γερμανία. Αντίθετα, μέχρι κρεμμύδια και σκόρδα εισάγουμε από τη Γερμανία. Και επιπλέον η παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ επιδοτείται από τους Έλληνες πολίτες!
Όσον αφορά το μέγεθος παραγωγής αιολικής ενέργειας η απάντηση έχει δοθεί από τους αρχαίους Έλληνες αιώνες πριν: «Μέτρον άριστον»! Δυστυχώς όμως, αιολικά πάρκα σχεδιάζονται μαζικά σε βουνοκορφές της Κρήτης και άλλων περιοχών της χώρας. Όπως και με τα φωτοβολταϊκά, η μαζική εγκατάσταση τεράστιων ανεμογεννητριών και ιδιαίτερα απαιτητικών υποδομών (δρόμων, σταθμών) έχει πολλαπλές αρνητικές συνέπειες. Το τοπίο, το σημαντικότερο φυσικό πλεονέκτημα αυτών των περιοχών όσον αφορά στην ανάπτυξη υψηλής ποιότητας ήπιων μορφών τουρισμού και αγροτουρισμού, αλλοιώνεται ανεπιστρεπτί. Οι τοπικές κοινωνίες χάνουν ένα μοναδικό δυναμικό βιώσιμης ανάπτυξης. Η ορθολογική εκμετάλλευση των βοσκοτόπων και άλλων φυσικών πόρων καθίσταται δύσκολη ή κοπιώδης. Πολίτες και τοπικές αρχές αναζητούν αναπτυξιακή «λύση» στην ήσσονα προσπάθεια της «παραχώρησης» γης, έναντι «μισθώματος», σε επιδοτούμενο (και από τους ίδιους!) «επενδυτή». Αντί να αναζητούν τρόπους παραγωγής τοπικών προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας και πολιτισμού, με ταυτόχρονη διαφύλαξη των φυσικών πόρων, του ανεπανάληπτου τοπίου της χώρας και κυρίως του ήθους των πολιτών, όλα εξαργυρώνονται με το «μίσθωμα» από τον επιδοτούμενο «επενδυτή». Εκπαιδεύονται έτσι οι τοπικές κοινωνίες στην τροφοδότηση του χρέους που έχει οδηγήσει τη χώρα στην οικονομική κατάρρευση και στην ηθική εξαθλίωση.
Οι συνέπειες της πολιτικής των τελευταίων χρόνων είναι οδυνηρές. Ο Έλληνας έχει γίνει μεταπράτης της γης, του φυσικού τοπίου και των φυσικών πόρων, του ήθους, της ιστορίας του… Μεταπράτης που εξαργυρώνει πολιτισμό και παραδόσεις αιώνων έναντι της «χαλαρής» και «πλούσιας» ζωής που του «εξασφάλιζαν» τις τελευταίες δεκαετίες οι δανειστές. Και δεν έμαθε το μάθημα του! Επιμένει να είναι ο μεταπράτης που δεν κοπιάζει για να παράξει, που διώχνει τα παιδιά του από τις πατρογονικές εστίες τους για να παράξουν αλλού γνώση και καινοτόμα προϊόντα. Μεταπράτης που εισάγει, επειδή δεν παράγει και επειδή καταστρέφει όσους παραγωγικούς πόρους του απέμειναν, προϊόντα που παράγουν άλλοι στο εξωτερικό. Μεταξύ των οποίων και τα ξενιτεμένα παιδιά του…
Δημήτρης Μπριασούλης Καθηγητής στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Σημειώσεις: [1] Γ.Παπανδρέου, Αγρότυπος, τεύχος 61, 17-22, Δεκέμβριος 2010 [2] Μ. Αποστολάκη, «Η αγροτική παραγωγή είναι η βαριά μας βιομηχανία», www.kathimerini.gr ΑΠΕ-ΜΠΕ, 16-01-11 [3] Συνέντευξη Τύπου Κώστα Σκανδαλίδη, ΣΚΑΪ, 08/10/2010 [4] ο.π. [5] Κ.Ν.Γιαννοπολίτης & Χ.Διαμαντόπουλος, Κηπευτικά, Αγρότυπος, τεύχος 98, Σεπτέμβριος 2011 [6] Η ΠΑΣΥ Χανίων για τις εισαγωγές αγροτικών προϊόντων, Αγώνας της Κρήτης, 27 Ιουλίου 2011 [7] Έρχονται «πράσινες» αυξήσεις στα τιμολόγια της ΔΕΗ - Το ΥΠΕΚΑ προσδοκά να καλύψει το έλλειμμα υπέρ των ανανεώσιμων πηγών, Το ΒΗΜΑ, 14/10/2011 http://www.tovima.gr/finance/article/?aid=425333
... (0 ) |
Cavo Sidero
