|
Νίκος Δελής 6.4.1954 - 17.5.2007 |
|
|
|
Οικολογική Ομάδα Σητείας -
Απόψεις
|
|
Αντώνης Ανηψητάκης
,
Σάββατο, 24 Μάιος 2008
|
Νίκος Δελής 6.4.1954 - 17.5.2007
του Αντώνη Ανηψητάκη
Πέρασε ένας χρόνος. Το όνομά του στα μπλοκάκια μου, στο ημερολόγιο, στις ατζέντες, ηλεκτρονικές και χάρτινες, επαναλαμβάνεται. Να γράψω κάτι για το Νίκο. Να γράψω για το Δελή. Επαναλαμβάνεται. Ίσως και πιο συχνά από τότε που ζούσε και συνεργαζόμασταν. Ο, τι πρόβλημα και να ΅χα, τεχνικό, αγροτικό, ακόμα και το καλό στήσιμο του οβελία, ο Δελής ήταν η πρώτη μου σκέψη και συνήθως η τελευταία. Το έφτιαχνε, το έλυνε. Ο Δελής ο μάστορας, ο τεχνίτης, ο κομμουνιστής, ο καλός πατέρας και σύντροφος.
“Ουρανία θέλω να γράψω κάτι για το φίλο μου”, είπα στη γυναίκα του, όταν την επισκέφτηκα σπίτι τους λίγες μέρες μετά. Κατέβασε τα άλμπουμ, φωτογραφίες της νιότης, του έρωτα, της εποχής που 16 χρονών εκείνη, 21 εκείνος, την πήρε, τότε που είχαν δυο σπίτια και δυο δουλειές, το κόμμα και το φτωχικό τους, στην Καλογρέζα. Δυο και τα μεροκάματα, το ένα δωρεάν, με τη βεβαιότητα ότι ξέρουν το κλειδί που θα φτιάξει τον κόσμο. ΑπΆ την εφηβεία του κομμουνιστής ο Δελής, σαν το πατέρα του. Στο Πολυτεχνείο βοηθούσε με πομπό. Τον τσάκισαν στο ξύλο. Την ρώταγα λοιπόν για τον πατέρα του, πληροφορίες για τα γονίδια. Η Ουρανία μου έφερε ένα απόκομμα εφημερίδας απΆ τη Μυτιλήνη. Ένας σύντροφος είχε γράψει μετά το θάνατο του πατέρα του Νίκου ένα κείμενο γι αυτόν, τους αγώνες του, την περηφάνια του, τη δύναμη του, δεν λύγιζε, δεν υπέγραψε...
Ο πατέρας του μαραγκός, δυο σπίτια κι εκείνος, ένα στη Μυτιλήνη κι ένα στα ξερονήσια. Ο Νίκος μικρός, μπλέκεται με το ξυλουργείο. Μικρός Ήφαιστος. Του αρέσει να φτιάχνει. Ο Ήφαιστος κουτσός κι ο Νίκος παιδάκι πρώτη προς δευτέρα Δημοτικού, του αλέθει τα δάχτυλα του δεξιού χεριού μια μηχανή στο μαραγκούδικο. Ο Νίκος στο νοσοκομείο της Μυτιλήνης κι ο πατέρας του στο Τμήμα, αυτόφωρο, κράτηση, άλλο που δεν ήθελαν. Σχηματίστηκε δικογραφία, δεν πρόσεξε το παιδί του. Ποιος θα πάει το παιδί στην Αθήνα. Κανείς. Ο Νίκος χάνει τα δάχτυλα του δεξιού χεριού, μόνο ο αντίχειρας κάπως σώθηκε. Κι όμως ήταν τόση η δεξιότητά του, έμφυτη και επίκτητη, ο δεξιός αντίχειρας χέρι κανονικό, και το αριστερό του έκανε για δυο, τρία χέρια το σύνολο. Πιο Ηφαιστος δεν γινόταν. Σοφός ο Όμηρος και οι Αρχαίοι, που στο πρόσωπο του Θεού είχαν συνδυάσει τις εκ πρώτης όψεως αντιφατικές ιδιότητες, της αναπηρίας και της ικανότητας. Σαν να χε ιδρύσει θυγατρικές το μυαλό του στα χέρια του. Εξ ιδίας πείρας το λέω. Όμως υπάρχει και πιο αντικειμενική μαρτυρία. Η Ουρανία μου ξεκρέμασε το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας. Είχε κατοχυρώσει πατέντα αποφλοιωτικής μηχανής για φιστίκια. Δούλευε σε φιστικιές και του ήρθε η ιδέα. Ό,τι και να δούλευε, το έψαχνε, πως θα κάνει καλύτερα τη δουλειά, όχι ως χειρώναξ, αλλά ως άνθρωπος, χέρια και μυαλό μαζί.
“Όταν τον βασάνιζε μια ιδέα, δεν ησύχαζε μήτε στον ύπνο του. Στα όνειρά του ολοκλήρωνε τη λύση. Ξυπνούσε βαθιά μεσάνυχτα και σχεδίαζε”.
Ο Νίκος στη σύντομη ζωή του φιλτράρισε την ιδέα του κομμουνισμού μέσα από τα συντρίμμια της κατάρρευσης, μέσα απΆ τους ιδρωμένους πόρους του κορμιού του, μέσα απΆ τους νευρώνες του εγκεφάλου του, αλλά και μέσα απΆ τα γλέντια στο μαγατζέ του Ανάλουκα, ότι διασώθηκε απΆ τα χρέη στην Αγροτική, και την καμπάνα - τροχόσπιτο στην Τέντα. Αυτό που διέσωσε ήταν το ήθος της εργασίας. Μιας εργασίας αυθεντικής, όχι κάλπικης. Ο Νίκος ήξερε να φτιάχνει πράγματα, δεν ήξερε να βγάζει λεφτά, για τον ίδιο δεν είχαν αξία, μόνο τα απαραίτητα για να μη λείψει τίποτα στην Ουρανία και στις τρεις κόρες τους, τη Μαρία, την Αντωνία, τη Μαρίνα. Και δεν τους έλειψαν τα βασικά, δεν τους έλειψαν τα παιχνίδια, βασικά κι αυτά, στο δικό του σύστημα αξιών. Αγωνίζονταν για την εργατική τάξη με μια γενναιοδωρία περίεργη. Είχε ελάχιστα ένσημα. Νοιάζονταν για το ΙΚΑ των βοηθών του, αλλά όχι για το δικό του. Δεν είχε ΙΚΑ. Δεν ήθελε να πληρώνουν οι εργοδότες για το μέλλον του. Το μέλλον του ήταν δικό του. Αυτή ήταν η τρέλα του, Δελής όνομα και πράμα, ζούσε το παραμύθι του κομμουνισμού, όπως ο ίδιος το κατάλαβε, ότι η δουλειά δεν έχει χρηματικό αντίτιμο, είναι αυταξία και ανταμείβει αυτόν που την ασκεί με τη χαρά της δημιουργίας, χρηστικής και αισθητικής.
Κι εκεί που μου ΅δειχνε φωτογραφίες η Ουρανία μου φέρνει κι ένα βαλιτσάκι. “Ό,τι λεφτά του περίσσευαν, και πόσα να περισσέψουν μετά την ολική καταστροφή που πάθαμε με τα θερμοκήπια, στην αρχή με την πλημμύρα που τα πήρε όλα, κι εκεί που συνήλθαμε ήρθε το Τσερνομπιλ, απούλητη η σοδειά, καταστροφή πλήρης, άφησε τα αγροτικά τα δικά μας, έπιασε τα ξένα και την οικοδομή. Ό,τι περίσσευε έπαιρνε εργαλεία”. Το βαλιτσάκι, περίεργο, δεν μου φάνηκε για εργαλειοθήκη, πιο πολύ με χοντρό χαρτοφύλακα έμοιαζε. Το ανοίγει η Ουρανία και βγάζει ένα laptop του κουτιού. “Ήθελε να βάλει τα τζάκια που ΅χει φτιάξει, να τα δείχνει στους πελάτες του, να τους βοηθά να διαλέξουν. Δεν πρόλαβε”.
Ο Δελής και σΆ αυτό ξεχώριζε. Δεν αντιμετώπιζε φοβικά τις νέες τεχνολογίες. Καινοτόμος ο ίδιος διέκρινε σΆ αυτές όχι τα σύμβολα κυριαρχίας της αστικής τάξης αλλά το μεγαλείο της δημιουργίας της εργατικής τάξης. Αγαπούσε τη τεχνολογία, δεν στέκονταν στον ιδιοκτήτη των επιτευγμάτων της, αυτό ήταν το εύκολο, να τΆ αγοράσουν, αλλά στους συντρόφους του δημιουργούς. ΑπΆ αυτή την άποψη ήταν πολύ σύγχρονος. Είχε τον τρόπο του να μου μιλά για ηγεμονία, το ανεκπλήρωτο πρόταγμα του Γκράμσι. Μέσα απΆ την επαφή μου μΆ αυτόν τον ακραιφνή ΚΚΕ, εγώ ο αναθεωρητής βοηθήθηκα να το αναδιατυπώσω. Έχουμε κάθε δίκιο να αντιστεκόμαστε για να τους κάνουμε τη ζωή δύσκολη, αλλά είναι προτιμότερο να οργανωθούμε για να κάνουμε τη ζωή καλύτερη αξιοποιώντας αυτά που ως εργαζόμενοι έχουμε πετύχει. Πως; Μαζικά, αθροίζοντας δυνάμεις, από θέση υπεροχής. Υπεροχή, ηγεμονία, ηγεμών, περήφανος, άρχοντας. Ναι ο φτωχός για πολλούς Δελής ήταν άρχοντας στις σχέσεις του, στις παρέες του. Έπειθε για την αρχοντιά του. Στο θεμελιακό ερώτημα του Εριχ Φρόμ, να έχεις ή να είσαι, ο Δελής είχε απαντήσει πειστικά ότι απείρως σημαντικότερο απΆ να έχεις περιουσίες είναι να είσαι άνθρωπος και να ζεις σαν άνθρωπος. Κι όταν οι εξελίξεις το έφεραν να αποστασιοποιηθεί από την κομματική δουλειά, ο Δελής παρέμεινε πιστός στα ανθρωπιστικά ιδανικά του, δεν πήγε σπίτι του. Πρωτοστάτησε στο καραβάνι αλληλεγγύης, συνταξιδιώτης μαζί με το Θεοδόση τον Γαρεφαλλάκη, το Γιώργη τον Καλιαμπέτσο, το Γιάννη το Χατζηγιάννη, το Μάρκελο Χατζαντωνάκη στο περιπετειώδες φορτηγό που πήγε και ξαναπήγε στη βομβαρδιζόμενη Σερβία τη βοήθεια της Σητείας. Κι αργότερα, το 1999, μΆ ένα άλλο φορτηγό, μοίρασε στις σεισμόπληκτες περιοχές της Αθήνα τη Στειακή βοήθεια. Ο παπά Γουλιέλμος, που ως πρόεδρος του τοπικού Ερυθρού Σταυρού είχε πρωτοστατήσει στη συλλογή της βοήθειας, τα θυμήθηκε αυτά στον επικήδειο που εκφώνησε. Συμβαίνει καμιά φορά κομμουνιστές και παπάδες να νιώθουν σύντροφοι στην ανθρωπιά.
Χωρίς να το δηλώνει ήταν και οικολόγος. Συμμισάρης μου καλλιεργούσε βιολογικά το λιόφυτο, ας μην το πιστοποιήσουμε Αντώνη, δεν περισσεύει για πούλημα, για τα σπίτια μας είναι, να ξέρουμε τι λάδι δίνουμε στα κοπέλια μας. Κι από ανακύκλωση, δάσκαλος. Φιλοκαλούσε με τΆ ευτελείας. Πόσα απΆ τα παλιά ημών των καταναλωτών απέφυγαν τις χωματερές κι έγιναν καινούργια στα χέρια του.
Συνήθεις επιμνημόσυνες υπερβολές; Ας το ελέγξω. Υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι να αξιολογείς τους ανθρώπους. ΑπΆ τις γνώσεις, τις σπουδές, τις διακρίσεις τους, απΆ τη δύναμη και τα μεγαλεία που απέκτησαν. Το δικό μου κριτήριο είναι διαφορετικό. Μετρώ την αξία των ανθρώπων τοποθετώντας τους σε συνθήκες απόλυτης κρίσης, πολέμου, οικολογικής καταστροφής. Ποιος θα μπορούσε σε τέτοιες συνθήκες να επιζήσει και να βοηθήσει τους συνανθρώπους του. Σε συνθήκες που έχουν απαξιώσει ως περιττά όλα τα ταξικά και πνευματικά σύμβολα υπεροχής, σπίτια, αυτοκίνητα, σκάφη, συνήθειες, τίτλους, όταν μετρά μόνο η τέχνη της επιβίωσης και η αρετή της αλληλεγγύης. ΜΆ αυτό λοιπόν το κριτήριο ο φίλος μου ο Δελής, θα αξιολογηθεί ως ξεχωριστός άνθρωπος.
Ξεχωριστή και η μνήμη του, μας πλουτίζει τη ζωή. Μνήμη απΆ το μέλλον μιας ανθρωπιάς που ελπίζουμε να ρθει, και που ο ίδιος βίωσε πρόωρα, σύντομα, μεστά.
Αντώνης Ανηψητάκης
.
ecocrete.gr . |
|
ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ 
Cavo Sidero
