Ο ΑΜΙΑΝΤΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΚΑΡΚΙΝΟΓΟΝΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ

Είναι αδύνατο να δεχτώ, ότι υπάρχουν σχολεία στο Ν. Ηρακλείου με οικοδομικό υλικό τον καρκινογόνο αμίαντο, 22 χρόνια μετά την Οδηγία 76/769/Σεπτέμβριος 82. Σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 149 της Συνθήκης αυτής που απευθύνεται προς όλα τα Κράτη–Μέλη «απαγορεύεται αυστηρά η χρήση και εμπορία των προιόντων και παρασκευασμάτων του αμίαντου». Η εγκληματική αδιαφορία των εμπλεκομένων φορέων για τη χρήση του αμίαντου ειδικά στα σχολεία καταδεικνύεται από την απάντηση που έδωσε στην με αρ. 3223/29-10-98 ερώτηση του βουλευτού κ. Τατούλη ο τότε Υπουργός Πρόνοιας κ Λ. Παπαδήμας ενώπιον της Βουλής (Πρακτικά Βουλής, Θ΄Περίοδος, Σύνοδος Γ).

Επικαλούμενος την με αρ. 2592/1984 (ΦΕΚ 230/85 Τ.Β) Απόφαση Χημικού Συμβουλίου, σύμφωνα με την οποία και ύστερα από τη σχετική Οδηγία της Ε.Ε. και σε εναρμόνιση με αυτή απαντά ότι «επειδή κατά τη χρήση του εν λόγω υλικού εκτιμάται ότι απελευθερώνονται ίνες αμιάντου στο χώρο των σχολείων, συνιστάται η μη χρήση τέτοιων υλικών, ώστε να αποφεύγεται η διαφυγή ινών αμιάντου στο περιβάλλον». Παρόλα αυτά αν μερικοί εξακολουθούν να στρουθοκαμηλίζουν, τους υπενθυμίζω ότι το κτίριο που στεγαζόταν η Ευρωπαική Επιτροπή εκκενώθηκε το 1991, όταν βρέθηκε ότι είχε χρησιμοποιηθεί αμίαντος κατά την κατασκευή του το 1967.

Παρόλα αυτά η Ελλάδα όχι μόνο δεν συμμορφώθηκε με την πρώτη Οδηγία (γι’ αυτό και ακολούθησε και δεύτερη Οδηγία με αρ. 87/217/ΕΟΚ/19-3-87 σχετικά πλέον με την πρόληψη και μείωση της ρύπανσης από τον καρκινογόνο αμίαντο) αλλά σύμφωνα με τον Υπουργό Υγείας, συνεχίζουμε να ανεχόμαστε την ύπαρξη του αμίαντου ακόμη και σε νοσοκομεία όπως αυτό στο Θρηάσειο Πεδίο που έχει προκαλέσει έντονη αντιπαράθεση μεταξύ του κ Νικήτα Κακλαμάνη και του πρώην Υπουργού Υγείας κ. Σκουλάκη.

Ας προσπαθήσουμε όμως να προσεγγίσουμε το τεράστιο αυτό θέμα, για να σώσουμε τουλάχιστον τα παιδιά μας, γιατί υπάρχει κατηγορία ανθρώπων στην Κοζάνη, όπου αφού δούλεψαν αρκετά χρόνια στα μεταλλεία αμιάντου της περιοχής, σήμερα αργοπεθαίνουν από διάφορες μορφές καρκίνων, μετά από μια πρόωρη συνταξιοδότηση που τους έδωσε με νόμο το κράτος.

Α. Τι είναι και ποιες οι επιπτώσεις και περιβαλλοντικοί κίνδυνοι του αμίαντου;

Ο αμίαντος είναι πυριτικό υλικό ινώδες, σκληρό και ανθεκτικό στις υψηλές θερμοκρασίες, απρόσβλητο από χημικές δράσεις και με αντοχή τετραπλάσια του χάλυβα. Στη φύση συναντάται στα ορυκτά σερεπεντίνη και αμφίβολο. Ο πιο κοινός τύπος είναι 3MgO.2SiO2. 2H20. Στην Ελλάδα υπάρχει στη Δυτ. Μακεδονία και Ήπειρο. Λόγω των παραπάνω ιδιοτήτων υπάρχουν πάνω από 3.000 χρήσεις και εφαρμογές του αμίαντου. Χρησιμοποιήθηκε σαν μονωτικό για πρώτη φορά το 1866 και σαν αμιαντοτσιμέντο το 1870. Η πρώτη συνομοσπονδία αμιάντου έγινε το 1883 στη Νέα Υόρκη. Οι χρήσεις του από τότε πολλαπλασιάσθηκαν. Πυρίμαχα γάντια, στολές και σωλήνες ύδρευσης και άρδευσης, μονώσεις σε λέβητες και σωληνώσεις, πλάκες δαπέδων και οροφών, φίλτρα και ηλεκτρικές συσκευές όπως σίδερα, ψηστιέρες, σόμπες και ξηραντήρες μαλλιών, δεξαμενές νερού, τα γνωστά φύλλα αμιάντου για την κάλυψη υπόστεγων, φρένα των αυτοκινήτων, αεροπλάνων, τρακτέρ, και άλλων τροχοφόρων, είναι μόνο μερικές από τις 3000 χρήσεις και εφαρμογές του επικίνδυνου αυτού υλικού.

Ο αμίαντος εκλύεται στο περιβάλλον με την μορφή μικρών ινών, οι οποίες δύσκολα απομακρύνονται. Λόγω μάλιστα της κρυσταλλικής τους φύσης σπάζουν σε ακόμη μικρότερες, οι οποίες εισχωρούν εύκολα μέσω της αναπνοής στους πνεύμονες. Είναι επικίνδυνες και αυτές που έχουν μήκος κάτω από 5 μm (πέντε εκατομμυριοστά του μέτρου).

Από τον περασμένο αιώνα είχε αρχίσει να γίνεται γνωστό ότι ο αμίαντος είναι επικίνδυνος για την υγεία. Τα πρώτο θύμα αμίαντου ήταν ο Henry Ward, που ήταν ταυτόχρονα και ιδρυτής μεγάλης βιομηχανίας αμιάντου στις ΗΠΑ, της Johns–Manville Corporation. Πέθανε από αμιάντωση το 1898.

Η πραγματική τραγωδία για την ανθρωπότητα όμως αρχίζει το 1935, όταν πλέον οι γιατροί ανακάλυψαν ότι ο αμίαντος προκαλεί καρκίνο. Σε μερικές περιπτώσεις αρκούσε εισπνοή ινών μόνο για μερικές ώρες. Οι καρκίνοι που προκαλεί ο αμίαντος είναι πολλών ειδών: των πνευμόνων, μεσοθηλίωμα (καρκίνος του υπεζωκότος), μεσοθηλίωμα του περιτοναίου, καρκίνο του οισοφάγου, του λάρυγγα, του στομάχου, και του παχέος εντέρου. Συνήθεις ενδείξεις αμιάντωσης είναι δύσπνοια, συριγμός της αναπνοής, και κυάνωση όπου τα νύχια, το δέρμα και τα χείλη γίνονται μπλε από την έλλειψη οξυγόνου. Σχεδόν πάντα επακολουθεί θάνατος.

Ο αμίαντος είναι από τους δέκα πρώτους επικίνδυνους για την υγεία ρυπαντές, για τους οποίους καθορίστηκε παγκοσμίως όριο ανεκτό από τον άνθρωπο. Σαν μέγιστο ανεκτό όριο οι περισσότερες χώρες έχουν νομοθετήσει τις 2 ίνες στο κυβικό εκατοστό του αέρα. Ο αριθμός των ινών του αμιάντου στον αέρα κυμαίνεται συνήθως από 0,0004 –0,0005 ίνες ανά κυβικό δηλαδή 4.000 φορές μικρότερος από το επιτρεπτό όριο. Ο κίνδυνος της εισπνοής αμιάντου έχει βρεθεί σχεδόν παντού. Σε ορυχεία κι εργοστάσια αμιάντου, σε ναυπηγεία, σε λεβητοστάσια, σε εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής, στους δρόμους, στα σπίτια μας, στα σχολεία, στο ίδιο το νερό που πίνουμε. Γυναίκες που βούρτσισαν τα ρούχα των ανδρών τους ύστερα από τη δουλειά, ένα μικρό αγόρι που βοήθησε τον πατέρα του σε μια δουλειά με αμίαντο, κάποιος που μόνωσε με αμιαντοτσιμέντο ένα καζάνι, ένας τυροκόμος που κάλυψε τα βαρέλια του με αμίαντο, όλοι πέθαναν από μεσοθηλίωμα.

Να επισημάνουμε εδώ ότι εκτός από τα προϊόντα που περιέχουν αμίαντο, κίνδυνο ενέχουν και οι περισσότερες δραστηριότητες, που έχουν σχέση με οικοδομικά υλικά. Για παράδειγμα, μια τρύπα στον τοίχο ενός σχολείου που είναι κατασκευασμένος από αμίαντο, με ένα δράπανο απελευθερώνει χιλιάδες ίνες αμιάντου. Χρειάζεται λοιπόν προσοχή και προφυλάξεις σε τέτοιου είδους δραστηριότητες.

Η δράση του αμίαντου εκτός από επικίνδυνη είναι και ύπουλη. Ο καρκίνος των πνευμόνων εμφανίζεται περίπου σε 10 ως 35 χρόνια από τη στιγμή της εισπνοής, μεσοθηλίωμα των πνευμόνων περίπου σε 10 ως 45 χρόνια, και μεσοθηλίωμα του περιτοναίου μετά από 40 χρόνια. Δεν θα ήταν λοιπόν παράδοξο να πούμε αν δεν απαγορεύσουμε τη χρήση του, ότι οι καρκίνοι του αμίαντου είναι μια επιδημία του παρόντος για τους ηλικιωμένους και μια επιδημία του μέλλοντος για τα παιδιά μας.

Ο αμίαντος όμως δεν μεταδίδεται μόνο μέσω αέρα, αλλά και μέσω νερού. Ο αμίαντος που περιέχεται στο νερό μπορεί να έχει φυσική προέλευση ή να είναι αποτέλεσμα ρύπανσης. Ο αμίαντος φυσικής προέλευσης μπορεί να οφείλεται στην αποσάθρωση γεωλογικών κοιτασμάτων που ξεπλένονται και καταλήγουν σε επιφανειακά νερά, ή στην ύπαρξη αμιαντούχων πετρωμάτων στο εσωτερικό μιάς πηγής που τροφοδοτεί υδραγωγείο. Ο αμίαντος από ρύπανση στο πόσιμο νερό μπορεί να προέρχεται επίσης από ρύπανση των επιφανειακών νερών σαν αποτέλεσμα παραγωγικών διαδικασιών ή από την απελευθέρωση ινών αμιάντου από τους σωλήνες αμαιαντοτσιμέντου. Στα υδραγωγεία θεωρούν ανεκτό όριο τη συγκέντρωση 50.000 ινών ανά λίτρο. Τεράστιες ποσότητες αμίαντου έχουν μετρηθεί σε πόσιμα νερά στις ΗΠΑ. Στη Μινεσότα βρέθηκαν συγκεντρώσεις 600.000 ινών σε κάθε γραμμάριο νερού.

Β. Μαρτυρίες:

Όπως μεταδίδει το B.B.C, σε ανακοίνωσή του τα περισσότερα δημόσια κτίρια αλλά και οι κατοικίες που κατασκευάσθηκαν πριν από το 1985 περιέχουν αμίαντο, ο οποίος υπολογίζεται ότι ευθύνεται για το θάνατο 4.000 ανθρώπων το χρόνο και εκτιμάται ότι μέχρι το 2020 μπορεί να αποτελεί την κύρια αιτία θανάτων από καρκίνο με 200 κρούσματα την εβδομάδα. Τονίζει επίσης στην ίδια ανακοίνωση ότι οι ομάδες υψηλού κινδύνου είναι οι άνθρωποι που εργάζονται στην κατασκευή κτιρίων, σε ναυπηγεία, αλλά και μαθητές, καθηγητές και νοσηλευτικό προσωπικό, καθώς ο αμίαντος χρησιμοποιήθηκε στο παρελθόν στην κατασκευή σχολείων και νοσοκομείων. Επίσης αναφέρεται ότι αυτοψίες σε τυχαία δείγματα θανάτων έδειξε ότι το 13% από αυτούς είχε αυξημένη ποσότητα αμιάντου και παρουσίαζε πάχυνση της μεμβράνης που καλύπτει τον πνεύμονα (υπεζωκότας).

Στις ΗΠΑ σήμερα ο αμίαντος έχει πάψει να χρησιμοποιείται στο εσωτερικό των σπιτιών και αυτοί που έχουν παρουσιάσει καρκίνους που συνδέονται με αμίαντο ή αμιάντωση καλύπτονται από το νόμο. Τέτοιά κάλυψη όμως είναι μόνο ονομαστική και σε πολλές περιπτώσεις προσβλητική. Ο Anthony Bush δούλεψε στην εταιρεία Johns–Manville από το Νοέμβριο του 1922 μέχρι το Φεβρουάριο του 1924. Πέθανε στις 15 Δεκεμβρίου του 1975 από μεσοθηλίωμα που οφειλόταν όπως αποδείχθηκε στην εισπνοή αμίαντου. Ο δικαστής αποφάσισε ότι η χήρα του μπορούσε να αποζημιωθεί με 15 δολάρια την εβδομάδα, εφ’ όσον ο μισθός του άνδρα της το 1922 ήταν 17 δολάρια και 75 σέντς. Η έφεση που άσκησε απορρίφθηκε. Η εταιρεία όμως Johns-Manville στα τέλη του καλοκαιριού του 1982 δήλωσε χρεοκοπία. Το 1981 η ίδια εταιρεία είχε τζίρο 2,2 δισεκατομμύρια δολάρια και καθαρά κέρδη 60,3 εκατομμύρια δολάρια. Η χρεοκοπία δεν ήταν παρά ένας ελιγμός για να μην αποζημιώσει χιλιάδες αρρώστους ή ετοιμοθάνατους εργάτες.

Η εισαγωγή και χρήση του αμίαντου, όπως αναφέραμε, έχει απαγορευθεί στα Κράτη-Μέλη της Ε.Ε. Τι μπορεί όμως να γίνει με τους χιλιάδες τόνους αμιαντοτσιμέντου που στην Ελλάδα ειδικά είναι κατάσπαρτη. Μια λύση υπάρχει να εφαρμοσθούν οι νόμοι της παραγωγής και κατανάλωσης αμίαντου. Οι υπάρχουσες σωληνώσεις ύδρευσης και άρδευσης να εγκαταλειφθούν και οι κατασκευές από αμίαντο (ειδικά στα σχολεία και νοσοκομεία) να καταστραφούν προσεκτικά με γνωστές υπάρχουσες μεθόδους και να θαφτούν σε προκαθορισμένο σημείο. Όπως ακριβώς γίνεται με τις ανεπτυγμένες χώρες, όπου η απομάκρυνση του αμίαντου γίνεται γρήγορα και με επιστημονικούς τρόπους από οικοδομές. Αν δεν γίνει τίποτε μετά από αυτή την ενημέρωση, η μεγάλη επιδημία θα έλθει με την διαφορά ότι αυτή τη φορά, δεν θα μπορούμε να επικαλεσθούμε άγνοια, ούτε να ζητήσουμε συγγνώμη από τα παιδιά μας. Δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα σε αυτές τις περιπτώσεις από την άγνοια, του τεχνίτη που επισκευάζει φρένα με αμίαντο, του εργάτη που δουλεύει σε αίθουσες με ψευδοροφές από αμίαντο, του μαθητή που πηγαίνει ανυποψίαστος στο σχολείο του, που έχει επεκταθεί με αμιαντοκατασκευές, με την άγνοια εκατομμυρίων ανύποπτων πολιτών που κυριολεκτικά πίνουν νερό από σωλήνες ύδρευσης με αυξημένη συγκέντρωση ινών αμιάντου.

ΜΑΝΟΛΗΣ ΒΟΥΤΥΡΑΚΗΣ
ΦΥΣΙΚΟΣ - ΠΕΡΙΒ/ΓΟΣ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ Σ.Π.Α.Π.Ε.Κ.Ε.Ε.Κ.

��� ������� �� ������ ������.
������ ����� �� ������ ������ � �� ��������� ��� ecocrete.gr ���.