ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ

Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ:

O πρώην πρόεδρος της Ρ.Α.Ε. κ Π. Κάπρος τον Φεβρουαρίου 2002, κατά την συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Κρήτης στον ¶γιο Νικόλαο παρουσία του Υπουργού Ανάπτυξης κ. Α. Τσοχατζόπουλου, είχε ανακοινώσει την εκπόνηση μελέτης η οποία θα διερευνούσε κατά πόσο είναι εφικτή η μεταφορά και ενίσχυση του δικτύου του νησιού με «φυσικό αέριο». Ο ίδιος, με δηλώσεις του στον τοπικό τύπο ανακοίνωσε ότι το εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας συνδυασμένου κύκλου με κύριο καύσιμο το φυσικό αέριο θα χωροθετηθεί στη θέση Κορακιά του Δήμου Γαζίου και θα σηκώσει σε μεγάλο βαθμό το ενεργειακό βάρος της Κρήτης. Προϋπόθεση που επέβαλε ο Δήμος Γαζίου ήταν η σταδιακή μεταφορά, όλων των οχλουσών βιομηχανιών από τα Λινοπεραματα στη θέση αυτή.

Η Κρήτη τότε διέθετε δύο πόλους παραγωγής και μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας,ένα στα Λινοπεραματα Ηρακλείου ισχύος μαζί με την επέκταση περίπου 250 MW και ένα άλλο στη Ξηλοκαμάρα Χανίων ισχύος περίπου 300 MW,ενώ βρισκόταν στο στάδιο κατασκευής Ατμοηλεκτρικός Σταθμός στον Αθερινόλακο Λασιθίου ισχύος 190 MW (σήμερα μετά από μια δεκαετία τέθηκαν σε λειτουργία για τις ανάγκες κάλυψης ισχύος ενόψει Ολυμπιακών Αγώνων 50 ΜW).

Από την άλλη η συνεισφορά των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό ισοζύγιο της Κρήτης έχει φθάσει μέχρι σήμερα στα 80 ΜW.Ενώ αναμένεται η εγκατάσταση και λειτουργία άλλων 54 MW, των οποίων η λειτουργία έχει καθυστερήσει πάνω από δύο χρόνια κυρίως για γραφειοκρατικούς λόγους και της χρονοβόρας περιβαλλοντικής αδειοδότησης.

Επίσης η περιφέρεια Κρήτης σε συνεργασία με την ΡΑΕ προκειμένου ν' αντιμετωπίσουν το οξύτατο ενεργειακό πρόβλημα της Κρήτης μεσομακροπρόθεσμα, συγκάλεσαν στα τέλη Απριλίου 2004 ημερίδα,με αντικείμενο τη μεταφορά και χρήση φυσικού αερίου ως καύσιμου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Είναι γνωστό ότι είχαν προηγηθεί σχετικές με το φυσικό αέριο μελέτες από την ΔΕΗ το 1991, από την ΔΕΠΑ (Δημόσια Επιχείρηση Παροχής Αερίου) το 1996-97, οι οποίες όμως κρίθηκαν ασύμφορες ή απλώς έμειναν προτάσεις σε κάποιο γραφείο υπουργείου, για λόγους (όπως έχω προαναφέρει σε πολλά δημοσιεύματα) αδιαφορίας, έλλειψης πολιτικής βούλησης, αλλά προ πάντων αδυναμίας συντονισμού των εμπλεκόμενων φορέων.

Στα πλαίσια λοιπόν των αρμοδιοτήτων της, η Ρ.Α.Ε προκήρυξε διεθνή διαγωνισμό ανώτατου ενδεικτικού προϋπολογισμού 170.000 ευρώ (58.650.000 δρχ), για την εκπόνηση «Στρατηγικής Μελέτης Προμήθειας Φυσικού Αερίου για τη Νήσο Κρήτη». Ο σύμβουλος (το έργο αυτό κατοχυρώθηκε στην Βρετανική Εταιρία Αdvαntika) κλήθηκε να εκπονήσει την ως άνω μελέτη για εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής ισχύος 250 MW.Η ΡΑΕ έδωσε αυστηρές εντολές στους εγγλέζους, ώστε να ερευνηθούν όλες οι παράμετροι και κυρίως να δοθεί βάρος στο ζήτημα της μεταφοράς του φυσικού αερίου και χρονοδιάγραμμα 4 μηνών, ώστε να κριθεί τελικά εάν είναι συμφέρουσα η μεταφορά, η αποθήκευση και χρήση του φυσικού αερίου. Η απάντηση από την Αγγλική εταιρεία καθυστέρησε πολύ, αφού ανακοινώθηκε πριν λίγες ημέρες (στο μεταξύ παραιτήθηκε ο πρόεδρος της ΡΑΕ κ. Κάπρος, αφού ήλθε σε αντιπαράθεση με την ΔΕΠΑ για τα τιμολόγια φυσικού αερίου και με τη Δ.Ε.Η για σκόπιμη καθυστέρηση κυρίως μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας). Η γνωμοδότηση της ATVANTIKA ήταν θετική και έδωσε το πράσινο φως για κατασκευή του εργοστασίου ηλεκτροπαραγωγής στην Κορακιά ισχύος 250 MW.

Β) ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ ΩΣ ΚΑΥΣΙΜΟ:

Το φυσικό αέριο είναι ορυκτό καύσιμο, άρα η διαθεσιμότητα του εξαρτάται από την επάρκεια των κοιτασμάτων (οι σημερινές προβλέψεις είναι 80-100 χρόνια). Δεν πρέπει να σχετίζεται με το υγραέριο βουτάνιο (C4H10) ή προπάνιο (C3H4) που χρησιμοποιείται σε φιαλίδια και φιάλες συνήθως για καφέ η μαγείρεμα τα οποία είναι παράγωγα καύσιμα από τα διυλιστήρια, επομένως η διαθεσιμότητά τους εξαρτάται από την παραγωγική ικανότητα των διυλιστηρίων. Είναι αλαφρύτερο από τον αέρα, οπότε σε περίπτωση διαρροής διαφεύγει αποκλειστικά προς την ατμόσφαιρα, ενώ το υγραέριο είναι βαρύτερο από τον αέρα και επομένως μπορεί να διεισδύσει σε περίπτωση διαρροής και μέσα από φρεάτια υπόγεια σε αποχετευτικούς αγωγούς., δεδομένου δε το ότι το σημείο ανάφλεξης του φυσικού αερίου είναι διπλάσιο από αυτό του υγραερίου, η επικινδυνότητα είναι μεγαλύτερη για το υγραέριο. Η ανωτέρα θερμογόνος δύναμη του φυσικού αερίου κυμαίνεται από 9.000–11.000 Kcal/NM3,ενώ του υγραερίου είναι υψηλότερη 23.000-30.000 Kcal/NM3, που αν αυτό συνδυαστεί και με τη σχετική πυκνότητα των δύο καυσίμων σημαίνει ότι το φυσικό αέριο και το υγραέριο δεν είναι μεταξύ τους εναλλάξιμα, δηλαδή δεν είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί το ένα σε καυστήρες που είναι σχεδιασμένοι για την καύση του άλλου.

Γ) ΧΡΗΣΕΙΣ:

Αν επιχειρήσουμε να δώσουμε με απλά λόγια την εικόνα του αερίου, θα λέγαμε ότι είναι εύχρηστο, αποδοτικό, καθαρό και οικονομικό καύσιμο ειδικά σε σχέση με το πετρέλαιο. Αν δε σε όλα αυτά προσθέσουμε και την διαθεσιμότητα του, τις εξελιγμένες τεχνολογίες και την αξιοπιστία στην παροχή του, στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, στην βιομηχανία, στο σπίτι στις επιχειρήσεις τριτογενούς τομέα, στην αυτοκίνηση και τις μειωμένες εκπομπές στο περιβάλλον κατά την καύση του θα μπορούσαμε να το υιοθετήσουμε στην Κρήτη, ως εναλλακτική λύση μετά τις Α.Π.Ε.. Οι χρήσεις του φυσικού αερίου ανά τομέα είναι:

1. Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας – Βιομηχανία: Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με καύσιμο το φυσικό αέριο και η κατανάλωση του από τη Βιομηχανία είναι η νέα μεγάλη πρόκληση στη χρήση του και ελίσσεται με ταχύτατους ρυθμούς σε όλη την Ευρώπη. Ιδιαίτερα στη χώρα μας, μετά την απελευθέρωση της ενέργειας, η συμπαραγωγή θερμότητας και ηλεκτρισμού καθώς και οι σταθμοί συνδυασμένου κύκλου φυσικού αερίου αποκτούν ιδιαίτερα επίκαιρο χαρακτήρα. Οι φυσικές αντιρρυπαντικές ιδιότητες του φυσικού αερίου σε συνδυασμό με το φθηνό κόστος παραγωγής και την υψηλή απόδοση σε θερμική απόδοση, το καθιστούν μοναδικό καύσιμο στην ηλεκτροπαραγωγή από άλλα συμβατικά καύσιμα και φιλικότερο προς το περιβάλλον μετά τις Α.Π.Ε. Η Δ.Ε.Η έχει συνάψει 25ετή σύμβαση συνεργασίας με την Δ.Ε.ΠΑ και έχει ήδη σε λειτουργία μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, με καύσιμο φυσικό αέριο.

Σχετικά με τη Βιομηχανία με άμεσες και έμμεσες θερμικές ανάγκες το φυσικό αέριο είναι η φυσική ενεργειακή επιλογή, βελτιώνοντας την ανταγωνιστική θέση των μονάδων που το χρησιμοποιούν.

2. Φυσικό αέριο στο σπίτι: Περισσότερο από 50 εκατομμύρια νοικοκυριά στην Ευρώπη και πάνω από τα μισά νοικοκυριά της Αμερικής απολαμβάνουν καθημερινά τις ευκολίες, την αυτονομία, την ασφάλεια και την οικονομία που τους προσφέρει η μόνιμη σταθερή παροχή φυσικού αερίου.

3. Φυσικό αέριο σε επιχειρήσεις του τριτογενούς τομέα: Ξενοδοχεία και νοσοκομεία, εκπαιδευτικά ιδρύματα, αθλητικά και πολιτιστικά κέντρα, μεγάλα κτίρια γραφείων, χώροι αναψυχής, εμπορικά κέντρα και καταστήματα, μπορούν τώρα να χρησιμοποιούν το φυσικό αέριο για θέρμανση χώρων, παραγωγή ζεστού νερού, μαγείρεμα καθώς και άλλες εξειδικευμένες εργασίες ζαχαροπλαστικής, εργαστήρια αργυροχρυσοχοίας, πλυντήρια και στεγνωτήρια, συνεργεία αυτοκινήτων με φούρνους βαφής περιλαμβάνονται στον μακρύ κατάλογο των καταναλωτών του φυσικού αερίου.

4. Φυσικό αέριο στην αυτοκίνηση: Οι εφαρμογές του φυσικού αερίου συνεχώς επεκτείνονται σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό είναι μια πρακτική απόδειξη ότι το φυσικό αέριο είναι πραγματικά το καύσιμο του μέλλοντος και ότι θα συμβάλλει ουσιαστικά στη λύση του ενεργειακού και περιβαλλοντικού προβλήματος της ανθρωπότητας. Η κίνηση λεωφορείων με φυσικό αέριο είναι ένα τέτοιο παράδειγμα και η ΔΕΠΑ είναι από τις πρώτες που το εφάρμοσαν. Τριακόσια λεωφορεία της ΕΘΕΛ με αυτοκίνηση τέθηκαν ήδη σε κυκλοφορία. στην πρωτεύουσα, παράλληλα με την κατασκευή ενός από τους μεγαλύτερους σταθμούς ανεφοδιασμού στην Ευρώπη.

5. Προστασία του περιβάλλοντος: To φυσικό αέριο είναι η καθαρότερη πηγή πρωτογενούς ενέργειας σε σχέση με τα άλλα συμβατικά καύσιμα, αλλά η εκπομπή αέριων ρύπων το κατατάσσει μετά τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, ως προς την προστασία του περιβάλλοντος σύγκριση που θα κάνουμε στα συμπεράσματα στο τέλος της έρευνας.

Επάρκεια-Πλεονεκτήματα- μειονεκτήματα:

Είναι δεδομένο ότι η Κρήτη μέχρι στιγμής δεν έχει καμία υποδομή μεταφοράς, αποθήκευσης και διανομής του φυσικού αερίου. Το μόνο που υπάρχει είναι "Στρατηγική Μελέτη Προμήθειας Φυσικού Αερίου", την οποία εκπόνησε μετά από διεθνή διαγωνισμό η Αγγλική εταιρεία Advantica, μετά από εντολή της Ρ.Α.Ε. (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας) αποκλειστικά για την Κρήτη.

Οι μελετητές έδωσαν έμφαση την αξιολόγηση των τεχνικών και οικονομικών λύσεων ως προς τη μεταφορά και αποθήκευση υγροποιημένου (LNG) ή συμπιεσμένου (CNG) φυσικού αερίου και στις προδιαγραφές για τον σκοπό αυτό. Τελικά η Αγγλική εταιρεία έδωσε πριν από λίγο καιρό το πράσινο φως για την υλοποίηση και αυτής της λύσης, μετά από τις αποτυχημένες και άστοχες προσπάθειες μιας δεκαετίας και πλέον: [υποβρύχιο καλώδιο αδυναμία προώθησης Α.Π.Ε στους στόχους που έχουν τεθεί, αποξήλωση και αντικατάσταση του απηρχαιωμένου δικτύου, επέκταση των δικτύων μέχρι τα αιολικά πάρκα με ευθύνη της Δ.Ε.Η, αδυναμία απόκτησης Η/Ζ παραμονές Ολυμπιακών Αγώνων, καθυστέρηση επί μια δεκαετία της κατασκευής του νέου Α.Η.Σ στον Αθερινόλακκο ισχύος 190ΜW, μερική λειτουργία του, μόλις 50 ΜW για την κάλυψη ισχύος ενόψει Ολυμπιακών, σοβαρό ατύχημα από την εν βρασμώ λειτουργία του εργοστασίου (κάψιμο δύο μετασχηματιστών με το τοξικό εξαφθοριούχο χλώριο, που δημιούργησε προβλήματα σε πέντε εργάτες) διαδοχικά, εκτεταμένα και μεγάλης διάρκειας Μπλάκ ¶ουτ, επιβολή δια της βίας δύο αεριοστροβίλων στα Λινοπεραματα, μετά από παρέμβαση των Μ.Α.Τ., σε μια περιοχή όπου η φέρουσα ικανότητα σε ρύπους, έχουν προ πολλού υπερβεί τα θεσμοθετημένα όρια κ.λ.π ] .Όλες οι παραπάνω ενέργειες ήταν επακόλουθο αδιαφορίας, έλλειψης πολιτικής βούλησης και κοινωνικής αποδοχής, αλλά προπάντων αδυναμίας συντονισμού των εμπλεκομένων φορέων, στην εφαρμογή νέων και δοκιμασμένων τεχνολογιών. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα επαναληφθούν αυτά τα φαινόμενα με την εισαγωγή φυσικού αερίου στην Κρήτη.

Για να ξεπεραστούν τα προβλήματα αυτά και να καταστεί το φυσικό αέριο στην Κρήτη, πλέον ανταγωνιστικό, φιλοπεριβολλοντικό στρατηγικό καύσιμο πρέπει εκτός των άλλων, να πληρεί τρεις βασικές απαιτήσεις, που είναι αποκλειστική ευθύνη της πολιτείας και των συναρμόδιων φορέων (ΥΠ.ΑΝ, Ρ.Α.Ε, Δ.Ε.Π.Α., Δ.Ε.Η., ΔΕΣΜΗΕ, ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ, ΝΟΜΑΡΧΙΑ, ΔΗΜΟΣ ΓΑΖΙΟΥ κ.λ.π).

1. Την εξασφάλιση επάρκειας φυσικού αερίου στην αγορά από τις χώρες παραγωγής του.

2. Την ρύθμιση της τιμής μεταφοράς φυσικού αερίου στην Κρήτη και των εμπλεκομένων φορέων στο σύστημα διαμονής.

3. Την δημιουργία χρηματιστηρίου Παραγώγων Ενέργειας, μέσω του οποίου θα επιτευχθεί ο εξορθολογισμός του θεσμικού πλαισίου, διάθεσης της ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο.

Τον τρόπο με άλλα λόγια, με τον οποίο θα γίνεται η διάθεση της παραγόμενης ποσότητας ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο και τους αρμόδιους τεχνικούς συμβούλους της πολιτείας.

Σχετικά με την επάρκεια, που είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να λειτουργήσει αποτελεσματικά η αγορά παραγωγής ηλεκτρισμού από φυσικό αέριο, η θέση του ΥΠ.ΑΝ. είναι η παρακάτω :

Υπάρχει εδώ και αρκετά χρόνια, σύμβαση προμήθειας φυσικού αερίου από τον Σιβηρικό Αγωγό που εξασφαλίζει στη χώρα μας 6 δις. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου (Το σύστημα διανομής φυσικού αερίου στην Ηπειρωτική Ελλάδα, περιλαμβάνει δύο βασικά τμήματα με υπόγειους αγωγούς. Το ένα δίκτυο διανομής είναι μέσης πίεσης και περιλαμβάνει τις περιοχές: Αττική, Θεσσαλονίκη, Λάρισα, Βόλο, Οινόφυτα, Πλατύ Ημαθίας, Σέρρες, Ξάνθη, Καβάλα,, ΒΙΠΕ Κομοτηνής, ενώ ένα δεύτερο δίκτυο χαμηλής πίεσης υπάρχει σε μερικές από τις προαναφερόμενες περιοχές όπως, η Αττική, η Θεσσαλονίκη, η Λάρισα, ο Βόλος και η Κομοτηνή). Η ποσότητα όμως αυτή δεν επαρκή και χρειαζόμαστε επιπρόσθετες ποσότητες φυσικού αερίου, τουλάχιστον για την δεκαετία μέχρι το 2014, ώστε να μπορέσουμε να μιλήσουμε για επάρκεια.

A) Πλεονεκτήματα

Α1) Βιομηχανία: α) Μειωμένες εκπομπές ρύπων, που συμβάλλουν αποφασιστικά σε καθαρότερο περιβάλλον και στην καταπολέμηση και στην καταπολέμηση του φαινομένου του θερμοκηπίου,β) Αυξημένη ενεργειακή απόδοση και οικονομία με μειωμένο λειτουργικό κόστος διαχείρισης, γ) Ευχέρεια χειρισμού και ελέγχου, αυτονομία. Αμεσότητα και ταχύτητα. Ασφάλεια στη χρήση, χωρίς οσμές και θορύβους.

Α2) Στο σπίτι: α) Στη θέρμανση χωρίς εξαρτήσεις και με σταθερή παροχή κάτω από τον απόλυτο έλεγχο των καταναλωτών. β) Στο μαγείρεμα, χωρίς χρόνους αναμονής και άμεση ρύθμιση της θερμοκρασίας, γ) Στο ζεστό νερό, τη στιγμή που το θέλουμε, όπου και όταν το θέλουμε και σε πολλές άλλες λειτουργίες του νοικοκυριού, δ) Σε μια σειρά νέων προϊόντων, όπως στεγνωτήρια ρούχων, τζάκια, μπάρμεπεκιου κ.λ.π. ε) Στον τρόπο σύνδεσης με το σπίτι μ’ ένα απλό και γρήγορο τρόπο και με μία συγκριτικά χαμηλή οικονομική δαπάνη που γίνεται εφάπαξ, στ) Μεγαλύτερη διάρκεια ζωής των συσκευών και του εξοπλισμού, με υψηλότερη απόδοση και μικρότερο κόστος συντήρησης, χωρίς πρόσθετες δαπάνες για ομαλή λειτουργία(δεξαμενές, αντλίες, προθερμαντήρες κ.λ.π)

Α3) Σε επιχειρήσεις του τριτογενούς τομέα: α) Συνεχής παροχή και έλλειψη ενασχόλησης με παραγγελίες και παραλαβές καυσίμων, β) Δυνατότητα εκμετάλλευσης σημερινών αποθηκευτικών χώρων (δεξαμενών), γ) Αισθητή αρτιότητα, αυξημένη καθαριότητα χώρων και συσκευών,εξοικονόμηση ενέργειας, δ) Μειωμένη συντήρηση, ορθολογική χρήση ενέργειας, μείωση λειτουργικών δαπανών, οικονομία. Επιμήκυνση της διάρκειας ζωής του εξοπλισμού, υψηλότερη απόδοση.

Α4) Στη προστασία του περιβάλλοντος: Το φυσικό αέριο είναι καθαρότερη πηγή ενέργειας, μετά φυσικά τις Α.Π.Ε. Τα μεγέθη των εκπεμπόμενων ρύπων είναι σαφώς μικρότερα σε σχέση με τα συμβατικά καύσιμα, ενώ η βελτίωση του βαθμού απόδοσης μειώνει τη συνολική κατανάλωση καυσίμου και συνεπώς περιορίζει την ατμοσφαιρική ρύπανση.

Α5) Τόνωση της βιομηχανικής απασχόλησης: Το φυσικό αέριο προσφέρει τη δυνατότητα εισαγωγής νέων τεχνολογιών αυξημένης ενεργειακής απόδοσης στη Κρήτη, σε πολλούς βιομηχανικούς κλάδους (εφόσον φθάσουμε σε δίκτυα διανομής με αγωγούς κυρίως στον Βόρεια άξονα της Κρήτης λόγω μορφολογίας του εδάφους).

Α6) Εξοικονόμηση ενέργειας: Με την υποκατάσταση ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο, κυρίως στις οικιακές και εμπορικές σχέσεις, θα αποφευχθούν οι απώλειες μετατροπής του σε θερμική ενέργεια (φαινόμενο joyle), καθώς και στη μεταφορά της. Η χρησιμοποίηση φυσικού αερίου σε μονάδες συνδυασμένου κύκλου θα έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική αύξηση του βαθμού απόδοσης παραγωγής ηλεκτρισμού στην Κρήτη, σε 52-55% έναντι 35-40% των συμβατικών ηλεκτραγωγικών σταθμών. Λόγω «καθαρότητας» των προϊόντων καύσης του φυσικού αερίου, αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί απ΄ευθείας σε ορισμένες βιομηχανικές εφαρμογές χωρίς την παρεμβολή εναλλακτών που έχουν ως συνέπεια ενεργειακές απώλειες.

Α7) Μείωση της εξάρτησης από το πετρέλαιο: H χρήση του φυσικού αερίου θα μας απαλλάξει από τον εφιάλτη που ζούμε αυτές τις ημέρες με την αύξηση της τιμής του πετρελαίου και θα αποτελέσει την εναλλακτική λύση για τους καταναλωτές που βρίσκονται σε αδιέξοδο. Γενικά θα έχει θετικές επιδράσεις στη δομή του ενεργειακού ισοζυγίου.

Β) ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ:

Β1) Υλοποίηση βασικών απαιτήσεων από τη πολιτεία: Προϋπόθεση για την ομαλή έναρξη των επενδύσεων στην Ελλάδα, πόσο μάλλον στην Κρήτη, η οποία δεν διαθέτει υποδομές, όπως η ηπειρωτική Ελλάδα είναι η εκπλήρωση τριών κριτηρίων από το κράτος:

- Την εξασφάλιση της επάρκειας φυσικού αερίου στην αγορά από τις χώρες παραγωγής του, όπως η Ρωσία, Η Αλγερία, το Ιράν, οι οποίες σε περίπτωση ένοπλων συγκρούσεων, είναι δυνατόν να διακόψουν την παροχή προς την Ελλάδα.

Την ρύθμιση της τιμής μεταφοράς φυσικού αερίου εντός της Ελλάδας και ειδικά στην Κρήτη, η οποία είναι από τα πλέον ενεργοβόρα, απομακρυσμένα και μη διασυνδεδεμένα νησιά με την υπόλοιπη Ελλάδα, και τον συντονισμό των εμπλεκομένων φορέων, οι οποίοι όπως προαναφέραμε πριν καν αρχίσει η μεταφορά και αποθήκευση του φυσικού αερίου ενεπλάκησαν σε κόντρες και αντιπαραθέσεις, μεταξύ αυτών εξέχουσα θέση έχουν: Το ΥΠ.ΑΝ., η Ρ.Α.Ε., η Δ.Ε.Π.Α., η Δ.Ε.Η., η Περιφέρεια Κρήτης, το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., και η Νομαρχία Ηρακλείου με το Δήμο Γαζίου στις οποίες ανήκει η θέση Κορακιά, όπου πρόκειται να εγκατασταθεί και να λειτουργήσει το πρώτο εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με κύριο καύσιμο το φυσικό αέριο.

Την δημιουργία χρηματιστηρίου Παραγώγων Ενέργειας, μέσω του οποίου θα επιτευχθεί ο εξορθολογιμός του θεσμικού πλαισίου διάθεσης της ηλεκτρικής ενέργειας από το φυσικό αέριο. Πρέπει λοιπόν με βάση τις αρχές που εγγυώνται ίσους όρους ανταγωνισμού, το Υπουργείο Ανάπτυξης να καλέσει σε δημόσιο διάλογο τους ενδιαφερόμενους επενδυτικούς φορείς, τους αρμόδιους τεχνικούς συμβούλους της πολιτείας (Επιστημονικούς Φορείς, Σ.Ε.Β, ΓΕΣΕΕ, Τεχνικό Επιμελητήριο, ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ).

Αυτός ο διάλογος θα βοηθήσει να λυθούν, όλα τα προβλήματα για να ξεκινήσουν οι επενδύσεις, για την παραγωγή ηλεκτρικής από φυσικό αέριο σύμφωνα με τις άδειες που έχουν δοθεί και αυτές που πρόκειται να δοθούν. Είναι σαφές ότι σ΄ αυτή τη νέα αγορά ενέργειας για παραγωγή ηλεκτρισμού, δικαιωματικά και με τους ίδιους όρους, θα έχει δυνατότητα προμήθειας και η ΔΕΗ, ώστε ο ανταγωνισμός να είναι πλήρης, να ισχύουν ίσοι όροι ανταγωνισμού για όλους χωρίς επιδοτήσεις για την παραγωγή ενέργειας από φυσικό αέριο.

B2) Πολιτική αντιπαράθεση και συμφέροντα: Η προμήθεια της Κρήτης με φυσικό αέριο, έχει ήδη προκαλέσει κλιμακούμενες κόντρες μεταξύ Ρ.Α.Ε. (Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας) και Δ.Ε.Π.Α. (Δημόσιας Επιχείρησης Παροχής Αερίου) με έντονες αντιδράσεις και από τη Δ.Ε.Η..

Η ανοικτή ενεργειακή κρίση κορυφής, παρουσιάσθηκε αιφνιδιαστικά, όταν ο πρόεδρος της Ρ.Α.Ε. κ. Π. Κάπρος δημοσιοποίησε στις 24 Νοεμβρίου 2003 στην Ιστοσελίδα της Ρ.Α.Ε., στο διαδίκτυο, επιστολή και εμπιστευτικό έγγραφο του ιδίου προς τον Υπουργό Ανάπτυξης κ. Α. Τσοχατζόπουλο με ημερομηνίες 22/10/2003 και 15 / 10/ 2003 αντίστοιχα, που αφορούν τα τιμολόγια μεταφοράς του φυσικού αερίου για την κάλυψη αυξημένων ενεργειακών αναγκών (όπως συμβαίνει στην Κρήτη) σε ηλεκτρική ενέργεια το καλοκαίρι του 2004, θέματα που βρέθηκαν στο κέντρο προεκλογικής αντιπαράθεσης και από ότι φαίνεται και μετεκλογικής. Η δημοσιοποίηση με ένα μήνα καθυστέρηση και ενώ είχε προηγηθεί στις 4 Νοεμβρίου προφορική επίθεση του κ. Κάπρου απέναντι στη Δ.Ε.Π.Α. σε ημερίδα για το φυσικό αέριο, ο οποίος κατηγόρησε ανοικτά παρουσία του διευθύνοντος συμβούλου της εταιρείας, Αριστείδη Βακιρλή, την εταιρεία για «μονοπωλιακή συμπεριφορά και υψηλές λειτουργικές δαπάνες».

Η ανοικτή ρήξη με τη διοίκηση της ΔΕΠΑ και τα «κατηγορώ» του κ. Κάπρου τη στιγμή μάλιστα που η εταιρεία βρισκόταν σε διαπραγματεύσεις με συγκεκριμένο επενδυτή (Gas Natural) για την πώληση του 35%, έβλαψε σοβαρά το προφίλ της Δ.Ε.Π.Α. Η συγκυρία αυτή δημιουργεί πολλά ερωτηματικά για την μεταφορά φυσικού αερίου στην Κρήτη όταν οι εμπλεκόμενοι και αρμόδιοι φορείς βρίσκονται σε πλήρη διάσταση απόψεων.

B3) Μεταφορά- Αποθήκευση, φυσικού αερίου: Στην Κρήτη, το αέριο θα μεταφέρεται υγροποιημένο με ειδικά δεξαμενόπλοια, τα οποία έχουν τη δυνατότητα να το παραλαμβάνουν σε αέρια μορφή και να το υγροποιούν κατά την μεταφορά και στη συνέχεια να αποθηκεύεται υγροποιημένο σε αποθηκευτικές εγκαταστάσεις, όπως συμβαίνει με τη νήσο Ρεβυθούσα στον κόλπο των μεγάρων, που αποτελεί και τον αποθηκευτικό χώρο βάσης για την Δ.Ε.Π.Α..

Τα βασικά λοιπόν μειονεκτήματα στη φάση αυτή είναι:
Η μεταφορά με ειδικά δεξαμενόπλοια που αυξάνουν τα τιμολόγια για την Κρήτη,, η εξασφάλιση συνεχούς ροής προς το νησί, οι χώροι αποθήκευσης για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Πολύ δυσκολότερα γίνονται τα πράγματα εάν θελήσουμε να το χρησιμοποιήσουμε και στον τριτογενή τομέα και για οικιακή χρήση. Σε αυτή τη περίπτωση απαιτούνται αγωγοί υπογυοποιημένοι και δημιουργία δικτύου διανομής, όπως συμβαίνει στην ηπειρωτική Ελλάδα. Η μορφολογία του εδάφους τη νότια Κρήτη είναι απαγορευτική για μια τέτοια είδους δραστηριότητα λόγω των ορεινών όγκων και των βραχωδών πετρωμάτων, ενώ ο βόρειος άξονας προσφέρεται από απόψεως μορφολογίας, αλλά είναι κορεσμένος από άλλες δραστηριότητες, εκτός αν σκάψουν κατά μήκος του βόρειου οδικού άξονα.

Β4) Σύγκριση εκπεμπόμενων ρύπων σε σχέση με άλλα καύσιμα, κατά την καύση σε μονάδα ατμοπαραγωγής και τις Α.Π.Ε
Σε mg/m3

Εάν υποθέσουμε ότι η προσθήκη των 190 MW του Αθερινόλακου επιταχυνθεί (μέχρι σήμερα έχουν τεθεί σε λειτουργία 50 MW) τότε η συνολική εγκατεστημένη ισχύς από συμβατικά καύσιμα στην Κρήτη θα διαμορφωθεί σε 740 MW περίπου, που όμως δεν μπορεί να καλύψει την ετήσια ζήτηση σε ηλεκτρική ενέργεια του νησιού που τρέχει με ρυθμό 8-10% και σε μια δεκαετία θα έχουμε ανάγκη κάλυψης περίπου 1500 MW, εφόσον φυσικά και ο ρυθμός ανάπτυξης παραμείνει στα σημερινά επίπεδα. Εάν σε όλα αυτά προσθέσουμε και 80 MW από υφιστάμενα αιολικά πάρκα και 54 MW που βρίσκονται στο στάδιο κατασκευής πάλι η ενεργειακή κάλυψη σήμερα είναι σε οριακό επίπεδο.

Μια προώθηση όμως περαιτέρω των Α.Π.Ε. και εισαγωγή του φυσικού αερίου στο ενεργειακό ισοζύγιο της Κρήτης θα βοηθήσει στη σταδιακή μείωση της λειτουργίας των μονάδων στην Ξυλοκαμάρα και μακροπρόθεσμα μεταφορά του εργοστασίου της ΔΕΗ από τα Λινοπεραματα στην Κορακιά. Παρόλα αυτά η Δ.Ε.Η δεν είναι διατεθειμένη να αποσύρει μονάδες, ούτε από τα Χανιά, ούτε από το Ηράκλειο

Για να αντιμετωπισθούν όλα τα προαναφερόμενα προβλήματα πρέπει να εξετάσουμε τις αρμοδιότητες και τις θέσεις όλων των εμπλεκομένων φορέων, ώστε να έχουμε μια σφαιρική αντίληψη, για τη δυνατότητα αξιοποίησης φυσικού αερίου στην Κρήτη, θέμα που θα μας απασχολήσει στη συνέχεια της έρευνας.

Γ) ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΘΕΣΕΙΣ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ:

Ικανή και αναγκαία συνθήκη για την εισαγωγή φυσικού αερίου στην Κρήτη είναι, ο συντονισμός διαφόρων φορέων, που ο καθένας εμπλέκεται ανάλογα με την αρμοδιότητα του στην διαχείριση του φυσικού αερίου. Οι φορείς αυτοί είναι αρκετοί και με διαφορετικά συμφέροντα και θέσεις, όσον αφορά την παροχή, μεταφορά, χρήση, διανομή και κατανάλωση, του καθαρότερου από τα συμβατικά καύσιμα προϊόντος. Εάν εξετάσουμε τους φορείς αυτούς με κριτήριο την άμεση επαφή με το καύσιμο θα πρέπει να ξεκινήσουμε από την Δ.Ε.Π.Α..

Γ1) Δ.Ε.Π.Α: (Δημόσια Επιχείρηση Παροχής Αερίου). Εισήγαγε το φυσικό αέριο στην Ελλάδα πραγματοποιώντας μια από τις μεγαλύτερες ενεργειακές επενδύσεις. Ιδρύθηκε το Σεπτέμβριο του 1988 ως 100% θυγατρική εταιρεία της τότε Δημόσιας Επιχείρησης Πετρελαίου Α.Ε. η οποία σήμερα μετονομάστηκε (Ελληνικά Πετρέλαια Α.Ε.) και κατέχει πλέον του 35% των μετοχών της Δ.Ε.Π.Α., ενώ το υπόλοιπο έχει περιέλθει στο Ελληνικό Δημόσιο.

Η Δ.Ε.Π.Α είναι αρμόδια για τα παρακάτω: α) Εισαγωγή –μεταφορά –αποθήκευση φυσικού αερίου, β) Κατασκευή και εκμετάλλευση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού αερίου, γ) Πώληση φυσικού αερίου σε μεγάλους καταναλωτές με ετήσια κατανάλωση πάνω από 10 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, δ) Πώληση φυσικού αερίου σε Εταιρείες Παροχής Αερίου (Ε.Π.Α.) στις οποίες συμμετέχουν οι ιδιώτες επενδυτές κατά 49%, ε) Διανομή φυσικού αερίου σε περιοχές που δεν έχουν συσταθεί Ε.Π.Α. όπως π.χ στην Κρήτη.

Το μετοχικό κεφάλαιο της Δ.Ε.Π.Α. είχε διαμορφωθεί το Δεκέμβριο του 2002 σε 990 εκμ. ευρώ περίπου. Όσον αφορά τις τρέχουσες εξελίξεις συνεχίζεται. Έτσι ο στρατηγικός επενδυτής σύμφωνα με τις αποφάσεις της Διυπουργικής Επιτροπής αποκρατικοποιήσεων θα εξαγοράσει το 35% των μετοχών της που θα αναλάβει να χρησιμοποιήσει το φυσικό αέριο για παραγωγή για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στη βιομηχανία,στον οικιστικό τομέα. κ.λ.π.. Τα Ελληνικά Πετρέλαια θα διατηρήσουν το 35% το οποίο ήδη κατέχουν, ενώ η Δ.Ε.Η. θα κάνει χρήση του δικαιώματος προαίρεσης για το υπόλοιπο 30% του μετοχικού κεφαλαίου.

Γ2) Ρ.Α.Ε. (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας): H Ρ.Α.Ε. συστήθηκε με το νόμο 2773/22-12-99 είναι ανεξάρτητη αρχή και έχει κυρίως γνωμοδοτικά και εισηγητικό στον τομέα της ενέργειας. Δημιουργήθηκε στα πλαίσια της εναρμόνισης με την Κοινοτική Οδηγία 96/92 αλλά κυρίως γιατί η συγκρότηση ρυθμιστικών Αρχών είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τις επιδιωκόμενες διαρθρωτικές μεταβολές των αγορών. Αντίστοιχες αρχές ήδη συγκροτηθεί στις χώρες της Ε.Ε., στις Η.Π.Α αλλά και σε όλες τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, Βαλκανίων και πρώην Σοβιετικής Ένωσης.

Η Ρ.Α.Ε δρα στα πλαίσια στρατηγικών στόχων της ενεργειακής πολιτικής (μεταξύ των οποίων και του φυσικού αερίου) που σύμφωνα με το νόμο είναι οι εξής:
α) Ασφάλεια και αξιοπιστία ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας, β)Προστασία του περιβάλλοντος, στο πλαίσιο και των διεθνών υποχρεώσεων της χώρας, γ) Συμβολή στην ανταγωνιστικότητα της εθνικής οικονομίας, με την επίτευξη υγιούς ανταγωνισμού με στόχο τη μείωση του κόστους ενέργειας για το σύνολο των χρηστών και καταναλωτών και διευκόλυνση νέων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και απασχόλησης. δ) Εξυπηρέτηση υπο συνθήκες ανταγωνισμού των στόχων σχετικά με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (Α.Π.Ε.) το φυσικό αέριο, το περιβάλλον, τις νέες τεχνολογίες και την ασφάλεια τροφοδοσίας της χώρας. ε) Ανάπτυξη νέων επιχειραματικών δραστηριοτήτων με την ηλεκτρική ενέργεια άμεσα ή έμμεσα. στ) Αξιόπιστη τεχνικά και ποιοτικά παροχή ηλεκτρικής ενέργειας, ζ) Οικονομικά και ποιοτικά προσιτή ηλεκτρική ενέργεια προς όλους τους καταναλωτές.

Με όλες τις παραπάνω αρμοδιότητες, δράσεις και στόχους η Ρ.Α.Ε. τα τελευταία χρόνια είναι το αδιαμφισβήτητο αφεντικό στον τομέα ενέργειας και είναι προφανές ότι προκαλεί συγκρούσεις κορυφής, τόσο με την Δ.Ε.Π.Α., όσο και τη Δ.Ε.Η..

Στα πλαίσια αυτά η Ρ.Α.Ε. μπορεί να λειτουργεί ως ανεξάρτητη αρχή αναλαμβάνοντας πολλαπλούς ρόλους, αλλά επηρεάζει άμεσα με γνωμοδοτήσεις και εισηγήσεις το ΥΠ.ΑΝ:
Το σχέδιο της Ρ.Α.Ε. για το φυσικό αέριο στην Ελλάδα: Σύμφωνα με το νέο νόμο που εισηγήθηκε η Ρ.Α.Ε., Η 1η Ιουλίου 2005, ορίσθηκε ως ημερομηνία έναρξης της δυνατότητας επιλογής προμηθευτεί φυσικού αερίου για όλους τους ηλεκτροπαραγωγούς και εφαρμογής της ρυθμιζόμενης πρόσβασης τρίτων στη μονοπωλιακή αγορά, υποδομής μεταφοράς και υγροποίησης του αερίου. Οι όροι της πρόσβασης αυτής αποτελούν κομβικό ζήτημα τόσο για τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής όσο και για την ανταγωνιστικότητα, άρα την αξιοποίηση της υποδομής του φυσικού αερίου.

Η Ρ.Α.Ε. εναρμόνισε τις Οδηγίες 1998/30 και 55/2003 της Ε.Ε. στα ελληνικά δεδομένα με τις παρακάτω αρχές:

- Το αργότερο την 1η Ιουλίου 2004, όλοι οι καταναλωτές φυσικού αερίου ορίζονται ως επιλέγοντες, με εξαίρεση όσους χρησιμοποιούν αέριο αποκλειστικά για την οικιακή χρήση, ενώ όλοι γίνονται επιλέγοντες το αργότερο την 1η Ιουλίου του 2007.

- Προβλέπονται ρυθμίσεις που θα διασφαλίζουν τη διαφανή και χωρίς, πρόσβαση τρίτων στα δίκτυα και τις αποθήκες φυσικού αερίου, βάσει ρυθμιζόμενων τιμολογίων καθώς και την αδειοδότηση νέων εγκαταστάσεων υποδομής φυσικού αερίου, υπο όρους που διασφαλίζουν το δημόσιο συμφέρον.

- Ουδείς κίνδυνος υφίσταται για την οικονομική βιωσιμότητα της μονοπωλιακής επιχείρησης φυσικού αερίου της Δ.Ε.Π.Α. Α.Ε. (γι’ αυτό συγκρούσθηκαν μέχρι παραιτήσεως του προέδρου της Ρ.Α.Ε. κ. Παντελή Κάπρου;).

- Παράλληλα, τα υπάρχοντα μακροχρόνια συμβόλαια της ΔΕΠΑ με παραγωγούς αερίου προστατεύονται βάσει της Κοινοτικής Οδηγίας, έναντι τυχόν ζημίας, λόγω της απελευθέρωσης της αγοράς (αντίθετα με την απελευθέρωση αγοράς ενέργειας ζημιώθηκε η προώθηση των Α.Π.Ε., η οποία από το 2001 και μετά παρουσίασε πλήρη άπνοια).

- Τελικά η Ρ.Α.Ε. θεωρεί ότι με το σχέδιό της οδηγεί στη δημιουργία αποτελεσματικής αγοράς φυσικού αερίου υπο συνθήκες ανταγωνισμού, ανταποκρίνεται στις βασικές αρχές των Οδηγιών της Ε.Ε., εισάγει την εφαρμογή διαφανών και αντικειμενικών κριτηρίων, τα οποία διασφαλίζουν τη χωρίς διάκριση χρήση της υποδομής φυσικού αερίου από ανταγωνιζόμενες εταιρείες, λαμβάνοντας υπόψη την υπάρχουσα πραγματικότητα και τη γεωγραφική θέση της χώρας.

Αυτά πιστεύει η Ρ.Α.Ε., αλλά τελείως διαφορετική άποψη έχει η Δ.Ε.Π.Α., η Δ.Ε.Η και τα νησιώτικα συγκροτήματα την ενεργειακή ιδιαιτερότητα των οποίων δεν έλαβε υπόψη στις αρχές γι’ αυτό και ανέθεσε στους εγγλέζους την περίφημη «Στρατηγική Οικονομοτεχνική Μελέτη», η οποία αφού πληρώθηκε πανάκριβα, γνωμοδότησε θετικά για την αξιοποίηση Φυσικού Αερίου στη Κρήτη. Τα πάντα όμως κρίνονται στην πράξη, όπως κρίθηκε και η σύνδεση ενεργειακά της Κρήτης με υπόγειο καλώδιο. Τελικά έχουμε καταντήσει το νησί των μελετών και όχι των πράξεων.

Δ) Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ:

Το Υπουργείο Ανάπτυξης, αφού έλαβε υπόψη: α)Τις απόψεις της Ρ.Α.Ε, η οποία ουσιαστικά γνωμοδοτεί προς το Υπουργείο, αλλά έχει και την αρμοδιότητα της αδειοδότησης έργων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. β)Το υφιστάμενο καθεστώς της Δ.Ε.Π.Α. για την εισαγωγή, διανομή, μεταφορά, τιμολόγια, κ.λ.π., τα οποία αφορούν το φυσικό αέριο, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η αγορά φυσικού αερίου και η χρήση του για ηλεκτροπαραγωγής «αποτελεί το μεγάλο στοίχημα των επόμενων ετών» όπως μάλιστα είχε δηλώσει σε συνέντευξη τύπου τον Φεβρουάριο του 2002, ο τότε Υπουργός Ανάπτυξης κ. Α. Τσοχατζόπουλος σε επίσκεψή του στο Ηράκλειο.

Για να καταστεί για να καταστεί το φυσικό αέριο πλέον φιλοπεριβαλλοντικό, στρατηγικό καύσιμο, προϋποθέτει την υλοποίηση τριών βασικών απαιτήσεων τις οποίες η πολιτεία σε συνεργασία με τους συναρμόδιους φορείς πρέπει να επιλύσουν, σύμφωνα με τις δηλώσεις του Υπουργού, συγκεκριμένα:

α) Την εξασφάλιση της επάρκειας φυσικού αερίου στην αγορά από τις χώρες παραγωγής του, όπως: Ρωσία. Αλγερία, Ιράν.

β) Την ρύθμιση της τιμής μεταφοράς φυσικού αερίου εντός της Ελλάδας και τον συντονισμό των εμπλεκομένων φορέων στο σύστημα διανομής.

γ) Τη δημιουργία χρηματιστηρίου Παραγωγών Ενέργειας, μέσω του οποίου θα επιτευχθεί ο εξορθολογισμός του θεσμικού πλαισίου διάθεσης της ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο. Τον τρόπο με άλλα λόγια, με τον οποίο θα γίνεται η διάθεση της παραγόμενης ποσότητας ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο και τους αρμόδιους τεχνικούς συμβούλους της πολιτείας.

Με τις παραπάνω θέσεις το Υπουργείο Ανάπτυξης, υιοθέτησε τις προτάσεις της Ρ.Α.Ε., τις οποίες αναλύσαμε διεξοδικά στο προηγούμενο δημοσίευμα, δηλαδή την ύπαρξη εδώ και αρκετά χρόνια, σύμβασης προμήθειας φυσικού αερίου από τον ήδη κατασκευασμένο στην Ηπειρωτική Ελλάδα Σιβηρικό αγωγό που εξασφαλίζει στη χώρα μας 6 δις κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Η ποσότητα όμως αυτή σύμφωνα με το Υπουργείο Ανάπτυξης, δεν επαρκεί και χρειαζόμαστε επιπρόσθετες ποσότητες φυσικού αερίου, τουλάχιστον για την δεκαετία μέχρι το 2012, ώστε να μπορέσουμε να μιλήσουμε για επάρκεια.

Στο σχεδιασμό αυτόν του Υπουργείου Ανάπτυξης δεν συμπεριλαμβάνονται απομακρυσμένα και μη διασυνδεδεμένα νησιά, όπως η Κρήτη και η Ρόδος. Εκτός αν δεχθούμε ότι για το κρίσιμο αυτό μέγεθος που θα κρίνει την ικανότητα των επενδυτών να υπολογίσουν την αποτελεσματικότητα, την παραγωγικότητα και την επιτυχία των επενδύσεών τους (όσον αφορά το κόστος μεταφοράς του φυσικού αερίου σε οποιοδήποτε σημείο και αν βρίσκεται κάποιο εργοστάσιο παραγωγής) θεωρεί επαρκή την εκπόνηση «Στρατηγικής Μελέτης Προμήθειας Φυσικού Αερίου για την Κρήτη που έγινε κατ’ εντολή της Ρ.Α.Ε..

Στα πλαίσια αυτά η πολιτεία εξασφάλισε επιπρόσθετες ποσότητες φυσικού αερίου, μέσα από διαπραγματεύσεις με τη Ρώσικη Κυβέρνηση. Η εξειδίκευση και οι λεπτομέρειες της δυνατότητας της δυνατότητας αυτής θα πραγματοποιηθεί μέσω συμβάσεων της Δ.Ε.Π.Α. με τις αντίστοιχες υπηρεσίες της Ρωσίας.

Το Μάρτιο του 2002 πραγματοποιήθηκε επίσκεψη του Υπουργού Ανάπτυξης στην Τουρκία, με σκοπό την από κοινού κατασκευή αγωγού σύνδεσης φυσικού αερίου μέσω Τουρκίας προς την Ελλάδα και εν συνεχεία στην Ευρώπη. Κατά την επίσκεψη υπήρξε επαφή και με την Τεχεράνη, με σκοπό να ολοκληρώσει το Υπουργείο τις συζητήσεις με τον Ιρακινό Υπουργό Ανάπτυξης, για να εξασφαλιστεί και από τη χώρα αυτή επάρκεια παροχής φυσικού αερίου μέσω Τουρκίας –η οποία συμφωνεί στην προοπτική αυτή– για την μεταφορά προς την Ελλάδα και εν συνεχεία σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες επαρκούς ποσότητα φυσικού αερίου.

Είναι ανάγκη να εξασφαλισθεί επάρκεια για τα επόμενα χρόνια, ώστε να υπάρχει σιγουριά για τους ιδιώτες επενδυτές ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο, για την οποία έχουν δοθεί 11 συνολικά άδειες κατά την διάρκεια 2000 –2002, βάση της κείμενης νομοθεσίας. Προϋπόθεση όμως για την ομαλή έναρξη των επενδύσεων είναι η υλοποίηση των τριών στοιχείων που προαναφέραμε.

Ε) ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ TOY ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΥ ΚΡΗΤΗΣ:

Ένα από τα κομβικά σημεία για την δυνατότητα αξιοποίησης του φυσικού αερίου στην Κρήτη, είναι η ιδιαιτερότητα επίλυσης του ενεργειακού Κρήτης, η οποία καθορίζεται από τα ακόλουθα στοιχεία, προϊόν έρευνας επιστημονικών φορέων, όπως το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο (Ε.Μ.Π.), το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Κ.Α.Π.Ε.), η Περιφέρεια Κρήτης κ.α.:

α) Το ακαθάριστο Περιφερειακό Προϊόν της Κρήτης παρουσιάζει μακροχρόνια πολύ υψηλό ετήσιο ρυθμό αύξησης, σημαντικά υψηλότερο σε σχέση με το μέσο όρο της υπόλοιπης χώρας. Ανάλογη εξέλιξη ακολουθεί και η ενεργειακή ζήτηση, ειδικότερα όμως η ζήτηση ηλεκτρισμού, η οποία αυξάνεται με μέσο ετήσιο ρυθμό που φθάνει που φθάνει σε αρκετές περιπτώσεις το 10%, σχεδόν διπλάσιο από την ηπειρωτική Ελλάδα.

β) Το ενεργειακό σύστημα της Κρήτης είναι πλήρως απομονωμένο από το αντίστοιχο σύστημα της ηπειρωτικής Ελλάδας και επομένως η λειτουργία του εξαρτάται από εισαγωγές πετρελαίου, εάν σε αυτές προσθέσουμε και εισαγωγές φυσικού αερίου θα έχουμε πλήρη εξάρτηση της Κρήτης από συμβατικά καύσιμα, των οποίων τις όποιες ενεργειακές κρίσεις θα πληρώνει ο κρητικός καταναλωτής, που δεν έχει το διασυνδεδεμένο σύστημα της ηπειρωτικής Ελλάδας με τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια και τα εργοστάσια λιγνίτη και πετρελαίου. Έχει όμως την δυνατότητα απεξάρτησης από τα καύσιμα αυτά και από την ρύπανση με την οποία επιβαρύνουν το νησί, με την προώθηση και την μεγαλύτερη δυνατή διείσδυση των Α.Π.Ε. στην Κρήτη, που διαθέτει ανεξάντλητες πηγές αιολικής και ηλιακής ενέργειας.

γ) Το αυτόνομο ηλεκτρικό σύστημα της Κρήτης αντιμετωπίζει ήδη σοβαρά προβλήματα, τόσο στην παραγωγή από τρία ρυπογόνα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και από ένα απαρχαιωμένο δίκτυο μεταφοράς, που δεν μπορεί ν’ ανταποκριθεί στην ταχύτατα αυξανόμενη ζήτηση ηλεκτρισμού. Οι ημερήσιες ή εποχιακές αιχμές της ζήτησης καλύπτονται με πολύ υψηλό κόστος, λόγω ανυπαρξίας κατάλληλων εφεδρειών, χωρίς παρόλα αυτά να αποφεύγονται συχνές διακοπές ηλεκτρικού ρεύματος μέχρι πολύωρα ΜΠΛΑΚ ΑΟΥΤ.

δ) Ο κίνδυνος αυτός μέχρι σήμερα οδήγησε, υποχρεωτικά, μονάδες του τριτογενή τομέα σε αντιοικονομικές συνθήκες με προμήθεια Η/Ζ, ενώ η ανάγκη επάρκειας του νησιού κατά την διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων ανάγκασε την πολιτεία να θέσει σε ενέργεια, χωρίς δοκιμαστική περίοδο, τμήμα 50 MW του Αθερινόλακκου με αποτέλεσμα να έχουμε ήδη ένα ατύχημα με την έκρηξη δύο πυκνωτών με εξαφθοριούχο χλώριο, το οποίο με την καύση γίνεται τοξικό και δημιούργησε προβλήματα σε πέντε εργαζόμενους στο εργοστάσιο.

Το Ε.Μ.Π. έχει προσεγγίσει περισσότερο από κάθε άλλο επιστημονικό φορέα το ενεργειακό της Κρήτης με τους παρακάτω στόχους:

1. Την διεπιστημονική προσέγγιση των προβλημάτων που σχετίζονται με την άρση αντικινήτρων για την εφαρμογή των Α.Π.Ε. και την προώθησή τους.

2. Τον συντονισμό των επί μέρους δραστηριοτήτων που αναπτύσσονται εντός του ιδρύματος με την δημιουργία πολυδύναμου πόλου δραστηριοτήτων.

3. Την αξιοποίηση όλων των δυνατών ενεργειών για μια ουσιαστική παρέμβαση του Ε.Μ.Π., σε επιστημονικό, τεχνολογικό και κοινωνικό επίπεδο στη Κρήτη.

4. Την ανάπτυξη όλων εκείνων των δραστηριοτήτων που είναι απαραίτητες για την επίτευξη των στόχων όπως: στην εκπαίδευση, στην έρευνα, στην ενημέρωση και στην υποστήριξη πρωτοβουλιών για έργα Α.Π.Ε..

5. Με την υλοποίηση των στόχων αυτών θα επιτραπεί κατ΄ αρχήν να «λειτουργήσουν» όλες οι αναμενόμενες συνέργιες και ν΄ αναδειχθεί η Κρήτη σε πρότυπο «παράδειγμα» σύγχρονης ενεργειακής πολιτικής, φιλικής προς τον άνθρωπο αλλά και το περιβάλλον, παράδειγμα κατ΄ αρχήν επεκτάσιμο και στις άλλες περιφέρειες της χώρας.

6. Με το προτεινόμενο σχέδιο δράσης του Ε.Μ.Π. που έχει κατατεθεί και στην Περιφέρεια Κρήτης και την μακροπρόθεσμη ολοκλήρωση και εξέλιξή του, θα έχει πολύ ευνοϊκές (άμεσες και έμμεσες) επιδράσεις στην τοπική οικονομία του νησιού (τουρισμός, μεταποίηση αλλά και γεωργία) και θα συμβάλλει πολύ θετικά στην ανάπτυξη της τοπικής αυτοδιοίκησης.

7. Το παράδειγμα της Κρήτης εντάσσεται πλήρως στο πλαίσιο μιας συνολικότερης πολιτικής που αποβλέπει στην βαθμιαία διαμόρφωση νέων παραγωγικών και καταναλωτικών προτύπων και μπορεί επομένως να φέρει την Κρήτη στην πρωτοπορία της διεθνούς προσπάθειας για την αειφόρο ανάπτυξη.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από τη μέχρι σήμερα έρευνα και ανάλυση δεδομένων για τη δυνατότητα αξιοποίησης φυσικού αερίου για την Κρήτη προκύπτει ότι το μοναδικό συγκριτικό στοιχείο που το κάνει να ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα συμβατικά καύσιμα, είναι η μειωμένη εκπομπή αερίων ρύπων προς το περιβάλλον.

Υπάρχουν όμως όλα τα άλλα προβλήματα των άλλων συμβατικών καυσίμων (Μαζούτ και Ντίζελ) που καθιστούν δύσκολη την ενίσχυση ισχύος και την κάλυψη αναγκών της Κρήτης της οποίας η ενεργειακή ζήτηση τρέχει με ρυθμό 10% ετησίως.

Από την άλλη υπάρχουν ανεξάντλητες πηγές ενέργειας, όπως ο ήλιος, ο άνεμος, και άλλα υβριδικά συστήματα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, που εκτός την απόλυτα καθαρή ενέργειας που παρέχουν, με τα ηλιακά και τα αιολικά πάρκα, μειώνουν σε μεγάλο βαθμό την ενεργειακή εξάρτηση της Κρήτης από αυτά. Επομένως για να καταλήξουμε στην δυνατότητα αξιοποίησης Φ.Α., πρέπει να συγκρίνουμε τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα του με τις Α.Π.Ε.:

Μετά και από την συγκριτική ανάλυση Α.Π.Ε. και Φ.Α., προκύπτει σαφώς προβάδισμα αξιοποίησης των Α.Π.Ε. ειδικά για την Κρήτη και την Ρόδο, ενώ η αξιοποίηση του Φ.Α., προϋποθέτει, απαιτήσεις σε υποδομές, μεταφορά, αποθήκευση κ.λ.π. τα οποία παραπέμπουν σε μακροχρόνιο σχεδιασμό που φτάνει τα 10 χρόνια για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και μία εικοσαετία για οικιακή χρήση για του λόγους που έχουμε προαναφέρει σε άλλα δημοσιεύματα. Για την Ηπειρωτική Ελλάδα, όπου ο Σιβηρικός Αγωγός έχει φτάσει μέχρι τις εισόδους των σπιτιών, η αξιοποίηση είναι εφικτή για όλους και μέχρι το 2007, αρκεί να βρεθούν οι εταιρείες που θα αναλάβουν την σύνδεση του αγωγού με ειδικό δίκτυο μέσα στο σπίτι.

Εξάλλου μέχρι σήμερα τα ερωτήματα που απασχολούσαν όλους μας σχετικά με την ενέργεια ήταν τρία: πόση ενέργεια θα χρειαστούμε; τι είδους ενέργεια θα χρησιμοποιήσουμε για να προστατεύσουμε παράλληλα το περιβάλλον και που θα βρούμε την ενέργεια αυτή.

Η ενεργειακή κατάσταση στην Κρήτη σήμερα εξετάζεται κάθε φορά χωριστά, από την Ηπειρωτική Ελλάδα, λόγω του μη διασυνδεδεμένου δικτύου αφενός και λόγω της μεγάλης ενεργειακής ζήτησης αφετέρου, γεγονός που παραπέμπει κάθε φορά στην πολιτική βούληση, στην επίπονη και μακροχρόνια γραφειοκρατική διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης και στις αλληλοεπικαλύψεις και συγκρούσεις των εμπλεκομένων φορέων.

Αποτέλεσμα να μένουν ανεκμετάλλευτες οι ανεξάντλητες και καθαρές πηγές ενέργειας,όπως ο ήλιος και ο αέρας και να έχουμε εγκαταστήσεις μόνο 10 % της απαιτούμενης ισχύος στην Κρήτη από Α.Π.Ε και το 90% να καλύπτεται μα συμβατικά καύσιμα, καθιστώντας πλήρη την εξάρτηση του νησιού από την εισαγωγή κυρίως πετρελαίου.

Αντίθετα η αιολική ενέργεια στο τέλος του 2002, σύμφωνα με το πρόγραμμα δράσης της Ε.Ε., έχει ως εξής: α) 25.000 MW εγκατεστημένη ισχύς, β) Η αιολική ενέργεια καλύπτει τις ανάγκες 35.000.000 εκατομμυρίων ανθρώπων γ) Δίνει θέσεις εργασίες σε 70.000 άτομα, δ) Ο ετήσιος κύκλος εργασιών είναι περίπου 6.δισ. ευρώ, ε) Από το 1999 η εγκατεστημένη ισχύς από αιολική ενέργεια ετησίως είναι περισσότερη από την πυρηνική διεθνώς, στ) Η βιομηχανία αιολικών έχει αυξηθεί κατά 40% ετησίως τα τελευταία πέντε χρόνια ζ) Περισσότερο από 80% των ανεμογεννητριών που πωλούνται σήμερα κατασκευάζονται σε ευρωπαϊκά κράτη, θ) Τα 2/3 της παγκόσμιας αιολικής ισχύος είναι εγκατεστημένη σε ευρωπαϊκά κράτη. Αυτά όμως για την Ε.Ε.

Όσον αφορά την Ελλάδα η εγκατεστημένη ισχύς από Α.Π.Ε το 2002 δεν διαφέρει και πολύ από την κατάσταση που επικρατεί σήμερα. δηλαδή μόλις φθάσαμε τα 281,44 ΜW, για όλους τους λόγους που έχουμε αναφέρει. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τις αιτήσεις των επενδυτών για τους οποίους έχει θετική γνωμοδότηση η Ρ.Α.Ε. σε 211 αιτήσεις που είχαν υποβληθεί στο χρονικό διάστημα από 29/01/2002 έως 26/09/2002 για μονάδες συνολικής ισχύος 2.842 MW

Από αυτές οι 98 αιτήσεις ισχύος 2.046 MW αφορούν αιολικά πάρκα και οι υπόλοιπες μικρές υδροηλεκτρικές μονάδες.

Από τα παραπάνω προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα ότι, πρέπει να αξιοποιήσουμε βραχυπρόθεσμα με το μέγιστο δυνατό βαθμό διείσδυσης τις Α.Π.Ε. για την Κρήτη και μεσο-μακροπρόθεσμα (μετά από 10 – 25 έτη) το Φυσικό Αέριο αντί του πετρελαίου ή σε συνδυασμό με αυτό, ώστε επί τέλους να δώσουμε μια αειφόρο επίλυση του ενεργειακού στην Κρήτη. Επίσης καθίσταται φανερό, ότι τόσο οι Α.Π.Ε, όσο και το Φυσικό Αέριο, θα συνεχίσουν να αποτελούν πεδίο αντιπαράθεσης και συγκρούσεων, λόγω των μεγάλων συμφερόντων των πολυεθνικών που διαχειρίζονται την παγκόσμια αγορά πετρελαίου. Εάν δε συνεχισθεί η σημερινή παγκόσμια ενεργειακή πολιτική όπως έχει ήδη διαφανεί, οι αντιπαραθέσεις μεταξύ Ευρώπης και Αμερικής είναι αδύνατον να εκτιμηθούν. Εύχομαι και πιστεύω ότι η Αμερική μετά την Ρωσία θα υπογράψει το πρωτόκολλο του ΚΙΟΤΟ για να μην φτάσουμε σε ακραίες καταστάσεις.

ΜΑΝΟΛΗΣ ΒΟΥΤΥΡΑΚΗΣ
ΦΥΣΙΚΟΣ ΠΕΡΙΒ/ΓΟΣ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ Σ.Π.Α.Π.Ε.Κ.Ε.Ε.Κ.

��� ������� �� ������ ������.
������ ����� �� ������ ������ � �� ��������� ��� ecocrete.gr ���.