Όχι στο φράγμα: ΓΙΑΤΙ
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Πατρίς, 30/9/04)

Η επιστολή  παραθέτει μια εκτενή επιχειρηματολογία εναντίον της κατασκευής του φράγματος στον Αποσελέμη. Σχετικά έγραψαν πρόσφατα οι κκ. Γ. Παπαματθαιάκης (Τόλμη, 2/9/04), Α. Αγγελάκης (Πατρίδα, 23/9/04),   Σπ. Δανέλλης  (Πατρίδα, 27/9/04). Παλαιότερα υπήρξε εκτενής αρθρογραφία, και ενδεικτικά αναφέρουμε το άρθρο Σπ. Δανέλλη στην Ελευθεροτυπία (Μ. Παρασκευή 2001),  άρθρο στο Βήμα (4/8/02), και επιστολές από πολίτες του Ηρακλείου, όπως ο γράφων (Πατρίδα και Μεσόγειος, 1/10/02). Μεταξύ άλλων, αντλούμε στοιχεία και από την αναφερόμενη αρθρογραφία.

Ας δούμε αναλυτικά περί τίνος πρόκειται.

1). Το φράγμα ΔΕΝ πρόκειται να αποδώσει τις αναμενόμενες ποσότητες υδάτων. Η αρχική εκτίμηση ήταν για ωφέλιμο όγκο νερού 34 εκατ. κυβ. μ. ανά έτος, στη συνέχεια αναθεωρήθηκε η εκτίμηση στα 25 εκατ. κυβ. μ., για να καταλήξει τελευταία στα 17,5 εκατ. κυβ. μ. Βλέπουμε ότι πρόκειται για υποδιπλασιασμό, και μάλιστα σε υπερετήσια βάση, δηλ. ως μέσο όρο τουλάχιστον 3 ετών. Αυτή η εκτίμηση αμφισβητείται λόγω κακής τοποθέτησης των υδρομετρητών, αλλά και πολύ περιορισμένης χρονικά χρήσης τους, στο Οροπέδιο Λασηθίου και στην κοιλάδα του Αποσελέμη.

2). Η τρέχουσα εκτίμηση ανεβάζει το κόστος στα 250 εκατ. ευρώ – χωρίς τις υπερβάσεις κλπ.

3).  Σύγκριση με το κόστος αφαλάτωσης της παροχής του Αλμυρού δεν έγινε, ούτε και λήφθηκε υπόψη η δυνατότητα ανακύκλωσης  του νερού από το βιολογικό καθαρισμό της ΔΕΥΑΗ (βλ. επιστολή  Α. Αγγελάκη).  Το κόστος αφαλάτωσης θαλασσινού νερού είναι 85 λεπτά ανά κυβ. μ. στο εργοστάσιο Λάρνακας, Κύπρου, ενώ ενδεικτικά, η Γκολφ Α.Ε. (Χερσόννησος) αγοράζει νερό πηγής Μαλλίων από τη ΔΕΥΑΗ σε τιμή 88 λεπτά ανα κυβ. μ.  Η περιεκτικότητα διαλυτών αλάτων του Αλμυρού είναι μολις το 1/3 της Μεσογείου. Οι  Δήμοι Αρχανών και Χερσοννήσου χρησιμοποιούν ήδη ανακυκλωμένο νερό για γεωργική χρήση. Ο Δήμος Ηρακλείου θα μπορούσε να κάνει το ίδιο, και για βιομηχανική τουλάχιστον χρήση. Στο εξωτερικό, η ανακύκλωση ύδατος είναι πολυ διαδεδομένη πρακτική. Π.χ. στο San Diego, σημαντική πόλη της Καλιφόρνια των ΗΠΑ, με μακρόχρονο πρόβλημα λειψυδρίας, γίνεται ολική ανακύκλωση του νερού από τις αρχές της δεκαετίας του 1980. Ήτοι, 1/3 (ένα τρίτο) της συνολικής παροχής νερού που  διατίθεται στην πόλη για γενική χρήση, περιλαμβανομένης της οικιακής, προέρχεται από τα απόβλητα, αφού περάσει από το ολοκληρωμένο σύστημα βιολογικού καθαρισμού. Γενικα στις ΗΠΑ 6(έξι)% των υγρών αποβλήτων ανακυκλώνονται. Βλ. σχετικά και τα συμπεράσματα συνεδρίου που έγινε εδώ στις 25/9/02 σχετικά με τη διαχείριση υδάτινων πόρων.

4). Θα προκληθούν μη αντιστρεπτές αλλοιώσεις και καταστροφές στο περιβάλλον.  Η ιχνηλάτηση υδάτων του Οροπεδίου Λασηθίου (με χρωστικές), έδειξε ότι αυτα καταλήγουν σε περιοχές όπως οι Κασταμονίτσα, Καστέλλι Πεδιάδος, Αρκαλοχώρι και Λακώνια Αγ. Νικολάου. Καταρχήν, απο εκεί γίνεται ήδη άντληση υδάτων για ύδρευση. Οι πηγές αυτές θα στερέψουν με τη σχεδιαζόμενη περισυλλογή των υδάτων του Οροπεδίου. Έπειτα, όλο αυτό το υπόγειο  σύστημα υδροροής, που λειτουργεί για εκατομμύρια χρόνια,  θα υποστεί  τάχιστα ανεπανόρθωτες αλλοιώσεις  με τη διακοπή τροφοδοσίας του (π.χ. μικροκαθιζήσεις εντός των πετρωμάτων). Εξάλλου, η ποιότητα νερού από το Οροπέδιο είναι σαφώς χαμηλότερη της επιτρεπτής για τροφοδοσία διυλιστηρίου ύδρευσης – βλ. φυτοφάρμακα κλπ.

5). Υπάρχει μελέτη του ΙΓΜΕ, κατόπιν παραγγελίας του ΥΠΕΧΩΔΕ, η οποία με ζήλο κρατείται μυστική. Μήπως δεν δημοσιοποιείται ακριβώς γιατί επιβεβαιώνει τα παραπάνω στοιχεία κατά της κατασκευής του φράγματος Αποσελέμη ;

6). Για τους σχετικούς λόγους έχουν ταχθεί κατά του φράγματος το Παράρτημα Κρήτης του Συλλόγου Ελλήνων Γεωλόγων (ανακοίνωση 2/2/01), το Πανεπιστήμιο Πατρών, το Πολυτεχνείο Κρήτης, το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο κλπ.

7). Συνέχεια του 4).  Θα επέλθουν ανεπανόρθωτες καταστροφές σε ένα σπάνιο και ιδιαίτερου κάλλους βιότοπο – μοναδικό στην Ανατολική Κρήτη ! – και προστατευόμενο στα πλαίσια του προγράμματος NATURA 2000 της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εκτός από την πανίδα και τη χλωρίδα, θα επηραστούν το μικροκλίμα της περιοχής και το ανθρωπογενές περιβαλλον. Ο δε σχεδιαζόμενος νεός δρόμος προς Οροπέδιο, θα επιφέρει από μόνος του μεγάλη επιβάρυνση του περιβαλλοντος.

8). Κανείς δεν είναι σε θέση να ποσοτικοποιήσει τις επερχόμενες καταστροφές στο περιβάλλον. Φυσικά, εκτός των άλλων, υποβαθμίζεται η ευρύτερη περιοχή του Δήμου Χερσοννήσου, σε αντίθεση με τη σύγχρονη ποιοτική τουριστική αντίληψη, που απαιτεί υψηλής στάθμης φυσικό περιβάλλον.

9). Να θυμήσουμε εδώ ότι η αρχική μελέτη – και σκοπιμότητας – έγινε στη διάρκεια της δικτατορίας, και κάθε εναλλακτική λύση απορρίφθηκε μέσα στο πνεύμα της εποχής. Αντί της κατασκευής μεγάλων φραγμάτων, στην εποχή μας θεωρείται καλύτερη λύση η ορθολογική διαχείριση υδάτων με μικρότερης κλίμακας έργα/φράγματα, με πλήρη σεβασμό στο περιβάλλον. Δεν έχει υπάρξει μέχρι σήμερα μια σοβαρή μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων που να συνοδεύει το φάκελλο μελέτης σκοπιμότητας του έργου.

10).  Έχει γραφεί στο τοπικό τύπο, και δεν διαψεύστηκε, ότι οι απώλειες στο δίκτυο ύδρευσης της ΔΕΥΑΗ είναι 35-40%. Διόλου μικρές. Ασφαλώς αξίζει να γίνει μια σοβαρή επένδυση επισκευής του δικτύου.

11). Έχουν πληρωθεί σε απαλλοτριώσεις για το φράγμα περί τα 30 εκατ. ευρώ, τα οποία θεωρείται ότι ΅χάνονται΄ στην περίπτωση που δεν προχωρήσει η κατασκευή του. Αφενός, μια λύση αξιοποίησης του οικισμού Σφοντύλι, που απαλλοτριώθηκε, θα βρεθεί. Αφετέρου, δεν είναι ασύγκριτα καλύτερο να πληρώσουμε μόνο 30 αντι 250 εκατ. ευρώ – χωρίς να υπολογίζονται οι υπερβάσεις ! – για ένα φράγμα τόσο αμφίβολης σκοπιμότητας ;

12). Γιατί δεν οργανώνεται τώρα μια ημερίδα, όπου θα κατατεθούν και θα συζητηθούν με πληρότητα δημοσίως τα επιστημονικά δεδομένα σχετικά με το φράγμα ;

Είναι σκόπιμο να αναφερθεί ότι η αντίδραση στην κατασκευή του φράγματος βασίζεται ακριβώς στην επιχειρηματολογία που αναπτύχθηκε παραπάνω, και προέρχεται από ανθρώπους ενήμερους, που ανησυχούν για το μέλλον του τόπου. Η κοινή λογική, αλλά και η αγωνία για τη βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής μας, μα και ολόκληρης της Κρήτης, συνηγορούν ρητά κατά της κατασκευής του φράγματος στον Αποσελέμη.

Γιώργος Σ. Καστρινάκης
Φυσικός – Ph.D.

��� ������� �� ������ ������.
������ ����� �� ������ ������ � �� ��������� ��� ecocrete.gr ���.