α) Εισαγωγή: Οι εκπρόσωποι των λαών, οι πνευματικοί οδηγοί τους, οι πολιτικοί ηγέτες προσπαθούν πριν και μετά από ένα πόλεμο να εξηγήσουν και να δικαιολογήσουν, αυτό που πρόκειται να γίνει ή αυτό που έγινε. Μα τα λόγια τους, οι δικαιολογίες τους, οι εξηγήσεις τους υπαγορεύονται από χίλιους κρυφούς υπολογισμούς και από σκοτεινά συμφέροντα και προθέσεις.

Οι λαοί όμως έμαθαν να είναι δύσπιστοι, οι λαοί πλέον έχουν κατανοήσει τα παιχνίδια και τις ίντριγκες των ισχυρών, έχουν νοιώσει τις παράπλευρες επιπτώσεις του πολέμου στο περιβάλλον και τον άμαχο πληθυσμό.
Η σοβαρότερη και η μοναδική ίσως ελπίδα βρίσκεται στη συνείδηση των μεγάλων λαϊκών ομάδων, αρκεί να αποφασίσουνε να ενεργήσουν ανάλογα.

Γι' αυτό έχει χρέος ο καθένας σήμερα, να βάλει όλη του τη δύναμη για να αποτρέψει μελλοντικούς πολέμους και κατ' επέκταση τις επιπτώσεις στο περιβάλλον. Έχει χρέος ο καθένας και περισσότερο από όλους οι πρωτοπόροι καθοδηγητές των λαϊκών μαζών να νιώσουνε βαθιά την καταστροφή που υφίσταται το περιβάλλον, το οποίο ουσιαστικά έχουμε δανειστεί από τα παιδιά μας.

Υπάρχουν πολλά ερωτήματα στον λαό γιατί γίνονται όλοι αυτοί οι σκοτωμοί. Αναρωτιούνται εκατομμύρια, πληγωμένοι, στραβοί, κουλοχέρηδες, σακάτηδες, των τελευταίων χρόνων γιατί έκαναν τόσες θυσίες; Γιατί έγιναν καπνός όλα τα όνειρα για την ειρήνη; Γιατί όλοι οι λόγοι οι παρορμητικοί και παρηγορητικοί, πως η θυσία εκείνη γινόταν για να ζήσουν ευτυχισμένα και ειρηνικά τα παιδιά των αδικοθανατομένων, εδείχτηκαν μάταιη φλυαρία; Ποιοι θα δώσουν απάντηση σε τούτα τα ερωτηματικά; Οι φιλόσοφοι, οι κοινωνιολόγοι, οι πολιτικοί αρχηγοί, οι δημοσιογράφοι ή οι πολιτικοί;

β) Οι επιπτώσεις των πιο πρόσφατων και σύγχρονων πολέμων:
Μετά από τους πολέμους στο Ιράκ και την Γιουγκοσλαβία, στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών συγκλήθηκε η ολομέλεια του UNEP ( Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον), με σκοπό τη σύνταξη μιας έκθεσης σχετικά με τις συνέπειες των πολεμικών συγκρούσεων στο περιβάλλον και κατά συνέπεια στην υγεία του πληθυσμού της χώρας.

Σύμφωνα με την εκθέσεις διεθνών οργανισμών, οι επιπτώσεις των πολέμων που διεξήχθησαν τις τελευταίες δεκαετίες είναι:
1) Ανθρωπογενές περιβάλλον: Μια από τις πρώτες συνέπειες που δημιουργεί ένας πόλεμος ή μια ένοπλη σύγκρουση είναι η δημιουργία των ατέλειωτων καραβανιών προσφύγων, οι οποίοι μετά από ένα βίαιο ξεσπίτωμα, εγκαθίστανται εάν είναι τυχεροί σε καταυλισμούς, όπου όμως το περιβάλλον κα οι συνθήκες διαβίωσης είναι υποβαθμισμένες.
Αρκετοί από αυτούς είτε στρατιώτες είτε άμαχοι, θα γίνουν άτομα με αναπηρία ολική η μερική, εξαιτίας της πολεμικής δράσης. Σήμερα η διεξαγωγή ενός πολέμου ή μιας ένοπλης σύρραξης, αφήνει πίσω νεκρούς, τραυματίες, άστεγους, ενώ παράλληλα αφήνει μια αποκρουστική κληρονομιά, όπως, χημικά, βιολογικά η ακόμη και ραδιενεργά απόβλητα.
Η ποιότητα ζωής του ανθρώπου υποβαθμίζεται σε κρίσιμο βαθμό σε όλα τα επίπεδα και τους δείκτες: Έδαφος, νερό και αέρας, τρόφιμα, φάρμακα, δείκτες ασθένειας και υγείας, κατοικία και μικρό –κλίμα.
2) Επιπτώσεις του πολέμου στο περιβάλλον των Βαλκανίων: Η βαρβαρότητα του ιμπεριαλιστικού πόλεμου δεν σκότωσε μόνο χιλιάδες αθώους, αμάχους και παιδιά, δεν κατέστρεψε μόνο εκατοντάδες γέφυρες, νοσοκομεία, εργοστάσια και μνημεία πολιτισμού. Συνέχισε το καταστροφικό της έργο μέσα από τις ανεπανόρθωτες καταστροφές που επέφεραν οι Νατοϊκοί δολοφονικοί βομβαρδισμοί. Στο περιβάλλον των Βαλκανίων. Επιπτώσεις που θα τις βλέπουμε να εκδηλώνεται μέσα στις επόμενες δεκαετίες, πρωτίστως στις πληγείσες περιοχές και δευτερευόντως στις γειτονικές χώρες. Ιδιαίτερα ανησυχητικά και επικίνδυνα είναι τα επίπεδα μόλυνσης στα "4 θερμά σημεία" όπως αναφέρονται οι περιοχές του Πάντσεβο, του Νόβι Σαντ, του Κραγκούεβιτς και του Μπορ. Στις περιοχές αυτές χτυπήθηκαν πετροχημικά εργοστάσια, λιπασμάτων, χημικών, διυλιστήρια, αποθήκες με εκατοντάδες δεξαμενές πετρελαίου.κλ.π. Μεγάλες ποσότητες της καρκινογόνου και άκρως επικίνδυνης ουσίας PCBs απορροφήθηκαν από το έδαφος και το νερό και πέρασαν στη τροφική αλυσίδα. Πολύ υψηλές είναι οι συγκεντρώσεις τοξικών ουσιών και βαρέων μετάλλων στο Δούναβη, με τον οποίο συνδέονται σχεδόν το 90% του γεωγραφικού χώρου της Γιουγκοσλαβίας.Όπως εξήγησε ο καθηγητής Χημείας Πρέντρακ Πόλιτς μέσω του Δούναβη μολύνθηκε και η Μαύρη Θάλασσα. Ενώ ως ενδεικτικό παράδειγμα του μεγέθους μόλυνσης ανέφερε πως περισσότεροι από 1000 τόνοι χημικών ουσιών ανιχνεύτηκαν στα νερά του ποταμού στη περιοχή του Νόβι Σαντ. Μάλιστα ο Π. Πόλιτς κατήγγειλε πως οι Νατοϊκές δυνάμεις σε 6 περιπτώσεις στο Κόσσοβο χρησιμοποίησαν βόμβες με εξασθενημένο ουράνιο, με αποτέλεσμα την έκλυση ραδιενέργειας.
3) Επιπτώσεις του πολέμου στο περιβάλλον του ΙΡΑΚ: Στη διάρκεια του πολέμου του 1991, οι Ιρανικές στρατιωτικές δυνάμεις κατέστρεψαν 76 Κουβειτιανές πετρελαιοπηγές, από τις οποίες προκλήθηκε διαρροή πετρελαίου, ενώ άλλες 99 ξεσκεπάστηκαν. Περίπου 60 εκατομμύρια βαρέλια πετρέλαιο διέρρευσαν, σχηματίζοντες 246 λίμνες πετρελαίου, που κάλυψαν επιφάνεια συνολικής έκτασης 49 Km2, με βάθος 30-50 cm. Περισσότερες από 600 πετρελαιοπηγές του Κουβέιτ πυρπολήθηκαν από Ιρακινά στρατεύματα που υποχωρούσαν, καίγοντας 2,6- 6 εκατομμύρια βαρέλια πετρέλαιο την ημέρα. Οι πηγές φλέγονταν αδιάκοπα από τα τέλη Φεβρουαρίου ως τις αρχές Απριλίου του 1991 και η τουλίπα του καπνού εκτεινόταν σε αρκετές εκατοντάδες χιλιόμετρα μήκος.
Στα νερά του περσικού κόλπου διέρρευσαν 6-8 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου από 3 κυρίως πηγές: από βυθισμένα ή με διαρροή σκάφη και από τερματικά αγωγών στο Κουβέιτ και το Ιράκ. Το μέγεθος της πρώτης διαρροής 1991, η μεγαλύτερη στην ιστορία –υπολογίζεται ότι σχημάτισε πετρελαιοκηλίδα έκτασης 56 Km X16 Km, σχεδόν 900 Km2.Το μέγεθος της οικολογικής καταστροφής από διαρροή πετρελαίου στη θάλασσα και την εκπομπή των προϊόντων καύσης του, δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί στους πληθυσμούς των Ψαριών. Οι πιθανοί κίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία από την κατανάλωση τους είναι η έκθεση σε υδρογονάνθρακες και σύνθετα προϊόντα διάσπασης που δεν έχουν διερευνηθεί λεπτομερώς, καθώς θεωρήθηκε ότι δεν αποτελούν κίνδυνο για τη δημόσια υγεία.
Περίπου 30.000 αποδημητικά πουλιά διαχείμαζαν στην περιοχή του Περσικού Κόλπου, πέθαναν από την εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα.

γ) Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι οι ένοπλες συγκρούσεις της τελευταίας δεκαπενταετίας έβλαψαν το ανθρωπογενές περιβάλλον (οι άμαχοι και ιδιαίτερα τα παιδιά) οι υποδομές (εγκαταστάσεις ύδρευσης, αποχέτευσης, σχολεία, νοσοκομεία, ενεργειακές πηγές και αποθέματα οδικά δίκτυα) το φυσικό περιβάλλον (χλωρίδα, πανίδα, φυσικοί πόροι, έδαφος και υπέδαφος, αέρας, νερό). Η ευρεία και αδύνατη να αποτιμηθεί επακριβώς καταστροφή του πολιτιστικού περιβάλλοντος (αρχαιολογικών χώρων, μουσείων κ.λ.π) πρέπει να θεωρείται ίσης αξίας επειδή αποκόπτει βίαια τους ανθρώπους από την επαφή με το ιστορικό τους παρελθόν αλλά και τους στερεί σημαντικούς πόρους και δυνατότητες επιβίωσης που πριν είχαν εξαιτίας των επισκεπτών αυτών των χώρων.

Πρέπει να τονίσουμε και να αναδείξουμε τις επιπτώσεις που υπάρχουν κατά την εξέλιξη ενός πολέμου αλλά και τις μελλοντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις του τόσο στις εμπόλεμες όσο και στις μη εμπλεκόμενες χώρες και στον πλανήτη συνολικά. Είναι επιτακτική ανάγκη να υπερτερήσουν οι συνετές φωνές που θα πουν όχι σε νέους εξοπλισμούς και νέους πολέμους. Να απαιτήσουν τη μείωση των παγκόσμιων στρατιωτικών δυνάμεων και τη διάθεσή τους σε ένα ειδικό ταμείο για την καταπολέμηση της φτώχειας και της πείνας και της πείνας στον κόσμο. Ιδιαίτερη ευθύνη έχουν οι ευρωπαϊκοί λαοί, που μπορούν να αγωνιστούν για μια άλλη Ευρώπη της ειρήνης και του αφοπλισμού που θα πρωτοστατήσει στη δημιουργία ενός πλανήτη που θα σέβεται την Αξία του ανθρώπου αλλά και του Περιβάλλοντος ως αξίες αλληλένδετες που χρειάζονται απόλυτη προστασία και θα αγωνίζεται για να επιβάλλει την προστασία αυτή. Ας σκεφτούμε με τη λογική των γιατρών και ας εστιάσουμε στην πρόληψη και όχι στην εκ των υστέρων απελπισμένη και συχνά ατελέσφορη προσπάθεια αντιμετώπισης και ίασης.

ΜΑΝΟΛΗΣ ΒΟΥΤΥΡΑΚΗΣ
ΦΥΣΙΚΟΣ ΠΕΡΙΒ/ΓΟΣ

��� ������� �� ������ ������.
������ ����� �� ������ ������ � �� ��������� ��� ecocrete.gr ���.