|
Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ |
|
|
|
Σ.Π.Α.Π.Ε.Κ.Ε.Ε.Κ. -
Περιβάλλον
|
|
Μανόλης Βουτυράκης
,
Τρίτη, 13 Νοέμβριος 2007
|
ΜΕΡΟΣ 1ο
Α) ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ: Για χιλιάδες χρόνια ο άνθρωπος έζησε σε αρμονία με τη φύση και το φυσικό του περιβάλλον, το οποίο προσέφερε όσα χρειαζόταν για να ζήσει, τροφή, ξύλα, ρούχα, κ.α. Αυτό το περιβάλλον βέβαια ποτέ δεν είχε από μόνο του σκουπίδια. Όλα όσα υπάρχουν σΆ αυτό μετά από κάποιο χρόνο ζωής και μερικές διεργασίες γίνονται χρήσιμα υλικά που χρησιμοποιούνται πάλι.
Πριν λίγα χρόνια οι ανθρώπινες κοινωνίες λειτουργούσαν με τον ίδιο τρόπο. Τα αποφάγια δεν ήταν σκουπίδια, αλλά τροφή για τα ζώα. Τα παλιά ρούχα επισκευαζόταν σε νέα και όταν πια είχαν φθαρεί πολύ γινόταν κιλίμια. Όλα τα αγαθά ήταν κατασκευασμένα από φυσικά υλικά και μπορούσαν εύκολα να επανενταχθούν στη φύση μετά το τέλος της χρήσιμης ζωής τους.
Παλιότερα η έννοια "σκουπίδια" ήταν σχεδόν άγνωστη. Οι συσκευασίες των προϊόντων ήταν τότε πιο απλές από τις σημερινές, ενώ τα πλαστικά ήταν σχεδόν άγνωστα.
Οι γυάλινες και πήλινες συσκευασίες ήταν περισσότερο συνηθισμένες ενώ η χρησιμοποίηση υφασμάτινων τσαντών, διχτυών ή καλαθιών για τη μεταφορά των προϊόντων ήταν κοινή πρακτική για όλα τα νοικοκυριά.
Παλιότερα δεν υπήρχε η καταναλωτική μανία που υπάρχει σήμερα, ενώ πολλά αντικείμενα επιδιορθώνονταν ή μετατρέπονταν σε κάτι άλλο πριν καταλήξουν στα άχρηστα.
Ακολούθησε μια έντονη και στρεβλή ανάπτυξη χωρίς σχέδιο και χωρίς πρόβλεψη με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν αστικά κέντρα με εκατομμύρια κατοίκους. Η παντελής έλλειψη ή μάλλον η ανεπάρκεια έργων σύγχρονης υποδομής κατέστησαν τις πόλεις ανοχύρωτες και ευάλωτες. Οι πολλαπλές ισορροπίες και ως προς το "ζειν" και ως προς " ευ ζειν" των ανθρώπων διαταράχθηκαν και σήμερα είναι επισφαλείς. Ένα ορισμένο πρότυπο οικονομικής ανάπτυξης που διασφαλίζει ή υπόσχεται είτε την επιβίωση είτε την ευημερία των πολιτών έχει υποθηκεύσει σοβαρά τις ζωτικές ισορροπίες των οικοσυστημάτων, έχει καταστρέψει το περιβάλλον, έχει υποβαθμίσει την ποιότητα ζωής, έχει υπονομεύσει τη Δημόσια Υγεία.
Η διαχείριση των απορριμμάτων αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα και τα πιο εκρηκτικά προβλήματα για το περιβάλλον και τη Δημόσια Ζωή που απασχολούν τόσο τη χώρα μας όσο και τη διεθνή κοινότητα:
- O υπερκαταναλωτισμός, που έχει ταυτισθεί στις μέρες μας με την έννοια της ανάπτυξης, η ουσιαστική κατάργηση των συσκευασιών και των υλικών πολλαπλής χρήσης, όπως και η τάση της προσέλκυσης καταναλωτή μέσω των εντυπωσιακών συσκευασιών, έχει οδηγήσει σε σημαντική αύξηση του όγκου των απορριμμάτων.
- Η ποσοτική αυτή αύξηση αλλά και οι σημαντικές ποιοτικές μεταβολές των απορριμμάτων, όπως η αύξηση της αναλογίας του πλαστικού και άλλων μη βιοδιασπόμενων υλικών και η συνεχής εμφάνιση νέων συνθετικών υλών, καθιστούν το πρόβλημα δυσεπίλυτο. Ιδιαίτερα στη χώρα μας, όπου για 10ετίες απουσίαζε ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός εναλλακτικής διαχείρισης για το ζήτημα, ενώ η υποδομή παραμένει ακόμη και σήμερα επιεικώς απαράδεκτη.
- Η αντιμετώπιση του κρίσιμου αυτού προβλήματος,απαιτεί το σχεδιασμό και την υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου και σύγχρονου προγράμματος σε εθνικό επίπεδο. Ένα τέτοιο πρόγραμμα θα πρέπει να έχει μακροπρόθεσμους προσανατολισμούς, αλλά ταυτόχρονα να απαντά στα σημερινά οξυμένα ζητήματα.
- Απαιτούνται λύσεις, σύγχρονες, ανθεκτικές στο χρόνο, λύσεις οικολογικά αποδεκτές, λύσεις με νέες τεχνολογίες φιλικές προς το περιβάλλον.
- Απαιτούνται λύσεις, που θα συνδέονται άρρηκτα με το Περιβάλλον, τη Δημόσια Υγεία, την Οικονομία, την Τοπική Ανάπτυξη, τον Πολιτισμό και την Ανθρώπινη Ζώη σε Ανθρώπινες Πόλεις και Οικισμούς.
Β) Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: H διαχείριση των στερεών αποβλήτων στην Ελλάδα κάνει απελπιστικά αργά βήματα, σε συνθήκες απουσίας ολοκληρωμένης πολιτικής εδώ και πολλά χρόνια. Συγκεκριμένα:
- Σε μεγάλο μέρος της χώρας ακόμη λειτουργούν χωματερές. Μερικές από τις χειρότερες βρίσκονται λίγα μόλις χιλιόμετρα από το Σύνταγμα.
- Το αδιέξοδο της Αθήνας συμβολίζει την παταγώδη αποτυχία μιας πολιτικής που περιορίστηκε σε ασπιρίνες για τη θεραπεία καρκίνου.
- Σχεδόν το σύνολο των χώρων υγειονομικής ταφής απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) της χώρας βρίσκονται στα όρια της παρανομίας, εφόσον δεν καλύπτουν τη βασική απαίτηση της κοινοτικής οδηγίας προεπεξεργασίας για την ταφή των αποβλήτων.
- Το ποσοστό των στερεών αποβλήτων που οδηγούνται σε μονάδες επεξεργασίας είναι απελπιστικά χαμηλό, της τάξης του 10%, όταν η χώρα έχει υποχρέωση να εκτρέψει το 65% των βιοδιασπόμενων αποβλήτων από την ταφή εντός της επόμενης δεκαετίας.
- Οι επιδόσεις μας στην ανακύκλωση, παρά τα βήματα που γίνονται απέχουν πολύ από τους στόχους που έχουν τεθεί και σε καμία περίπτωση δεν καλύπτουν τις απαιτήσεις.
Οι αιτίες για αυτή την καθυστέρηση είναι πολλαπλές. Σε πολιτικό επίπεδο, η αντίληψη της προετοιμασίας έργων (για απορρόφηση κονδυλίων) υποκατέστησε την ανάγκη προετοιμασίας βιώσιμων συστημάτων. Σε τεχνικό επίπεδο, ταλαιπωρηθήκαμε για χρόνια από τις ξεπερασμένες τεχνοκρατικές αντιλήψεις που προετοίμαζαν έργα εν κρυπτώ και στη συνέχεια εκβίαζαν την κοινωνική συναίνεση.
Ένα θετικό βήμα στη διαχείριση αποβλήτων, είναι η πρωτοβουλία για το κλείσιμο και τη χωματοκάλυψη των χωματερών, κάτι που έχει ήδη αποδώσει καρπούς.
Παρόλα αυτά, πρέπει να αναγνωρίσουμε τις ανησυχίες των επιστημόνων και μελετητών που θεωρούν ότι άλλο πράγμα είναι το κλείσιμο μιας χωματερής και άλλο η ουσιαστική αποκατάσταση της με στόχο την αδρανοποίηση ή και την αφομοίωση της από το φυσικό περιβάλλον. Χωματερές κλείσανε πολλές, είναι όμως ερώτημα πόσες ακριβώς αποκαταστάθηκαν.
Το χειρότερο για την Ελλάδα, είναι τα πολλά πρόστιμα με τα οποία απειλείται η Ελλάδα από την Ε.Ε. λόγω των χώρων υγειονομικής ταφής απορριμμάτων (Χ.Υ.ΤΑ.).
Αφού σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία από το 2003, προβλέπεται ότι δεν πρέπει να θάβονται σε αυτούς σκουπίδια χωρίς να έχει προηγηθεί επεξεργασία. Δυστυχώς, έχουμε φτάσει στο 2007 και σχεδόν όλοι οι εν λειτουργία ΧΥΤΑ και στην Ελλάδα – με εξαιρέσεις λιγότερες από τα δάχτυλα του ενός χεριού – είναι παράνομοι. Η ανακύκλωση του χαρτιού με διαλογή στην πηγή από μόνη της δεν μπορεί να θεωρηθεί προεπεξεργασία. Ακόμα χειρότερα, οι δεκάδες ΧΥΤΑ που πρόκειται να ολοκληρωθούν εντός της επόμενης διετίας θα είναι και αυτοί παράνομοι αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, ενώ υπαρκτός είναι ο κίνδυνος, η χώρα μας να χάσει τα χρήματα από το Ταμείο Συνοχής, αν δεν υλοποιηθούν τα έργα εκτροπής των βιοαποδομήσιμων.
ΜΑΝΟΛΗΣ ΒΟΥΤΥΡΑΚΗΣ
ΦΥΣΙΚΟΣ ΠΕΡΙΒ/ΓΟΣ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ Σ.Π.Α.Π.Ε.Κ.Ε.Ε.Κ.
.
ecocrete.gr . |
|
ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ 
Cavo Sidero
