4 περιβαλλοντικές απειλές για τους 4 νομούς της Κρήτης

Στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή από τον Κρίτωνα Αρσένη

Τη διαρκή περιβαλλοντική υποβάθμιση της Κρήτης, ενός τόπου που για πολλά χρόνια η ιδιαιτερότητα του φυσικού του περιβάλλοντος υπήρξε πηγή οικονομικής άνθισης και ποιότητας ζωής, έρχονται να αναδείξουν 4 νέες ερωτήσεις που κατέθεσε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ο ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ Κρίτων Αρσένης - μέλος των επιτροπών Περιβάλλοντος και Υγείας, Αλιείας και Διεθνούς Ανάπτυξης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Οι ερωτήσεις αφορούν θέματα που έχουν επανειλημμένα αναδειχθεί από τις τοπικές κοινωνίες και ειδικότερα:
1. Τη λειτουργία λατομείου μέσα σε προστατευόμενη περιοχή (Ηράκλειο)
2. Τη δόμηση τουριστικών καταλυμάτων μέσα σε υγρότοπο (Λασίθι)
3. Την επικείμενη κατασκευή λιμνοδεξαμενής μεγάλης κλίμακας εντός των ορίων προστατευόμενης περιοχής (Χανιά)
4. Την ανεξέλεγκτη απόρριψη των αποβλήτων των θερμοκηπιακών μονάδων (Λασίθι, Ηράκλειο, Χανιά)

Με αφορμή την κατάθεση των ερωτήσεων ο Κρίτων Αρσένης δήλωσε ότι "Η Κρήτη είναι ένας τόπος χαρισματικός, πλούσιος σε μοναδικά οικοσυστήματα, θησαυρούς βιοποικιλότητας, που προστατεύονται από το ευρωπαϊκό δίκαιο και διεθνείς συμβάσεις. Στην Κρήτη το περιβάλλον και η πολιτιστική κληρονομιά σμίλευσαν εδώ και χιλιάδες χρόνια ένα τοπίο που σήμερα είναι πηγή υπερηφάνειας για τους κατοίκους και μαγνήτης για τον παγκόσμιο τουρισμό. Δυστυχώς, όλα αυτά τα 6 χρόνια της κυβέρνησης Καραμανλή και της υπουργίας Σουφλιά, παρατηρούμε την εντεινόμενη υποβάθμιση του, διαμέσου μιας πολιτικής που συστηματικά αδιαφορεί για την τήρηση και εφαρμογή του ευρωπαϊκού δικαίου. Η απουσία οριζόντιων μέτρων προστασίας για τις περιοχές NATURA οδηγεί σε μη αναστρέψιμα, καταστροφικά αποτελέσματα. Ευαίσθητα οικοσυστήματα, πηγή πλούτου και ευημερίας για τους κατοίκους του νησιού, πλήττονται ανεπανόρθωτα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα και την απαξίωση του τουριστικού προϊόντος της Κρήτης, της κύριας πηγής εισοδήματος για τους κατοίκους. Αντί να στραφούμε στην πράσινη ανάπτυξη της Κρήτης και να βασιστούμε στην προστασία και ανάδειξη των ιδιαίτερων τοπικών χαρακτηριστικών για την ανάπτυξη νέων υγιών περιβαλλοντικά οικονομικών δραστηριοτήτων με προοπτική, εκμεταλλευόμαστε το φυσικό πλούτο της Κρήτης ληστρικά, αδιαφορώντας για τα παιδιά μας και τις γενιές που έρχονται.
Η εξαετία Σουφλιά μας διδάσκει την άμεση αναγκαιότητα δημιουργίας Υπουργείου Περιβάλλοντος στην Ελλάδα. Όλοι οι Έλληνες και Ευρωπαίοι πολίτες έχουμε δικαίωμα ισότιμης πρόσβασης στα περιβαλλοντικά αγαθά. Είναι καιρός να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα που σχετίζονται με την ποιότητα ζωής σε κάθε γωνιά της Ελλάδας με ένα ολοκληρωμένο σχέδιο πράσινης ανάπτυξης, που προτείνει λύσεις με προοπτική και ένα Υπουργείο Περιβάλλοντος που να εγγυάται την περιβαλλοντική προστασία".

Παράνομη λειτουργία λατομείου στο Βαχό της Βιάννου Νομού Ηρακλείου
Στο Νομό Ηρακλείου Κρήτης εντός των ορίων της προστατευόμενης περιοχής Ομαλού Βιάννου, η οποία είναι ενταγμένη στο Δίκτυο NATURA 2000, λειτουργεί από το 2007 λατομείο, έχοντας προκαλέσει πολλαπλά προβλήματα και έντονες διαμαρτυρίες κατοίκων, φορέων της περιοχής και της Οικολογικής Παρέμβασης Ηρακλείου. Μάλιστα το φθινόπωρο του 2008, σύμφωνα με καταγγελίες κατοίκων, η εταιρεία εκμετάλλευσης του λατομείου ξεκίνησε νέα επέκταση κόβοντας αιωνόβια πεύκα, ενώ στις 22 Οκτωβρίου μια ξαφνική πυρκαγιά αποτέφρωσε δασική έκταση στην περιοχή. Σημειώνεται ότι ο Συνήγορος του Πολίτη έχει εγγράφως ενημερώσει τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ηρακλείου για τις επιπτώσεις της λειτουργίας του λατομείου στην υποβάθμιση του φυσικού τοπίου και στη ζωή των κατοίκων.
Σε επιστολή της νομικής ομάδας του WWF Ελλάς, αναλύονται οι επιπτώσεις για την υγεία των κατοίκων από τα υψηλά επίπεδα σκόνης και το θόρυβο, τα όρια του οποίου δεν πρέπει να ξεπερνούν τα 50db. Επιπλέον, αμφισβητείται η νομιμότητα του καθορισμού λατομικής ζώνης στην περιοχή και χαρακτηρίζεται η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του λατομείου πλημμελής, διότι ουδέποτε υπήρξε προληπτική εκτίμηση των επιπτώσεων του λατομείου επί μίας προστατευόμενης περιοχής. Σημειώνεται ότι κατά το ισχύον δίκαιο, ο καθορισμός λατομικών περιοχών σε απόσταση μικρότερη των πεντακοσίων (500) μέτρων από προστατευόμενες ζώνες απαγορεύεται. Με δεδομένο ότι έχουν έλθει σε γνώση της Επιτροπής και άλλες περιπτώσεις λατομείων που λειτουργούν εντός προστατευόμενων περιοχών στην Ελλάδα, ερωτάται η Επιτροπή:
(α) Είναι ενήμερη σχετικά με τη συγκεκριμένη υπόθεση;
(β) Έχει στο παρελθόν κάνει συστάσεις στην ελληνική κυβέρνηση για την τήρηση του θεσμικού πλαισίου σχετικά με τη λειτουργία των λατομείων;
(γ) Πως κρίνει τη λειτουργία λατομείου ως δραστηριότητας υψηλής όχλησης μέσα σε προστατευόμενη περιοχή του Δικτύου NATURA; Θεωρεί ότι είναι σύμφωνη με το κοινοτικό δίκαιο;
(δ) Με δεδομένο ότι η Ελλάδα δεν είχε ενσωματώσει στο εθνικό δίκαιο την οδηγία 2006/21 για τη διαχείριση των αποβλήτων που προέρχονται από εξορυκτικές βιομηχανίες μέχρι την προθεσμία της 1ης Μαΐου 2008, ποιες είναι οι μέχρι τώρα ενέργειες της ελληνικής κυβέρνησης σε ανταπόκριση της αιτιολογημένης γνώμης που έχει εκδώσει η Επιτροπή;

Δόμηση σε υγρότοπο του Νομού Λασιθίου Κρήτης
Σύμφωνα με καταγγελία του Περιβαλλοντικού Συλλόγου Δήμου Ιτάνου, στην παραλιακή ζώνη του Παλαικάστρου στην βορειοανατολική Κρήτη, περιοχή ενταγμένη στο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών NATURA 2000, στον υγρότοπο του Κουρεμένου σε βαλτώδη περιοχή και σε μικρή απόσταση από τη θάλασσα, έχει παρατηρηθεί πρόσφατα έντονη οικοδομική δραστηριότητα με σκοπό την τουριστική εκμετάλλευση. Μάλιστα η παρακείμενη παραλία αποτελεί σημείο ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα caretta caretta. Ο υγρότοπος του Κουρεμένου κατά το παρελθόν καταλάμβανε πολύ μεγαλύτερη έκταση, αλλά έχει συρρικνωθεί εξαιτίας της επέκτασης καλλιεργειών, παράνομων εκχερσώσεων και διάνοιξης δρόμων.
Οι οικείες πολεοδομικές αρχές, σύμφωνα με τις καταγγελίες, εξακολουθούν να εκδίδουν οικοδομικές άδειες με πλημμελή ή κανένα έλεγχο επί των επιπτώσεων της δόμησης σε προστατευόμενη περιοχή, χωρίς να έχει προηγηθεί η εκπόνηση μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Είναι προφανές ότι η οικιστική ανάπτυξη με τις δραστηριότητες που αυτή συνεπάγεται είναι πιθανό να οδηγήσει σε περιβαλλοντική υποβάθμιση του υγροτόπου.
Η συγκεκριμένη ΖΕΠ δεν έχει αποτελέσει αντικείμενο πράξεως χαρακτηρισμού, όπως προβλέπεται από την εθνική νομοθεσία, με αποτέλεσμα η περιοχή να καλύπτεται από ετερόκλητα νομικά καθεστώτα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, όπως συμβαίνει και σε άλλες προστατευόμενες περιοχές, να αδειοδοτούνται οικοδομικές δραστηριότητες χωρίς επαρκή έλεγχο των επιπτώσεων τους στην ακεραιότητα του οικοτόπου.

Με αφορμή την προαναφερθείσα υπόθεση και με δεδομένη την από 11-12-08 καταδικαστική απόφαση κατά της Ελλάδας (υπόθεση C-293/07) για τη μη λήψη οριζόντιων μέτρων για βιώσιμη και αποτελεσματική προστασία των ΖΕΠ, ερωτάται η Επιτροπή:

(α) Είναι ενήμερη σχετικά με τη συγκεκριμένη υπόθεση;
(β) Στο πλαίσιο της παρακολούθησης της εφαρμογής της προαναφερθείσας απόφασης του ΔΕΚ, έχει λάβει ενημέρωση από τις ελληνικές αρχές για ενέργειες που να αφορούν στην συμμόρφωση της Ελλάδας με τη συγκεκριμένη απόφαση;

Κατασκευή Λιμνοδεξαμενής σε περιοχή του Δικτύου NATURA στο Νομό Χανίων
Στο οροπέδιο Ομαλού σε περιοχή του Δήμου Ανατολικού Σελίνου του Νομού Χανίων, έχει δημοπρατηθεί έργο που περιλαμβάνει την κατασκευή Λιμνοδεξαμενής χωρητικότητας 750.000 κυβικών μέτρων και των απαραίτητων συνοδευτικών εγκαταστάσεων, με σκοπό την ύδρευση και άρδευση της περιοχής.
Η περιοχή του οροπεδίου του Ομαλού, είναι ενταγμένη στο Δίκτυο NATURA 2000, και βρίσκεται εντός των διοικητικών ορίων του Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Δρυμού Λευκών Ορέων. Παράλληλα αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της σημαντικότερης φυσικής περιοχής της Κρήτης, του ευρύτερου χώρου του φαραγγιού της Σαμαριάς.
Σύμφωνα με παρέμβαση του προέδρου του Περιφερειακού Τμήματος Δυτικής Κρήτης του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, είναι πιθανό χωρίς θεσμοθετημένο σχεδιασμό η εφαρμογή άρδευσης στις γεωργικές εκτάσεις του Ομαλού, να οδηγήσει στην υιοθέτηση ενός προτύπου εντατικής γεωργίας ασύμβατου με το χαρακτήρα της περιοχής, αφού παραδοσιακά στο οροπέδιο αναπτύσσονταν άνυνδρες καλλιέργειες. Επιπλέον, το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών, που έχει αναλάβει την υλοποίηση του ευρωπαϊκού προγράμματος "Life" για τα εποχικά λίμνια της Κρήτης, έχει εκφράσει τις ανησυχίες του για τις επιπτώσεις που θα έχει το έργο.
Κάτοικοι και φορείς της περιοχής υποστηρίζουν ότι εφόσον η Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη των Λευκών Ορέων βρίσκεται στην φάση της ολοκλήρωσης, είναι πρόωρο να κατασκευαστούν πριν από την έγκρισή της έργα σημαντικής κλίμακας, τα οποία είναι πιθανό να επιφέρουν επιπτώσεις αρνητικές και μη αναστρέψιμες σε σχέση με το χαρακτήρα του χώρου. Σημειώνεται ότι οι κάτοικοι και ο οικείος Δήμος Ανατολικού Σελίνου έχουν προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας με αίτημα αναστολής κατά της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων του έργου, διότι πριν από την έγκρισή της προσβληθείσας απόφασης δεν είχε ολοκληρωθεί το Σχέδιο Διαχείρισης υδατικών πόρων της Περιφέρειας Κρήτης, σύμφωνα με την Οδηγία πλαίσιο 2000/60 για τα Ύδατα. Λαμβάνοντας υπόψη ότι το έργο συγχρηματοδοτείται κατά 80% από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΠΑΑ), ερωτάται η Επιτροπή:

(α) Είναι ενήμερη σχετικά με την ανωτέρω υπόθεση;
(β) Θεωρεί σύμφωνη με το κοινοτικό δίκαιο τη χωροθέτηση ενός έργου τέτοιας κλίμακας σε περιοχή NATURA, χωρίς να έχει προηγηθεί η έγκριση Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης, που αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την τεκμηρίωση της σημασίας της προστατευόμενης περιοχής;

Απορρίματα θερμοκηπιακών μονάδων στη Nότια Κρήτη
Η λειτουργία θερμοκηπιακών μονάδων συμβατικής γεωργίας αποτελεί μια σημαντική οικονομική δραστηριότητα για πολλές περιοχές της Κρήτης. Είναι ωστόσο μία δραστηριότητα που απαιτεί ιδιαίτερη περιβαλλοντική διαχείριση. Στις περιοχές της Nότιας Κρήτης, κυρίως στην Ιεράπετρα του νομού Λασιθίου, στην πεδιάδα της Μεσσαράς του νομού Ηρακλείου, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της Φαλάσαρνας του νομού Χανίων, η οποία μάλιστα είναι ενταγμένη στο Δίκτυο NATURA 2000, παρατηρείται το φαινόμενο της ανεξέλεγκτης απόθεσης των αποβλήτων και απορριμμάτων των θερμοκηπιακών μονάδων, τα οποία στην πλειοψηφία τους είναι πλαστικά, και επομένως τοξικά και επικίνδυνα για την υγεία, τις τροφικές αλυσίδες και το περιβάλλον γενικότερα. Τα απορρίμματα αυτά συχνά δε συλλέγονται και δεν αποικοδομούνται όπως επιβάλλει η κοινοτική νομοθεσία. Τα πλαστικά, τα οποία κατά κανόνα αντικαθίστανται κάθε καλλιεργητική περίοδο, ανέρχονται σε εκατοντάδες τόνους κάθε χρόνο. Η διαχείρισή τους γίνεται αποσπασματικά με ιδιωτική πρωτοβουλία και έτσι κάποιες ποσότητες καταλήγουν σε μονάδες ανακύκλωσης. Πολλά από αυτά όμως θάβονται σε παράνομες χωματερές ή καίγονται μαζί με φυτικά απόβλητα απελευθερώνοντας στην ατμόσφαιρα διοξίνες. Μαζί με τα πλαστικά συνήθως αποτίθενται σε σκουπιδοσωρούς ή σκουπιδότοπους συσκευασίες φυτοφαρμάκων ή λιπασμάτων εμποτισμένες με τοξικά υλικά, που διαπερνούν και μολύνουν το έδαφος, καθώς δεν εφαρμόζεται οργανωμένο σχέδιο αποκομιδής τους.
 
Τα συγκεκριμένα απορρίμματα ανήκουν στην κατηγορία των στερεών αποβλήτων κατά το άρθρο 1 παρ. 1 της Οδηγίας 2006/12. Λαμβάνοντας υπόψη την πρόσφατη καταδικαστική για την Ελλάδα απόφαση του ΔΕΚ (υπόθεση C-286/08), ερωτάται η επιτροπή:

(α) Το εθνικό σχέδιο διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων που έχει καταθέσει η ελληνική κυβέρνηση στην Επιτροπή περιλαμβάνει το συγκεκριμένο τύπο αποβλήτων;
(β) Θα έπρεπε η ελληνική κυβέρνηση να εφαρμόσει ειδικά μέτρα στο πλαίσιο οριζόντιας διαδικασίας για τη διαχείριση των αποβλήτων των θερμοκηπίων σε συμμόρφωση με το κοινοτικό δίκαιο;
(γ) Τι χρονικό περιθώριο προτίθεται να δώσει η Επιτροπή στην Ελλάδα για την προσαρμογή της με τη συγκεκριμένη δικαστική απόφαση;

ΚΡΙΤΩΝ ΑΡΣΕΝΗΣ
Επικοινωνία: kriton.arsenis@europarl.europa.eu, Γραφείο Αθήνας: 210 38 96 417, Γραφείο Βρυξελλών:0032 22847873

��� ������� �� ������ ������.
������ ����� �� ������ ������ � �� ��������� ��� ecocrete.gr ���.