ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Με ποσοστό 11.5% αστικοποιήθηκε μέσα σε μια δεκαετία η χώρα μας. Η αύξηση σε αστικές περιοχές ανέρχεται σε 270 klm2 τα οποία αναλύονται σε 90 klm2  αστικών περιοχών, 51 klm2 διάσπαρτης δόμησης, 35 klm2 οδικών αξόνων, 73 klm2 βιομηχανικών χρήσεων, 6 klm2 αθλητικών κτασκευών,και κατασκευών αναψυχής,και 15 klm2 λιμένων και αεροδρομίων.  Τα παραπάνω στοχεία προκύπτουν από μελέτη του Τομέα Εφαρμογών Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών που βασίστηκε στη συγκριτική εξέταση των βάσεων δεδομένων CORINE, τη βάση δεδομένων για την κάλυψη και τις χρήσεις γης στην Ευρώπη που για την Ελλάδα έχει φορέα υλοποίησης το ΥΠΕΧΩΔΕ μέσω του ΟΚΧΕ.  (Ελευθεροτυπία 6/5/06)

Ολοκληρωμένη εικόνα για την εξέλιξη της παραθεριστικής κατοικίας στις παράκτιες ζώνες της χώρας δεν υπάρχει. Μόνο αποσπασματικές μελέτες και οι καταγραφές της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας Ελλάδας. Ακόμα και αυτά τα στοιχεία, όμως, αρκούν για να δώσουν μια επαρκή εικόνα του εύρους της εξάπλωσης που γνώρισε τα τελευταία σαράντα χρόνια η παραθεριστική κατοικία. Σύμφωνα με την απογραφή του 2001, περίπου το ένα έκτο όλων των κατοικιών της χώρας είναι εξοχικές ή δευτερεύουσες. Πιο συγκεκριμένα, σε σύνολο περίπου 5.465.000 κατοικιών σε όλη τη χώρα κατεγράφησαν 925.000 εξοχικές ή δευτερεύουσες κατοικίες, από τις οποίες οι περισσότερες κενές (δηλαδή, με εποχική κατοίκηση). Η εξοχική κατοικία βασίστηκε στην άναρχη ανάπτυξη, υποβαθμίζοντας σταδιακά περιοχές φυσικής ομορφιάς. Πριν από λίγα χρόνια, μια έρευνα του Tμήματος Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ και του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών μελέτησε τις κοινωνικές και πολεοδομικές διαστάσεις του φαινομένου (επιστημονική υπεύθυνη της έρευνας ήταν η καθηγήτρια κ. Ελίζα Παναγιωτάτου). Σύμφωνα με την έρευνα, πέντε είναι οι βασικοί διαφορετικοί τύποι άναρχης ανάπτυξης των εξοχικών στην Ελλάδα:

1. Σε παράκτιες ζώνες στον ευρύτερο περιαστικό χώρο.

2. Στην περιφέρεια υφιστάμενων οικισμών.

3. Σε παρόδιες περιοχές ή ζώνες ευρύτερου τουριστικού ενδιαφέροντος.

4. Στα όρια των υφιστάμενων παραδοσιακών οικισμών.

5. Σε εκτός σχεδίου περιοχές μέσω οργανωμένων οικοδομικών συνεταιρισμών...

(Καθημερινή 16/4/06)

ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΟΥ ΑΠΟΚΟΡΩΝΑ

Στην σύσκεψη των νησιωτικών Π.Τ. του ΤΕΕ που έγινε στη Χίο (27/28-5-06) με θέμα «Ο χωροταξικός σχεδιασμός και οι επιπτώσεις από την απουσία του στην ανάπτυξη στο νησιωτικό χώρο Προβλήματα – Εμπόδια – Προοπτικές» το Τμήμα Δυτικής Κρήτης, με μια εντυπωσιακή παρουσίαση, αναφέρθηκε στο πιό σημαντικό παράδειγμα άναρχης δόμησης για παραθεριστική κατοικία  στην Κρήτη, αυτό του Αποκόρωνα. Πρόκειται για μια αναπτυξιακή ενότητα  του νομού Χανίων που απαρτίζεται από 5 Δήμους και μία Κοινότητα, με 65 οικισμούς από τους οποίους 29 έχουν χαρακτηρισθεί αξιόλογοι και 29 ενδιαφέροντες. Η πολιτιστική και φυσική κληρονομιά της περιοχής αποτέλεσε τον δυναμικό συντελεστή, με αποτέλεσμα η οικοδομική δραστηριότητα τη δεκαετία του 1990-2000 να ανέρχεται στο 13,5% εκείνης του νομού με κύριο αντικείμενο την παραθεριστική κατοικία. Τα σκήπτρα της οικοδομικής δραστηριότητας , παράλληλα με την πώληση ακινήτων σε αλλοδαπούς κατέχει ο Δήμος Βάμου. Στούς οικισμούς του ο παραδοσιακός χαρακτήρας έχει σχεδόν εξαφανιστεί και η εκτός σχεδίου δόμηση ανέρχεται στο 40% με αποτέλεσμα τα νεκροταφεία των οικισμών να βρίσκονται στο κέντρο των περιοχών παραθεριστικής κατοικίας!

Τη δεκαετία του ’80 και ’90 παρατηρήθηκε μια τάση αποκατάστασης παραδοσιακών κτισμάτων μέσα στους οικσμούς με αποτέλεσμα εξαιρετικά δείγματα αποκατάστασης και επανάχρησης κτισμάτων. Σήμερα η δόμηση στους οικισμούς παρατηρείται στο διάσπαρτο τμήμα τους, συνήθως σε οικόπεδα με αρτιότητα 1000 μ2 όπου δημιουργούνται διηρημένες κάθετες συνιδιοκτησίες και διατίθενται σε αλλοδαπούς στο όνομα των οποίων εκδίδονται και οι οικοδομικές άδειες. Το φαινόμενο εντείνεται με τη δραστηριοποίηση στο χώρο επιχειρηματιών εργολάβων Δ.Ε. λόγω της μεταολυμπιακής κρίσης του κλάδου.

Στη ζώνη των οικισμών οικοδομούνται όλα τα αλώνια με τις γνωστές υπερβάσεις δόμησης, αλλαγή χρήσης υπογείων, απόρριψη κατάλοιπων των εκσκαφών και άλλων υλικών στα πρανή και στα ρέματα, κάλυψη ρεμάτων και διανοίξεις δρόμων χωρίς μελέτυες και εγκρίσεις, κακοποίηση του φυσικού περιβάλλοντος στο έλεος και την εμπειρική ματιά του κάθε χειριστή μηχανήματος.  Η εκτός σχεδίου δόμηση, σε περιοχές όπου δεν έχουν καθοριστεί χρήσεις γης και χωρίς να υπάρχουν έργα υποδομής, δημιουργεί ένα ασυγκρότητου και μη ελεγχόμενου οικιστικού πλέγματος και έχει σαν αποτέλεσμα τη συρρίκνωση της αγροτικής γης και του αγροτικού εισοδήματος αλλά και του εισοδήματος των ντόπιων επιχειρημτιών του τουρισμού! Το Τμήμα Δυτικής Κρήτης τονίζει την ανάγκη εκπόνησης μελέτης ΣΧΟΟΑΠ που μέχρι τώρα δεν έχει καν ανατεθεί!

ΥΠΕΥΘΥΝΟ ΤΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Η έλλειψη χωροταξικού σχεδιασμού είναι βέβαια ο κύριος παράγων για τη σταδιακή καταστροφή του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος. Η εμμονή του πολιτικού μας συστήματος ακόμα και όταν διέθετε εργαλεία άσκησης της χωροταξίας να μην τα ενεργοποιεί για να μην αναστείλει τα όποια πρόσκαιρα οφέλη στην οικονομία χρεώνεται την σταδιακή απώλεια του μεγαλύτερου από τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα.

Σήμερα, όμως,  που επί τέλους έγινε θεσμός η εκπόνηση ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ σε ολόκληρη την έκταση των Καποδιστριακών Δήμων, συνεχίζει και ισχύει ένα παράλληλο θεσμικό πλαίσιο, που σε συνδιασμό με τις καθυστερήσεις στην ανάθεση, εκπόνηση και θεσμοθέτηση των μελετών αυτών, αποτελεί και πάλι τον κύριο ανασταλτικό παράγοντα για τον έλεγχο της δόμησης και κυρίως αυτής της παραθεριστικής κατοικίας.

Η παραθεριστική κατοικία στην ουσία εξαιρείται από την οικιστική ανάπτυξη! Δεν συνυπολογίζεται στην οικιστική ανάπτυξη με τη συνήθη διαδικασία που υπολογίζεται στις πολεοδομικές μελέτες η αύξηση του πληθυσμού έτσι ώστε να προβλεφθούν οι εκτέσεις προς πολεοδόμηση. Προωθείται σαν συντελεστής αύξησης της οικοδομικής δραστηριότητας –διαχρονικό εργαλείο αναθέρμανσης της οικονομίας όποτε αυτή χρειαζόταν τονωτικές ενέσεις- εις βάρος του περιβάλλοντος και της ανάπτυξης παραγωγικών δραστηριοτήτων όλων των τομέων της τοπικής οικονομίας.

Το θεσμικό πλαίσιο που ευνοεί το καθεστώς αυτό είναι:

• Η εκπόνηση μελετών Γενικών Κατευθύνσεων ΠΕΡΠΟ με τις οποίες εντοπίζονται περιοχές κατάλληλες για α’ και β΄κατοικία. Το αντικείμενο αυτό είναι αντικείμενο των ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ και ελλείψει αυτών μπορεί να γίνει από τις παραπάνω μελέτες. Σήμερα εκπονούνται μελέτες Γεν.Κατευθύνσεων ΠΕΡΠΟ ακόμα και σε περιοχές όπου εκπονούνται μελέτες ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ, από ανεξάρτητους μελετητές και χωρίς να υπάρχει καμμία πρόβλεψη για τον συσχετισμό τους.

• Το θεσμικό πλαίσιο που επιτρέπει στους επιχειρηματίες του τουρισμού να οικοπεδοποιούν ποσοστό της περιοχής όπου επενδύουν και να αναπτύσσουν σε αυτό παραθεριστική κατοικία. Καμμία μεγάλη επένδυση από όσες έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια ή όσες συγκεντρώνουν τις εγκρίσεις για να ξεκινήσουν δεν στερείται του χαρακτήρα αυτού, διασφαλίζοντας και τη συμμετοχή των επιχειρηματιών του τουρισμού στην αγορά του real estate.

Μέσα από το θεσμικό πλαίσιο για τις μελέτες Γενικών Κατευθύνσεων ΠΕΡΠΟ και για τον τουρισμό, δημιουργούνται διάσπαρτες νησίδες οργανωμένης παραθεριστικής κατοικίας που δεν συνδέονται μεταξύ τους ούτε και με τον υπόλοιπο σχεδιασμό και που για τη δημιουργία τους απαιτούνται δημόσιες υποδομές που κάποιες απο αυτές «προσφέρονται» από τους επιχειρηματίες και  οι περισσότερες απαιτούνται απο τις δημόσιες επενδύσεις και την τοπική αυτοδιοίκηση.

Παράλληλα εξακολουθεί για τον ίδιο σκοπό να ισχύει, για κάλυψη των μικροεπενδυτών και μικροεπιχειρηματιών, η εκτός σχεδίου δόμηση με όλες τις παρεκκλίσεις της, που γίνεται μπαλάκι ανάμεσα στην κεντρική και την περιφερειακή διοίκηση η προοπτική της κατάρησής της. Ο κεντρικός σχεδιασμός παραπέμπει στα ΓΠΣ-ΣΧΟΟΑΠ και οι επιτροπές παρακολούθησης των  ΓΠΣ-ΣΧΟΟΑΠ προτείνουν την κατάργησή της με συνολική ρύθμιση μετά από τη θεσμοθέτηση των ΓΠΣ-ΣΧΟΟΑΠ!

ΑΥΤΟΝΟΜΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
Επισκευθείτε τη σελίδα της ΑΜΑΚ: www.amak.tee.gr

��� ������� �� ������ ������.
������ ����� �� ������ ������ � �� ��������� ��� ecocrete.gr ���.