Ο Καστοριάδης αναδεικνύει με το φιλοσοφικό του έργο το γεγονός ότι «είμαστε υπεύθυνοι για την ιστορία μας» και ότι οι λαοί έχουν πάντοτε το επίπεδο των ηγετών που ταιριάζει στην κουλτούρα τους. Η ιστορία δεν είναι ένας χώρος προκαθορισμένος, με προδιαγεγραμμένη πορεία του ιστορικού γίγνεσθαι, αλλά ένας χώρος ανθρώπινης δημιουργίας άλλοτε θετικής και άλλοτε αρνητικής, ανάλογα με την ανθρώπινη θεσμίζουσα αντίληψη και φαντασία. Απέναντι στην αιτιοκρατική-«ντετερμινιστική» αντίληψη του ιστορικού γίγνεσθαι και την απόλυτη ερμηνευτική ιδέα της «πάλης των τάξεων», που βλέπει το πολιτικό υποκείμενο ως τη μαία της ιστορίας, ο Καστοριάδης αντιπαραθέτει την ιδέα της ατομικής και συλλογικής αυτονομίας, τον καθοριστικό ρόλο της ανθρώπινης δημιουργίας με βάση το φαντασιακό (παράδοση, γλώσσα, ήθη, έθιμα, φαντασιακές κοινωνικές σημασίες), αλλά και την επανάσταση ως έννοια ρητής αυτοθέσμισης της κοινωνίας. Τέσσερις λέξεις, τέσσερις έννοιες - κλειδιά χαρακτηρίζουν ολόκληρο το έργο του Κορνήλιου Καστοριάδη: Φαντασία, Φαντασιακό, Δημιουργία, Αυτονομία Η φαντασία μπορεί να οδηγήσει τον άνθρωπο στην αυταπάρνηση, την θυσία και σε κάθε μεγαλειώδη δημιουργία, αλλά επίσης μπορεί να οδηγήσει στην παραφροσύνη, την διαστροφή και την τερατωδία. Χάρη σε αυτήν μπορούμε να δημιουργούμε. Χάρη σε αυτήν δημιουργήσαμε την τέχνη, την επιστήμη και την φιλοσοφία.
Η φαντασία άλλοτε δεν γνωρίζει όρια, κανόνες, ηθικούς και λογικούς περιορισμούς και άλλοτε αυτοπεριχαρακώνεται μέσα σε θεσμούς και κανόνες που την οριοθετούν και την περιορίζουν.
Το κοινωνικό φαντασιακό είναι η πηγή των θεσμών που ρυθμίζουν και οργανώνουν την ζωή των ανθρώπων.
Αυτό επίσης δημιουργεί κάτι πολύ σημαντικό: τις φαντασιακές κοινωνικές σημασίες.
Οι φαντασιακές κοινωνικές σημασίες καθορίζουν τις αξίες μιας κοινωνίας, δηλαδή καθορίζουν τι είναι καλό και τι κακό, τι είναι αληθές και τι ψευδές, τι είναι δίκαιο και τι άδικο.
Οι φαντασιακές κοινωνικές σημασίες δίνουν νόημα στην ζωή των ατόμων και τελικά δίνουν νόημα ακόμα και στον θάνατό τους. Η δημιουργία νέων στοιχείων συνιστά την ιστορία, που δεν είναι παρά η δημιουργία της μουσικής, της ζωγραφικής, της τέχνης, της φιλοσοφίας, της δημοκρατίας. Αυτονομία είναι η στιγμή της ρήξης με την παράδοση και η δημιουργία νέων θεσμών. «εάν όλα δεν είναι παρά ένα κείμενο, εάν δεν υπάρχουν διαφορές στο επίπεδο των αξιών, εάν απλώς γίνεται ένας διάλογος ως προς την ερμηνεία και τίποτα παραπάνω, τότε δεν υπάρχει αλήθεια, αλλά ψευδαίσθηση της αλήθειας» πραγματικός πολιτικός είναι εκείνος που αντιστέκεται στην λατρεία της εξουσίας, αγωνίζεται για την κοινωνική δικαιοσύνη, αναδεικνύει την γνώση της κοινωνικής απελευθέρωσης, την πρωτοτυπία και την καινοτομία στην ανθρώπινη δημιουργία ΑΝ ΟΙ ΕΚΛΟΓΕΣ ΜΠΟΡΟΥΣΑΝ ΝΑ ΑΛΛΑΞΟΥΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ, ΘΑ ΗΤΑΝ ΠΑΡΑΝΟΜΕΣ! Ηλιόσποροι (Νέοι Πράσινοι) Δίκτυο Πληροφόρησης- Δράσης Νέων για την Πολιτική και Κοινωνική Οικολογία Iliosporoi (Young Greens) InfoAction Youth Network on Political and Social Ecology www.iliosporoi.gr
. ecocrete.gr . |