Γιατροί Χωρίς Σύνορα: Πνοή ζωής σε ασθενείς με AIDS
1 Δεκεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS

Το AIDS αφανίζει μια ολόκληρη γενιά
Το AIDS αφανίζει το παραγωγικό τμήμα του πληθυσμού του αναπτυσσόμενου κόσμου.

Από τα 40 εκατομμύρια ανθρώπων που έχουν μολυνθεί από τον ιό του AIDS, το 95% ζει στις αναπτυσσόμενες χώρες. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι νέοι στην παραγωγική ηλικία και παιδιά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι συγκεκριμένες χώρες να εγκλωβίζονται στη φτώχεια και την αδυναμία ανάπτυξης. Οι άνθρωποι που μολύνονται και πεθαίνουν είναι αυτοί που εργάζονται, φροντίζουν τα παιδιά και τους ασθενείς. Όταν πεθάνουν, δεν υπάρχει κανείς να πάρει τη θέση τους.

Ένα οδυνηρό παράδειγμα αποτελεί η Ζάμπια, όπου το 20% του πληθυσμού ηλικίας μεταξύ 15 και 49 ετών έχει μολυνθεί από τον ιό HIV. Το μέσο ποσοστό θνησιμότητας έχει πέσει στην ηλικία των 37 ετών. Το AIDS αφανίζει μια ολόκληρη γενιά.

Αυτό όμως μπορεί να αλλάξει

Τα αντιρετροϊκά φάρμακα περιορίζουν τον ιό σε μη ανιχνεύσιμα επίπεδα στον ανθρώπινο οργανισμό. Με αυτόν τον τρόπο, όχι μόνο παρατείνεται η ζωή του ασθενούς, αλλά τού δίνεται και η δυνατότητα να ζήσει μια φυσιολογική ζωή. Ωστόσο, μέχρι πρόσφατα, οι ασθενείς που είχαν πρόσβαση στην αντιρετροϊκή αγωγή προέρχονταν μόνο από τις ανεπτυγμένες δυτικές χώρες επειδή τα φάρμακα κοστίζουν πάνω από 10.000 δολάρια για κάθε ασθενή.

Πρόσφατα, εγκρίθηκε η παραγωγή αντίγραφων αντιρετροϊκών φαρμάκων που σπάνε την πατέντα και είναι φθηνά. Σήμερα, το ετήσιο κόστος αυτής της σωτήριας αντιρετροϊκής αγωγής έχει πέσει στα 200 δολάρια για κάθε ασθενή.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα θέλουν να είναι προσβάσιμη η συγκεκριμένη αντιρετροϊκή αγωγή για τους ανθρώπους που την έχουν ανάγκη στις αναπτυσσόμενες χώρες. Τα αντιρετροϊκά φάρμακα μπορούν να σώσουν μια ολόκληρη γενιά, η οποία, αν δεν έχει πρόσβαση σε αυτά, θα αφανιστεί.

Τα οφέλη από την αγωγή είναι προφανή. Οι περισσότεροι ασθενείς παρουσιάζουν σημαντική βελτίωση: το ανοσοποιητικό τους σύστημα ενισχύεται, παίρνουν βάρος και είναι σε θέση να ζήσουν μια φυσιολογική και μακρόχρονη ζωή.

Πνοή Ζωής
Το 2003 υπολογίζεται ότι 3.000.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας του AIDS . Περίπου 500.000 ήταν παιδιά.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα θέλουν να αλλάξουν αυτά τα δεδομένα. Τα πρώτα προγράμματα παροχής αντιρετροϊκών φαρμάκων της οργάνωσης ξεκίνησαν το 2000 στην Ταϊλάνδη και τη Νότια Αφρική. Μέχρι το 2003, είχαν χορηγηθεί αντιρετροϊκά σε 9.000 ασθενείς σε 22 χώρες.

Σήμερα, η οργάνωση χορηγεί αντιρετροϊκά φάρμακα, παρατείνοντας τη ζωή περισσότερων από 23.000 ανθρώπων σε 27 χώρες: Μπενίν, Μπουρκίνα Φάσο, Μπουρούντι, Καμπότζη, Καμερούν, Κίνα, Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, Εκουαδόρ, Αιθιοπία, Γουατεμάλα, Γουινέα, Ονδούρα, Ινδονησία, Κένυα, Λάος, Μαλάουι, Μοζαμβίκη, Μυανμάρ, Νιγηρία, Περού, Ρουάντα, Νότια Αφρική, Ταϊλάνδη, Ουγκάντα, Ουκρανία, Ζάμπια και Ζιμπάμπουε.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα Ελλάδας έχουν ως στόχο, όπως οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα σε όλο τον κόσμο, την περαιτέρω εξάπλωση των προγραμμάτων θεραπείας ασθενών με AIDS ώστε να σώσουν ακόμα περισσότερους ασθενείς.

Η χορήγηση αντιρετροϊκών στις αποστολές των ΓΧΣ
Οι ΓΧΣ παρέχουν αντιρετροϊκή αγωγή στη Ζάμπια και σύντομα (μέσα στις ερχόμενες εβδομάδες) θα ξεκινήσει αντίστοιχο πρόγραμμα στο Μαλάουι. Οι Έλληνες γιατροί θα εργάζονται σε αυτές τις χώρες προσπαθώντας να εξασφαλίσουν τη μακροβιότητα και την παραγωγικότητα των οροθετικών.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα Ελλάδας είναι ο μόνος ελληνικός μη κυβερνητικός οργανισμός που υποστηρίζει τη χρήση αντιρετροϊκών σε αυτές τις χώρες και στοχεύει στην επέκταση αυτής της πρωτοβουλίας προκειμένου να καλυφθούν περισσότεροι ασθενείς με AIDS που χρήζουν αντιρετροϊκής θεραπείας.

Δωρεάν Θεραπεία
Οι ΓΧΣ χορηγούν δωρεάν τα αντιρετροϊκά φάρμακα. Οι ΓΧΣ πιστεύουν ότι η θεραπεία πρέπει να είναι δωρεάν, δεδομένου ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση για πολλούς από τους ασθενείς, οι οποίοι πρέπει να έχουν άμεση πρόσβαση σε αυτή τη σωτήρια αγωγή. Με τη δωρεάν θεραπευτική αγωγή, εξασφαλίζεται επίσης ότι οι ασθενείς λαμβάνουν συνεχώς τη δόση τους, πράγμα που είναι ζωτικής σημασίας προκειμένου να παραμείνουν υγιείς.

Δύο χάπια την ημέρα
Η επιτυχία των αντιρετροϊκών οφείλεται, μεταξύ άλλων, στο γεγονός ότι οι ΓΧΣ έχουν καταφέρει να «απλοποιήσουν» τη διαδικασία της θεραπευτικής αγωγής. Οι ασθενείς πρέπει να λαμβάνουν μόνο ένα χάπι, δύο φορές την ημέρα, προκειμένου να αρχίσει να βελτιώνεται η υγεία τους . Οι ΓΧΣ, εκτός από τη χορήγηση των δισκίων που αποτελούν συνδυασμό σταθερών δόσεων, έχουν καινοτομήσει χρησιμοποιώντας και άλλες διαδικασίες που εξασφαλίζουν την επιτυχία του προγράμματος:

- Την απλοποίηση των κριτηρίων για την αποδοχή νέων ασθενών.
- Την εκπαίδευση νοσηλευτών και στελεχών νοσοκομείων ώστε να εμπλέκονται περισσότερο στην έναρξη και παρακολούθηση της αγωγής, και
- Την παροχή φροντίδας πιο κοντά στις κοινότητες που τη χρειάζονται, σε τοπικές κλινικές μάλλον παρά σε απομακρυσμένα περιφερειακά ή εθνικά νοσοκομεία.

Τον Μάιο του 2004, το 76% των νέων ασθενών στα προγράμματα των ΓΧΣ ξεκινούσε την αγωγή με τη χορήγηση ενός χαπιού δύο φορές την ημέρα. Ο πιο συχνά χρησιμοποιούμενος συνδυασμός σταθερής δόσης είναι ένας συνδυασμός των φαρμάκων amivudine/αμιβουδίνη, stavudine/σταβουδίνη και nevirapine/νεβιραπίνη που προέρχονται συνήθως από Ινδούς κατασκευαστές αντιγράφων φαρμάκων.

Η ποιότητα, αποτελεσματικότητα και ασφάλεια αυτών των συνδυασμών σταθερών δόσεων έχει πιστοποιηθεί από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, και σε κάθε μεμονωμένη χώρα αυτά τα φάρμακα έχουν εγκριθεί από τις αρμόδιες ρυθμιστικές αρχές για τα φάρμακα. Οι ΓΧΣ πιστεύουν ότι το πρόγραμμα προέγκρισης της ΠΟΥ, το οποίο πιστοποιεί την ποιότητα των αντιρετροϊκών φαρμάκων, θα πρέπει να διευρυνθεί και να ενισχυθεί, ώστε να αυξηθεί η υποστήριξη που αυτό μπορεί να προσφέρει στις κρατικές αρχές.

Τα προγράμματα των ΓΧΣ κατά του AIDS
Τα προγράμματα των ΓΧΣ κατά του AIDS λειτουργούν σε διάφορα περιβάλλοντα, από νοσοκομεία σε πρωτεύουσες έως φτωχογειτονιές και αγροτικές περιοχές ή περιοχές που πλήττονται από ένοπλες συγκρούσεις, και στόχος τους είναι να παράσχουν ένα ολοκληρωμένο πακέτο φροντίδας στους ασθενείς. Τα προγράμματα περιλαμβάνουν προσπάθειες πρόληψης (αγωγή της υγείας, πρόληψη της μετάδοσης του HIV από μητέρα σε παιδί, διανομή προφυλακτικών), εθελοντική συμβουλευτική και εξετάσεις, διατροφική και ψυχοκοινωνική υποστήριξη, θεραπεία και προφύλαξη από ευκαιριακές λοιμώξεις καθώς και θεραεπεία με αντιρετροϊκά φάρμακα.

Στα περισσότερα προγράμματα των ΓΧΣ κατά του AIDS, η επιλογή των ασθενών για τη χορήγηση αντιρετροϊκής αγωγής ακολουθεί τα πρότυπα της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (ΠΟΥ). Σε πολλά προγράμματα, δεν είναι διαθέσιμος ο συνήθης τρόπος διαπίστωσης της έκτασης της λοίμωξης που έχει υποστεί ο ασθενής, η μέτρηση των κυττάρων CD4, και μερικοί ασθενείς στο στάδιο III και IV καθορίζονται ως τέτοιοι μόνο βάσει των κλινικών συμπτωμάτων.

Το προφίλ των ασθενών σε περιοχές όπου δραστηριοποιούνται οι ΓΧΣ διαφέρει σημαντικά από εκείνο των ασθενών σε πιο πλούσιες χώρες. Πάνω από τους μισούς ασθενείς που λαμβάνουν αγωγή στα προγράμματα των ΓΧΣ είναι γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία, ενώ υπάρχουν και υψηλοί αριθμοί παιδιών που χρειάζονται αντιρετροϊκή θεραπεία. Οι ασθενείς τείνουν να αναζητούν αγωγή όταν είναι σε πολύ προχωρημένα στάδια της ασθένειας και συχνά έχουν πληγεί και από μία ή περισσότερες σύνθετες επιπρόσθετες λοιμώξεις, όπως η φυματίωση.

Ελπιδοφόρο Μέλλον
Η δράση των ΓΧΣ δεν δίνει μόνο μια νέα πνοή ζωής στους οροθετικούς, αλλά συμβάλλει και στη αλλαγή της στάσης του κοινωνικού περίγυρου απέναντι στα οροθετικά άτομα. Πολλές από τις κοινωνίες στις οποίες δραστηριοποιούνται οι ΓΧΣ έχουν βιώσει και συμμετάσχει σε εξαιρετικά σημαντικές αλλαγές οι οποίες συντελούνται όταν παρέχεται η θεραπευτική αγωγή: τα φαινόμενα περιθωριοποίησης των οροθετικών περιορίζονται, το θέμα του AIDS αντιμετωπίζεται πιο ανοιχτά και η ελπίδα ξαναγεννιέται.

Επιπλέον, οι ΓΧΣ αγωνίζονται σε διεθνείς εκστρατείες προκειμένου να εξασφαλίσουν πόρους για τη χορήγηση αυτών των φαρμάκων. Στις δραστηριότητές τους περιλαμβάνεται η προώθηση των αντίγραφων αντιρετροϊκών φαρμάκων, η εφαρμογή ισότιμης κοστολογικής μεταχείρισης (κοστολόγηση επώνυμων προϊόντων σε επίπεδα τιμών προσιτά για τις αναπτυσσόμενες χώρες), η χρήση της εγχώριας παραγωγής, όπου αυτό είναι δυνατό, και η ανάπτυξη συστημάτων προμήθειας και διανομής σε τοπικό και διεθνές επίπεδο.

Επίσης, είναι πολύ σημαντικό να αναλάβουν πρωτοβουλία οι κυβερνήσεις ώστε να καταστεί προσβάσιμη η αντιρετροϊκή θεραπεία σε τοπικό και εθνικό επίπεδο. Οι κυβερνήσεις είναι αυτές που πρέπει να αναλάβουν τη συνέχιση του έργου που ξεκίνησαν οι ΓΧΣ και να δώσουν πνοή ζωής στους οροθετικούς της χώρας τους.

Κείμενο των Γιατρών Χωρίς Σύνορα από το www.msf.gr.

��� ������� �� ������ ������.
������ ����� �� ������ ������ � �� ��������� ��� ecocrete.gr ���.