|
Περιβαλλοντικός Σύλλογος Ρεθύμνου -
Πλανήτης Γη
|
|
Δήμος Τσαντίλης
,
Σάββατο, 03 Μάρτιος 2007
|
Η «φυσική φύση» είναι ατελής. Η σημερινή επιστήμη και η τεχνολογία δεν επιχειρούν απλώς να την υποτάξουν, αλλά να την υποκαταστήσουν με τεχνολογικά δημιουργήματα, καλύτερα και ισχυρότερα από αυτήν - και από εμάς τους ίδιους.
Δείγμα πρώτο, η επανερχόμενη αρχαία ουτοπία της τεχνητής νοημοσύνης. Ένας εγκέφαλος, που θα ξεπερνά σε ικανότητες και το ευφυέστερο ανθρώπινο μυαλό, θα παράγει λογική σκέψη απαλλαγμένη από οποιανδήποτε αμφιβολία και υποκειμενισμό. Οι έξυπνες τραπεζικές κάρτες και οι έξυπνες βόμβες δεν είναι παρά τα πρώτα βήματα.
Δείγμα δεύτερο, η θερμοπυρηνική σύντηξη. Ένας μικρός τεχνητός ήλιος, που θα μετεωρίζεται στο εσωτερικό ενός αντιδραστήρα χάρη σε ισχυρούς ηλεκτρομαγνήτες, θα ικανοποιεί την ενεργειακή μας βουλιμία. Η σύντηξη υποτίθεται ότι θα υποκαταστήσει τα σημερινά βρώμικα συστήματα παραγωγής ενέργειας και θα μας απαλλάξει από την πολυμορφία και τις αβεβαιότητες των εναλλακτικών ενεργειακών πηγών.
Δείγμα τρίτο, η βιοτεχνολογία. Εδώ ακόμη και η ζωντανή φύση υπακούει στους νόμους μιας μηχανικής. Χάρη στην μοριακή βιολογία, οι φαντασιώσεις ανθρώπινης παντοδυναμίας αφήνονται να καλπάσουν αχαλίνωτες. Η φύση των ζωντανών οργανισμών είναι δυνατόν να αλλάξει και να βελτιωθεί χάρη στο γονιδιακό ράβε-ξήλωνε.
Προς τι όλα αυτά; Γίνεται ο κόσμος μας πιο φιλόξενος καθώς η «φυσική φύση» υποκαθίσταται σταδιακά από μια δεύτερη, τεχνολογικά βελτιστοποιημένη και οικονομικά αποδοτικότερη «τεχνητή φύση»; Σπάνια τίθεται το ερώτημα και ακόμη πιο σπάνια απαντιέται.
Πώς άλλωστε; Η «τεχνητή φύση» ασκεί μια καταλυτική γοητεία. Σε αντίθεση με την «φυσική», η «τεχνητή φύση» δίνει την ψευδαίσθηση ότι είναι προβλέψιμη και ελέγξιμη. Ένα μυαλό που δεν κουράζεται, δεν γερνά και δεν κάνει λάθη, μια πηγή καθαρής ενέργειας που δεν στερεύει, γενετικά πειθαρχημένοι οργανισμοί, που δεν περιορίζονται από τα όρια μιας «φυσικής βιολογίας», δεν ξέρω, αλλά μου θυμίζουν την βάτο που φλέγεται χωρίς να καίγεται. Μυρίζουν με άλλα λόγια περισσότερο θρησκευτική καθήλωση, παρά ορθό λόγο. Όλα τα προβλήματα έχουν μια και μόνο λύση και την λύση την παρέχει η μια και μοναδική παντοδύναμη τεχνολογία, ο ένας και μοναδικός παντοδύναμος αυτοματισμός.
Κάτι όμως δεν πήγε καλά στην πορεία. Η «τεχνητή φύση» δεν τήρησε την βασική της υπόσχεση. Δεν είναι ούτε προβλέψιμη, ούτε ελέγξιμη. Η τεχνητή φύση έχει αυτονομηθεί και ακολουθεί την δική της ανεξέλεγκτη πορεία που την φέρνει σε σύγκρουση με την «φυσική φύση».
Μητέρα όλων των παραδειγμάτων, το φαινόμενο του θερμοκηπίου: η γη θερμαίνεται, το κλίμα αλλάζει, είδη εξαφανίζονται, άλλα απειλούνται με εξαφάνιση. Η γνώση δεν λείπει. Αυτό που λείπει είναι η πίστη μας στις ίδιες μας τις διαπιστώσεις. Αδυνατούμε, με άλλα λόγια, να χωνέψομε ότι οι προαναγγελλόμενες καταστροφές θα συμβούν πράγματι.
Η δυσπιστία μας δεν οφείλεται τόσο στην αβεβαιότητα των επιστημονικών μας γνώσεων (και αυτή υπάρχει), όσο στις βεβαιότητες της καθημερινής μας εμπειρίας. Οι επιπτώσεις από το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι και θα παραμείνουν, επί πολύ ακόμη, αόρατες ή δυσδιάκριτες. Δεν πάει να μιλούν οι επιστήμονες αύξηση της συχνότητας των ακραίων φαινομένων. Ένα κομμάτι γαλανού ουρανού αρκεί για να ξεχάσουμε την καταιγίδα. Ο κόσμος είναι όπως ήταν πριν και η γη εξακολουθεί να περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της, όπως πάντα.
Μακροπρόθεσμα όμως..., «μακροπρόθεσμα θα είμαστε όλοι νεκροί», σύμφωνα με την ρήση επιφανούς οικονομολόγου. Αυτή είναι η μόνη απόλυτη βεβαιότητα που διαθέτουμε. Όσο για τις μελλούμενες καταστροφές, αυτές είναι για μεθαύριο και δεν χωρούν στο στενό μυαλό μας. Ο χώρος του καταλαμβάνεται άλλωστε από δύο θεμελιώδεις αυταπάτες που εμποδίζουν την επιστημονική γνώση να γίνει επίγνωση.
Η πρώτη είναι η φαντασίωση ότι η «φυσική φύση», έξω από εμάς, είναι παντοδύναμη. Η δεύτερη φαντασίωση είναι ότι η «τεχνητή φύση», που μέσα της κατοικούμε, είναι και αυτή παντοδύναμη και ότι σε κάθε πρόβλημα έχει να προτείνει ένα αποτελεσματικό τεχνολογικό μπάλωμα. Θέλετε ένα; Η λίπανση των ωκεανών με ρινίσματα σιδήρου θα αυξήσει την παραγωγή πλαγκτού και το παλγκτόν θα δεσμεύει διοξείδιο του άνθρακα, κ.τ.λ., κ.τ.λ. Αν, βέβαια, θεωρείτε την πρόταση ουτοπική, στην γωνία περιμένει η πυρηνική ενέργεια, συμβατική ή θερμοπυρηνική. Ας μην ανησυχούμε, λοιπόν. Το διαστημόπλοιο γη βρίσκεται στα έμπειρα χέρια του αυτόματου πιλότου.
Δήμος Τσαντίλης
.
ecocrete.gr . |
ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ 
Cavo Sidero
