Με αφορμή τη λογοκρισία στα βιβλία του Δημοτικού

Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΔΕΝ ΑΦΑΙΡΟΥΝΤΑΙ

Δυστυχώς, το κρούσμα λογοκρισίας στα βιβλία του Δημοτικού για το οποίο έγινε λόγος στη Βουλή σε συζήτηση επερώτησης, δεν είναι το μόνο. Με τη δικαιολογία των «περικοπών της ύλης για να προλάβουν να διδαχθούν τα πλέον σημαντικά», ήδη επί της προηγούμενης κυβέρνησης είχαν σημειωθεί «παρατράγουδα».

Κι εξηγούμαστε: Ο μεγάλος όγκος της ύλης που περιλαμβάνεται στο αναλυτικό πρόγραμμα και στα βιβλία του σχολείου είναι κάτι κοινά αποδεκτό από ολόκληρο πλέον τον εκπαιδευτικό κόσμο. Το πρόβλημα είναι άλλο, όμως: Το ποιοί (Παιδαγωγικό Ινστιτούτο μόνο;) και με ποιά κριτήρια αποφασίζουν να μην διδαχθούν συγκεκριμένα κεφάλαια των βιβλίων.

Διότι δεν μπορεί παρά να πηγαίνει ο νους μας στο κακό, όταν –όλως τυχαίως- σε προηγούμενες περικοπές της ύλης επί ΠΑΣΟΚ αποφασίστηκε να μη διδαχτεί κι ένα κεφάλαιο στο βιβλίο Γλώσσας της ΣΤ’ Δημοτικού, με τίτλο «Ένα χρηματιστήριο του παλιού καιρού», όπου ανάγλυφα περιγράφονταν τα κόλπα κι οι απάτες που διεξήγαγε ένας έμπορος σ’ ένα «χρηματιστήριο του παλιού καιρού», πρώτα αγοράζοντας τις πατάτες όλου του χωριού, κι όταν αργότερα παρουσιάστηκε έλλειψη, πουλώντας σε πολύ μεγαλύτερες.

Ήταν άραγε τυχαία η αφαίρεση του συγκεκριμένου κεφαλαίου από την ύλη; Δεν είχε καμμία σχέση το ότι είχε προηγηθεί το σκάνδαλο του Χρηματιστηρίου, όπου πολλοί Έλληνες, αφού είχαν παρασυρθεί να αγοράσουν μετοχές, είχαν χάσει τεράστια ποσά; Μήπως δεν έπρεπε το σχολείο να θυμίζει εκείνα τα παθήματα, και, πολύ δε μάλλον, μήπως δεν έπρεπε να προωθεί τον προβληματισμό γύρω από τις απάτες στο χρηματιστήριο;

Έτσι και τώρα, τα δύο κείμενα που αφαιρέθηκαν από τα βιβλία της Γλώσσας της Δ’ Δημοτικού, κάθε άλλο παρά τυχαία είναι: Το κείμενο του Ηλία Βενέζη με τίτλο «Έτσι είναι ο πόλεμος» και το κείμενο της συντακτικής επιτροπής του βιβλίου με τίτλο «Ο Δρίμακος».

Στο πρώτο, ο Ηλίας Βενέζης αναφέρεται στον πόλεμο του ’40, μέσα από μια συζήτηση ενός μικρού βοσκού με τον παππού του γύρω από τα αίτια του πολέμου, που «πήρε τον πατέρα του και τον έστειλε να σκοτώνει ανθρώπους»:

«Ρωτούσε το γερο-παππού του, για να μάθει σαν τι πράμα να ήταν αυτό, «ο πόλεμος». Εκείνος του αποκρινόταν:

-Θυμάσαι τότε που έπεσε πολύ νερό και πήρε τα πρόβατά μας και τα έπνιξε και πήρε μαζί του και ανθρώπους;

Ναι, το θυμόταν καλά.

-Έτσι είναι ο πόλεμος. Κάθε τόσα χρόνια έρχεται το κακό, παίρνει νιους ανθρώπους και κανένας δεν ξέρει αν θα γυρίσουν…..

…-Και πούθε, παππούλη έρχεται το κακό αυτό; Απ’ τον ουρανό πάνω;

-Όχι, παιδί μου. Απ’ τους ανθρώπους.

Και ο μικρός βοσκός δεν καταλάβαινε πια τίποτα. Ήξερε για τη νεροποντή, πως, σαν έρθει απ’ τα σύννεφα, οι άνθρωποι τρέχουνε να φυλαχτούνε. Τι κάνουνε λοιπόν γι’ αυτή την άλλη, τη μεγάλη νεροποντή, και πώς γίνεται να τη φέρνουν οι ίδιοι στη γη και τίποτα να μην κάνουν, για να φυλαχτούν;

Ηλίας Βενέζης»

Απ’ αυτό το μικρό απόσπασμα του κειμένου κατανοεί ο καθένας τις σκοπιμότητες που κρύβονται πίσω από την «τυχαία αφαίρεσή του» από τη διδακτέα ύλη. ¶λλωστε, πάλι όλως τυχαίως, πριν λίγες μόλις μέρες καταδικάστηκε σε 3 και πλέον χρόνια φυλακή ο ναύτης Γ. Μοναστηριώτης που αρνήθηκε να πάει στο Ιράκ, ακολουθώντας την ελληνική φρεγάτα «Ναυαρίνο» στον Περσικό Κόλπο, σε μια επιχείρηση υποστήριξης των «συμμαχικών» δυνάμεων στο Ιράκ.

Το δε άλλο κείμενο, της συντακτικής επιτροπής με τίτλο « Ο Δρίμακος» αναφέρεται σε έναν είλωτα, σκλάβο των Σπαρτιατών που αποφασίζει να επαναστατήσει για να ζήσει ελεύθερος:

«…κάθε φορά που περνούσε μπρος από την ανοιχτή πόρτα, γυρίζοντας το λιοτρίβι, έβλεπε το βουνό και μια λαχτάρα λάχτιζε τα στήθη του. ¶λλοτε το ‘βλεπε ν’ αστράφτει στο φως, άλλοτε να σκεπάζεται με σύννεφα και βροχή και το καταχείμωνο ν’ ασπρίζει από το χιόνι.

-Αχ! Λευτεριά! Έβγαινε ο στεναγμός απ’ τα κατάβαθά του. Λευτεριά!..

Και τώρα, ξαπλωμένος στο αχυρένιο στρώμα, αναστέναζε βαθιά. Ως πότε θα κρατήσει αυτή η ζωή; Σαράντα χρόνια πέρασαν. Τα άλλα που του μένουν να ζήσει γιατί να μην τα ζήσει λεύτερα; Θα γίνει επαναστάτης. Τι άλλο; Δεν έμαθε πως η λευτεριά αποχτιέται μόνο με αγώνα;

… «Θα μπω μπροστά», συλλογίστηκε. «Οι άλλοι θα με ακολουθήσουν. Δεν είναι εύκολο, όμως η λευτεριά είναι πολύ όμορφο πράγμα…». Προχώρησε προς την πόρτα…»

Ο πόθος για την ελευθερία, η άρνηση της σκλαβιάς, η επανάσταση, τα ανθρώπινα δικαιώματα, αυτές είναι οι ιδέες που αφαιρέθηκαν από τη διδακτέα ύλη με την αφαίρεση αυτού του κειμένου. Προτιμούν προφανώς ορισμένοι νεολαία, πολίτες υπάκουους σαν πρόβατα, θαυμαστές των ριάλιτυ κι όχι ανθρώπους που μπαίνουν μπροστά στους αγώνες για την ελευθερία.

Κοινές οι ευθύνες των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και ΝΔ για την αφαίρεση από τα βιβλία του Δημοτικού προοδευτικών κειμένων και προβληματισμών για τις απάτες του χρηματιστηρίου, για τα αίτια του πολέμου, για την αξία του αγώνα για την ελευθερία και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Η ευθύνη η δικιά μας ως εκπαιδευτικών είναι τέτοιες αντιδραστικές απόψεις να μην περάσουν. Με δική μας ευθύνη τα παραπάνω κείμενα πρέπει να διδαχτούν, να συζητηθούν στην τάξη. Για τις δε ασκήσεις γραμματικής που τα συνοδεύουν, είναι στην κρίση του κάθε δάσκαλου, εάν οι συγκεκριμένες ενότητες έχουν καλυφθεί επαρκώς από τα παιδιά της δικής του τάξης. Οι έννοιες κι οι προβληματισμοί όμως για τον πόλεμο και την ειρήνη, για την εκμετάλλευση, για την αξία της ελευθερίας και τον αγώνα γι’ αυτήν, αυτά είναι διδακτικές ενότητες που ποτέ δε θα καλυφθούν επαρκώς. Γι’ αυτό, εμείς δεν τις αφαιρούμε.

Φώτης Ποντικάκης
Μέλος του Δ.Σ. του Συλλόγου Δασκάλων και Νηπιαγωγών Ν. Χανίων

��� ������� �� ������ ������.
������ ����� �� ������ ������ � �� ��������� ��� ecocrete.gr ���.