|
|
|
Ο εφιάλτης της πετρελαϊκής ρύπανσης επανέρχεται με βύ |
|
|
|
ΑΡΧΕΙΟ ΑΡΘΡΩΝ -
Θάλασσα - Ακτές
|
|
Μανόλης Βουτυράκης
,
Κυριακή, 22 Απρίλιος 2007
|
Ξαφνικά τα όνειρα πήραν εκδίκηση και ξύπνησαν, όλους τους εμπλεκόμενους στο ναυάγιο του κρουαζιερόπλοιου στο κόλπο της Καλντέρας, από τον ύπνο της αδιαφορίας, της υποκρισίας και της ανευθυνότητας. Το μπαλάκι του εύκολου κέρδους και της οικονομικής ευημερίας, το πετάει ο ένας στον άλλο με ευχαρίστηση και ικανοποίηση. Αυτό της κοινωνικής και πολιτικής ευθύνης, δεν το θέλει κανείς. Το έργο το έχουμε ξαναδεί, και ας έχει και απώλειες ανθρώπων και σοβαρές επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον και τον τουρισμό. Δεν έκαναν τίποτε για να προλάβουν τη καταστροφή. Εκ των υστέρων μόνο ένα 15% της πετρελαϊκής ρύπανσης μπορούν νΆ αντιμετωπίσουν.
Σε τι έφταιξαν όμως δύο άνθρωποι, που αγνοούνται στα μαύρα από το πετρέλαιο νερά, και οι κάτοικοι του γραφικού νησιού, που βλέπουν μέρα με τη μέρα την καταγάλανη θάλασσα να μαυρίζει και τις ακτές να κινδυνεύουν από οικολογική καταστροφή.
Έχουμε μπροστά μας μια τραγική υπόθεση, η οποία αφορά όλους μας, από τον απλό πολίτη μέχρι τον υπουργό Ναυτιλίας, από τον απλό επισκέπτη της χώρας μέχρι την υπουργό Τουρισμό. Ακόμη αφορά γεωγραφικά, άμεσα τα βόρεια παράλια της Κρήτης, και έμμεσα ολόκληρο το Αιγαίο. Είναι μια ρυπογόνος βόμβα 450 τόνων μαζούτ, σε βάθος 130 μέτρων, που όλοι εύχονται να μην εκραγεί. Έχουν περάσει όμως 28 κρίσιμες ημέρες και οι κάτοικοι της Σαντορίνης και όχι μόνο, ζουν με την αγωνία της ελευθέρωσης του μαζούτ από τα βάθη της θάλασσας, χωρίς να προλάβουν οι ειδικοί με κάποια μέθοδο να αντλήσουν από τις δεξαμενές το επικίνδυνο αυτό καύσιμο.
Τα ατυχήματα με πετρελαϊκή ρύπανση της θάλασσας
Τα ατυχήματα με πετρελαϊκή ρύπανση, αποτελούν περίπου το 20% της συνολικής θαλάσσιας ρύπανσης. Κάθε χρόνο χάνονται στα βάθη της θάλασσας 230 πλοία με τονάζ 1,1 grt, παρασύροντας στο θάνατο 1000 ζωές και προκαλώντας σοβαρές οικολογικές ζημιές. Μόνο στη Μεσόγειο υπολογίζεται ότι διακινούνται πετρελαιοειδή που αντιπροσωπεύουν το 20-25 % της παγκόσμιας διακίνησης πετρελαίου με σκάφη. Σύμφωνα με τη μελέτη του Περιφερειακού Κέντρου για την αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης στη Μεσόγειο από το 1977 μέχρι το 2000 σημειώθηκαν 311 ατυχήματα από τα οποία τα 156 είχαν ως αποτέλεσμα τη διαρροή πετρελαίου στη θάλασσα.
Τα ίδια και χειρότερα συμβαίνουν στο Αιγαίο, όπου το 30% των εμπορικών πλοίων που κατεβαίνουν από τα τουρκικά στενά, αντί να πλέουν ανοιχτά, περνούν δίπλα στα ελληνικά νησιά, για λόγους οικονομίας. Ο λόγος που τα εμπορικά πλοία κόβουν δρόμο είναι απλός: ο χρόνος και το χρήμα. Οι ελιγμοί γίνονται για να εξοικονομηθούν μίλια και καύσιμα και για να επωφεληθούν από τις ηπιότερες συνθήκες που επικρατούν κοντά στα νησιά. Το αποτέλεσμα είναι: α) Αυξάνονται οι κατστροφικές επιπτώσεις σε περίπτωση ατυχήματος. και β) Πλέοντας κοντά στα νησιά, η ρύπανση κατά την εκτέλεση εργασιών πλοίου πλήττει περισσότερο τις ακτές. Η λειτουργική αυτή ρύπανση αποτελεί, κατά τους επιστήμονες, την αιτία του 38% των πετρελαιοκηλίδων.
Επιπτώσεις στους θαλάσσιους οργανισμoύς από τη ρύπανση του πετρελαίου
Από το πετρέλαιο που επιπλέει. Η επίδραση του πετρελαίου έχει σχέση με το μικρό -έως μέτριο- ειδικό βάρος των χημικών ενώσεων που περιέχει και οι οποίες είναι οι πλέον τοξικές. Σε πρώτη φάση επιπλέει στην επιφάνεια του νερού και έτσι αποκλείει τον αέρα και μέρος του ηλιακού φωτός που χρειάζεται η θάλασσα για να συντηρήσει τους οργανισμούς. Μερικά βακτήρια αρχίζουν τη διάσπασή του που όμως είναι αργή. Μέχρι να γίνει η διάσπαση, πολλοί μικροοργανισμοί εξαφανίζονται. Το πλαγκτόν που επιβιώνει μεταφέρει μεγάλη ποσότητα τοξικών που καταλήγει στα ψάρια που τρέφονται με αυτό. Στα πετρελαιοειδή υπάρχουν καρκινογόνες ουσίες όπως οι βενζοπυρίνες. Αυτές, μέσω των ψαριών, έχουν τελικό αποδέκτη και τον άνθρωπο.
Δυστυχώς τα θαλασσινά πουλιά έχουν και αυτά το μερίδιό τους σ΄αυτόν τον εφιάλτη. Αντιμετωπίζουν ίσως την σοβαρότερη άμεση συνέπεια της ρύπανσης και αυτό οφείλεται στη φυσική δράση του πετρελαίου, που ερχόμενο σε επαφή με το πτέρωμα, καταστρέφει την μόνωση που αυτό παρέχει έναντι του νερού, οπότε τα πτηνά είτε βυθίζονται από το βάρος του νερού στο φτέρωμά τους, είτε πεθαίνουν από απώλεια θερμότητας. Αντίθετα η τοξική – χημική δράση του πετρελαίου στον οργανισμό των πτηνών δεν είναι σημαντική γιατί συμβαίνει μόνο μετά την κατάποση κάτι που δεν συμβαίνει εύκολα.
Οι απώλειες στους πληθυσμούς των θαλάσσιων πτηνών που έχουν αναφερθεί είναι πολλές και δύσκολα αναπληρώσιμες λόγω του σχετικά μικρού αριθμού απογόνων τους σε σχέση με άλλους οργανισμούς. Στο δυστύχημα του Τόρρεϊ Κάνιον (18-3-1967 στις ακτές της Κορνουάλης στην Αγγλία) στοίχισε τη ζωή σε περίπου 100.000 πουλιά.
Από το πετρέλαιο που βυθίζεται. Ένα άλλο μέρος του πετρελαίου με μεγαλύτερο ειδικό βάρος πηγαίνει στο βυθό, όπου καταστρέφει τα φύκια που δίνουν τροφή και κάλυψη σε πολλούς οργανισμούς.
Παράδειγμα τέτοιας καταστροφής συνέβη στη Πύλο στις 23-2-1980. Το πετρελαιοφόρο Irene Serenade πήρε φωτιά στο λιμάνι και βυθίστηκε. Από τις 102.600 τόνους πετρελαίου περίπου 50.000 δεν κάηκαν αλλά χύθηκαν στη θάλασσα. Πετρελαιοειδή πάχους 10 εκατοστών στο βυθό σκότωσαν τα φύκια και νέκρωσαν τον βυθό. Η άλλοτε μοναδική για το υδρόβιο περιβάλλον περιοχή, γνώρισε μια μακρά εποχή χωρίς ψάρια.
Οικονομικές επιπτώσεις
Οι οικονομικές επιπτώσεις είναι τεράστιες και πολλών κατηγοριών. Από αυτές, η αγορά αλιευμάτων και η τουριστική αγορά πλήττονται καίρια. Ακόμη και μικρές συγκεντρώσεις υδρογονανθράκων προσδίδουν μια χαρακτηριστική δυσάρεστη γεύση τόσο στα ψάρια όσο και σε άλλα αλιεύματα που οδηγεί στην απαγόρευση διάθεσης τους στο εμπόριο. Ο τουρισμός δεν αποδέχεται ακτές που έχουν επηρεαστεί από διαρροές πετρελαίου. Πρόβλημα επίσης αποτελούν τα κομμάτια οι πίσσας που μολονότι δεν έχουν τοξική δράση δημιουργούν δυσάρεστη αίσθηση και παραμένουν στις ακτές για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα.
Η τεχνολογία αντιρρύπανσης
Η τεχνολογία αντιρρύπανσης έχει προχωρήσει πολύ, αλλά είναι πανάκριβη. Στα περισσότερα μεγάλα λιμάνια υπάρχουν ειδικοί σταθμοί υποδοχής των σεντινόνερων (θαλασσινό νερό ρυπασμένο με πετρέλαιο, που δημιουργείται από τη λειτουργία των μηχανών του πλοίου). Τα σύγχρονα δεξαμενόπλοια κατασκευάζονται με ειδικές προδιαγραφές (σύστημα Load-on-top, διπλά τοιχώματα).
Μια σειρά από ειδικά προϊόντα διατίθενται στην αγορά για περισυλλογή του πετρελαίου που έχουν ήδη χυθεί στη θάλασσα, όπως πλωτά φράγματα, υλικά προσρόφησης και διασκορπιστικά υλικά. Τα τελευταία είναι χημικές ενώσεις που διαλύουν το πετρέλαιο στο νερό μετατρέποντας το σε γαλάκτωμα συνήθως όμως είναι εξαιρετικά τοξικές και παρόλη τη βελτίωση τους παραμένουν πολύ πιο τοξικά από το ίδιο πετρέλαιο! Η χρήση τους συνίσταται μόνο στην ανοιχτή θάλασσα έτσι ώστε να αποφευχθεί η μεταφορά του πετρελαίου στην ακτή όπου η αντιμετώπισή του είναι πολύ δυσκολότερη και δαπανηρότερη.
Σε κάθε περίπτωση και με τα δεδομένα που έχουμε για τη κατάσταση του «Sea Diamond» σήμερα, πρέπει άμεσα και με οποιοδήποτε κόστος να γίνει απάντληση του πετρελαίου αλλά και άλλων επικίνδυνων χημικών (χλωρίνης, στιλβωτικών, χημικών καθαριστικών, και άλλων πολλών τοξικών ουσιών) που βρίσκονται στο βυθισμένο πλοίο. Σε περίπτωση καθυστέρησης, υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες το πετρέλαιο να βρει οδό διαρροής και τότε το εφιαλτικό σενάριο της οικολογικής καταστροφής και της διασποράς της μόλυνσης σε γειτονικά νησιά (συμπεριλαμβανομένης και της Κρήτης), θα γίνει πραγματικότητα.
Μανόλης Βουτυράκης
Φυσικός Περιβαλλοντολόγος
Πρόεδρος του Συλλόγου Προώθησης των Α.Π.Ε. στην Κρήτη (Σ.Π.Α.Π.Ε.Κ.Ε.Ε.Κ.)
manolisboyt2007@yahoo.gr
.
ecocrete.gr . |
|
|
|
|
|
Γà ôçà ΓáãΓΓΓ©Γà ÷ïñçãΓΓʽ ôçò
ΒΈΓôáðç & ΓçâéΓʽΓΓ Γ
ðéΓΓ―Γ©ΓΓΉΓΓΓʽ |
|
Έχουμε 95 επισκέπτες σε σύνδεση |
|
|
|
Cavo Sidero
