Το Σάββατο 4 Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκε στη Χώρα της ¶νδρου από το "Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων Αιγαίου" και το Ινστιτούτο Θαλάσσιας προστασίας "Αρχιπέλαγος" ημερίδα με θέμα:

"Πυρκαγιές-Υπερβόσκηση-Διάβρωση….απώλεια Νερού-Βιοποικιλότητας- Τοπίου"

Ο στόχος της εκδήλωσης ήταν κυρίως ενημερωτικός ως προς τις πολύπλευρες και μη αναστρέψιμες συνέπειες των πυρκαγιών, και προσεγγίστηκε με τις ακόλουθες εισηγήσεις:
- "Οι πυρκαγιές στην ¶νδρο τα τελευταία χρόνια"
Στατιστικά στοιχεία, τάσεις, επιπτώσεις, σκιαγράφηση της συνολικής κατάστασης. Αίτια-Προβληματισμοί
Χαζάπης Νίκος , Πρόεδρος του συλλόγου εθελοντών δασοπυροσβεστών ¶νδρου, Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Κορθίου ¶νδρου, Εκπαιδευτικός
- "Υπερβόσκηση- Διάβρωση σε Νησιά και Νησίδες του Αιγαίου"
 Περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε χερσαία και παράκτια οικοσυστήματα. Κοινωνικο-οικονομικές διαστάσεις του προβλήματος, μέτρα διαχείρισης.
Αναστασία Μήλιου, Υδροβιολόγος Συντονίστρια Επιστημονικής Έρευνας, Αρχιπέλαγος Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας
- "Οι πυρκαγιές ως παράγοντας πτώχευσης υδροφορέων"
 Απώλεια βλάστησης- εδάφους, μείωση κατείσδυσης και συνεπώς διαθεσιμότητας νερού, συνολικές επιπτώσεις χαμηλότερα και στη θάλασσα
Αλέξανδρος Μαβής, Περιβαλλοντολόγος
 - "Η σημασία της απώλειας βιοποικιλότητας, η μοναδικότητα των νησιών"
Μικροβιολογία οργανικού κλάσματος εδάφους, ιδιότητες, σημασία ποικιλότητας και ευπάθειας μικρών απομονωμένων συστημάτων.
Αποστόλης Καλτσής, Βιολόγος
 -"Το τοπίο ως προϋπόθεση πολιτισμού"
Η μοναδικότητα του νησιωτικού τοπίου, η διεθνής σύμβαση για το τοπίο, το παράδειγμα της Ιταλίας, τοπίο και εναλλακτικός τουρισμός
Αλέξανδρος Μαβής, Περιβαλλοντολόγος

Στη συνέχεια παρουσιάστηκαν δύο ακόμη ενδιαφέροντα θέματα:
"ΚΙΒΩΤΟΣ - Τράπεζα Σπόρων Αιγαίου"
Προστασία των Νησιωτικών Τοπικών Ποικιλιών: Φύλαξη - Πολλαπλασιασμός & Αναδιανομή
Θοδωρής Τσιμπίδης, Επίτιμος Ερευνητής Θαλάσσιας Προστασίας, Διευθυντής, Αρχιπέλαγος Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας
"Δημιουργία & Διαχείριση Προστατευόμενων Περιοχών στα Νησιά του Αιγαίου"
Βασίλης Κουρούτος, Βιολογος, Επιστημονικός Συνεργάτης, Αρχιπέλαγος, Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας

Την ημερίδα παρακολούθησαν οι Δήμαρχοι Κορθίου και Υδρούσας, κκ Γλυνός και Θωμάς, ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου της Χώρας κος Θεολόγου και περίπου τριάντα πέντε άτομα. Την πυροσβεστική υπηρεσία εκπροσώπησε ο κ Καπάκης. Ακολούθησε ενδιαφέρουσα συζήτηση μέχρι τις 10 μμ.

Τα βασικά συμπεράσματα είναι τα εξής:
Ένα από τα ουσιαστικότερα προβλήματα στην ¶νδρο είναι η έλλειψη ενημέρωσης και συμμετοχής των πολιτών σε ενημερωτικές εκδηλώσεις.
Τα επίσημα στατιστικά στοιχεία που αφορούν τις πυρκαγιές της ¶νδρου τα τελευταία 7 χρόνια είναι ανησυχητικά καθώς είχαμε 243 πυρκαγιές που έκαψαν περίπου 7500 στρέμματα . Πιο επικίνδυνοι μήνες οι φθινοπωρινοί που παραπέμπουν πιθανότατα σε "βοσκοφωτιές", ενώ ενδεικτικό της εκπτώχευσης του εδάφους οι μεγάλες πυρκαγιές μέσα στο Χειμώνα τα τελευταία χρόνια. (περισσότερα στατιστικά στον ιστότοπο του Συλλόγου Εθελοντών Δασοπυροσβεστών ¶νδρου: http://seda-andros.blogspot.com ανάρτηση 5 Σεπτεμβρίου)
Το φαινόμενο της υπερβόσκησης γενικά, και ιδιαίτερα στις καμένες περιοχές υποβαθμίζει ακόμη περισσότερο τη βλάστηση και την βιοποικιλότητα και οδηγεί σε διάβρωση του εδάφους και είναι κοινό πρόβλημα στα νησιά του Αιγαίου. Στην ¶νδρο ο αριθμός των επιδοτούμενων ζώων είναι πάνω από 36000. Όπως και αλλού το καθεστώς των επιδοτήσεων έτσι όπως εφαρμόζεται, εκτός από περιβαλλοντική υποβάθμιση προκαλεί και κοινωνικά προβλήματα καθώς δεν εξασφαλίζει το βιώσιμο της δραστηριότητας. Τα παραδείγματα περιπτώσεων μικρών νησιών του ανατολικού Αιγαίου που παρουσιάστηκαν είναι χαρακτηριστικά.
Η απογύμνωση από βλάστηση και η συνεπακόλουθη διάβρωση μειώνει τη δυνατότητα κατακράτησης νερού άρα και τα πηγαία και υπόγεια υδατικά αποθέματα. Η μεταφορά των φερτών υλικών έχει επίσης αρνητικές επιπτώσεις στα θαλάσσια συστήματα όπου καταλήγουν. Υπογραμμίστηκε η σημασία του ανώτερου, παραγωγικού κλάσματος του εδάφους που χάνεται οδηγώντας σε ερημοποίηση και προτάθηκαν μέτρα που πρέπει να λάβουμε.
Οι ιδιαιτερότητες των νησιών που λόγω γεωγραφικής απομόνωσης φιλοξενούν σπάνια ή/και ενδημικά είδη χλωρίδας και πανίδας, καθώς και η ευπάθεια των νησιωτικών μικροσυστημάτων καθιστούν την προστασία τους αναγκαία. Η βιοποικιλότητα, ένας μοναδικός, αναντικατάστατος εθνικός πόρος, είναι η πλουσιότερη στην Ευρώπη εν πολλοίς λόγω των νησιών.
Η απώλεια του τοπίου, από πυρκαγιές, εκσκαφές, άναρχη δόμηση και τώρα την αιολική βιομηχανία αποτελεί ακόμη μια μη αναστρέψιμη υποβάθμιση που εκτός των οικονομικών επιπτώσεων (τουρισμός) ισοδυναμεί με απώλεια του θεμελίου της ταυτότητας των κατοίκων και πρώτης ύλης πολιτισμού.
¶λλο ένα σημαντικό θέμα που άπτεται της νησιωτικότητας είναι η προσπάθεια διατήρησης των τελευταίων τοπικών καλλιεργήσιμων ποικιλιών που έχουν απομείνει. Για το λόγο αυτό έχει δημιουργηθεί από το Αρχιπέλαγος η τράπεζα σπόρων του Αιγαίου "Κιβωτός". Περισσότερες πληροφορίες στη διεύθυνση: www.archipelago.gr
Σε συνέχεια των παραπάνω αναλύθηκε το καθεστώς των προστατευομένων περιοχών υπό το πρίσμα της συνδιαχείρισης οικοσυστημάτων και κοινωνιών εντός αυτών και παρουσιάστηκε το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο με τα κενά του.
Εν κατακλείδι από τις παρουσιάσεις έγινε προφανές ότι οι αρνητικές επιπτώσεις των πυρκαγιών, της υπερβόσκησης αλλά και άλλων δραστηριοτήτων είναι τόσο σημαντικές, πολυσχιδείς και μη αναστρέψιμες σε βάθος χρόνου που μόνο αν το συνειδητοποιήσουμε θα μπορέσουμε επαναξιολογώντας να δώσουμε στη διαχείριση των κοινών μας πόρων την προτεραιότητα που αρμόζει.

Ντίνος Ξένος

��� ������� �� ������ ������.
������ ����� �� ������ ������ � �� ��������� ��� ecocrete.gr ���.