ΕΝΕΡΓΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΟΥΜΕ ΕΝΑΝ ΑΝΕΚΤΙΜΗΤΟ ΠΛΟΥΤΟ ΠΟΥ ΔΙΑΘΕΤΟΥΜΕ

Εκστρατεία Εθελοντικών Καθαρισμών «ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ 2006»

Από τις 13 Μαΐου έως τις 10 Ιουνίου 2006, χιλιάδες μαθητές και ενεργοί πολίτες κάθε ηλικίας συμμετέχουν στην πανελλαδική εκστρατεία εθελοντικών καθαρισμών των ακτών, του βυθού  και άλλων φυσικών περιοχών, που συντονίζει κάθε χρόνο στην Ελλάδα το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS. Η εκστρατεία είναι τμήμα της παν-μεσογειακής πρωτοβουλίας "Καθαρίστε τη Μεσόγειο" που πραγματοποιείται ταυτόχρονα σε 21 χώρες το διάστημα 26-28/5/2006, με συντονιστή την ιταλική περιβαλλοντική οργάνωση Legambiente. Στη διάρκεια της περυσινής εκστρατείας που διοργάνωσε το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS 6500 εθελοντές καθάρισαν 105 παραλίες, από την Κρήτη μέχρι τη Θράκη και από το Ιόνιο μέχρι τη Χίο. Στους φετινούς εθελοντικούς καθαρισμούς συνεργάζονται το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS και η εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ για να φτάσει το μήνυμα σε όλες τις γωνιές της Ελλάδας. Με τη συνεργασία του Μεσογειακού Σχεδίου Δράσης του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP/ MAP) κινητοποιούμε μαθητές και εκπαιδευτικούς, ενεργούς πολίτες, περιβαλλοντικές ΜΚΟ και συλλόγους, φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης, τουριστικές και άλλες επιχειρήσεις για να καθαρίσουμε όσο το δυνατόν περισσότερες ακτές σε όλη τη χώρα.

H περσινή εκστρατεία: Τον τόνο στην περυσινή εκστρατεία εθελοντικών καθαρισμών ακτών έδωσαν τα Δημοτικά Σχολεία που καθάρισαν 53 ακτές. Δυναμική ήταν η παρουσία των Νηπιαγωγείων που καθάρισαν 4 ακτές. Οι καθαρισμοί άλλων 5 ακτών οφείλονται σε πρωτοβουλίες σχολείων της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Οι Δήμοι μερίμνησαν για τον καθαρισμό 9 παραλιών, ενώ παρών δήλωσε πέρσι και ο κόσμος των επιχειρήσεων με 11 καθαρισμούς παραλιών. Τέλος, με πρωτοβουλία τοπικών συλλόγων, σωματείων, των Προσκόπων και  Οδηγών καθώς και άτυπων ομάδων πολιτών καθαρίστηκαν 23 παραλίες. Με βάση τα στοιχεία που μας απέστειλαν από τις περιοχές παρέμβασης, μεγάλο ποσοστό των σκουπιδιών είναι διάφορα είδη πλαστικών - κυρίως πλαστικά συσκευασίας - σε ποσοστό πάνω από 60%, κι ακολουθούν το αλουμίνιο και τα υπόλοιπα μέταλλα (10%), το χαρτί (15%), το γυαλί (10%) και διάφορα άλλα υλικά (5%).

Γιατί μια εκστρατεία εθελοντικών καθαρισμών; Πόσες φορές έχουμε αναρωτηθεί πώς είναι δυνατόν η παραλία που πάμε να απολαύσουμε να είναι γεμάτη με πλαστικές σακούλες, μπουκάλια, μεταλλικά κουτιά, αποτσίγαρα και τα σημάδια της ανθρώπινης βαρβαρότητας πάνω στη φύση; Πόσες φορές έχουμε καταλήξει με τις πατούσες μας μαύρες από πίσσα μετά από μια βόλτα στην ακρογιαλιά; Είναι η ώρα να αποτελέσουμε μέρος της λύσης αντί να αφήνουμε τα προβλήματα της ρύπανσης της Μεσογείου να διαιωνίζονται. Οι εθελοντικοί καθαρισμοί γίνονται για να ευαισθητοποιηθούν κατ' αρχή οι πολίτες σχετικά με τα προβλήματα που δημιουργούνται στο περιβάλλον από την παρουσία των σκουπιδιών. Με τη δραστηριότητα αυτή οι πολίτες εκφράζουν την προσωπική τους δέσμευση να αποτελέσουν μέρος της λύσης του περιβαλλοντικού προβλήματος, να συμβάλλουν στην προστασία του φυσικού και πολιτισμικού πλούτου της Μεσογείου καθώς και στη δημιουργία ενός κοινού, ειρηνικού και βιώσιμου μέλλοντος. Οι κοινές δράσεις σε ολόκληρη τη Μεσόγειο έχουν κι ένα γενικότερο συμβολικό χαρακτήρα: καλλιεργούν πνεύμα αλληλεγγύης και συνεργασίας μεταξύ κοινωνιών με διαφορετικές κουλτούρες. Τονίζουμε με την κοινή μας εθελοντική συνεισφορά ότι η προστασία του περιβάλλοντος είναι προσωπικά υπεύθυνη στάση που ενδυναμώνει το ρόλο και τα δικαιώματά μας ως πολίτες.

Φέτος δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στη προστασία και ανάδειξη της παράκτιας και θαλάσσιας βιοποικιλότητας στην Ελλάδα και τη Μεσόγειο. Το παράκτιο περιβάλλον στις Μεσογειακές χώρες φιλοξενεί ένα θαυμαστό βιολογικό πλούτο, ιδιαίτερα εύθραυστο, όμως, λόγω των ολοένα αυξανόμενων ανθρώπινων πιέσεων (π.χ. οικιστική και βιομηχανική ανάπτυξη, συρρίκνωση φυσικών περιοχών, ρύπανση από απόβλητα, πετρελαιοειδή, φυτοφάρμακα κα). Η ελληνική παράκτια ζώνη χαρακτηρίζεται από μεγάλη ποικιλία ειδών (χλωρίδας και πανίδας), γεω-μορφολογικών χαρακτηριστικών, παραγωγικών οικοσυστημάτων αλλά και από συσσώρευση πλήθους ανθρώπινων δραστηριοτήτων (ψυχαγωγία, αστική και βιομηχανική ανάπτυξη, κτλ.). Οι κύριοι τύποι θαλάσσιων μεσογειακών οικοτόπων απαντώνται στην Ελλάδα, και χωρίζονται σε επτά ομάδες θαλάσσιων και παράκτιων οικοτόπων. Έχουν καταγραφεί και περιγραφεί 31 θαλάσσιοι και 132 παράκτιοι (ξηράς και υγροτόπων) τύποι φυτικών ειδών. Στις ελληνικές θάλασσες έχουν καταγραφεί περίπου 450 είδη ψαριών, ορισμένα από τα οποία, όμως, είναι είδη τα οποία μετανάστευσαν τις τελευταίες δεκαετίες από τον Ατλαντικό αλλά και τον Ινδικό Ωκεανό και την Ερυθρά Θάλασσα, μέσω του Γιβραλτάρ, της Διώρυγας του Σουέζ ή εξαιτίας των πλοίων.  Σημαντική είναι και η παρουσία 12 ειδών κητωδών (δελφινιών, φαλαινών κα), από το φυσητήρα μέχρι το κοινό δελφίνι. Περίπου 250-300 άτομα της μεσογειακής φώκιας Monachus monachus  ζουν ακόμα στις θάλασσες μας και βρίσκουν καταφύγιο πλέον σε απομακρυσμένες σπηλιές. Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta γεννάει τα αυγά της σε ένα αριθμό ελληνικών ακτών, ενώ δύο άλλα είδη θαλάσσιων χελωνών, η πράσινη χελώνα (Chelonia mydas) αλλά και η δερματοχελώνα (Dermochelus coriacea) έχουν παρουσία στις ελληνικές θάλασσες. Εννέα (9) περιοχές έχουν χαρακτηριστεί ως Ειδικές Προστατευόμενες Περιοχές σύμφωνα με τη Συνθήκη της Βαρκελώνης (4ο Πρωτόκολλο). Από τις 238 περιοχές που έχουν προταθεί από την Ελλάδα για ένταξη στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Φυσικών Προστατευόμενων Περιοχών NATURA (ΦΥΣΗ) 2000, περίπου 120 περιέχουν θαλάσσιους και παράκτιους οικοτόπους καθώς και οικοτόπους για σημαντικά είδη. Πολλά νησιά και βραχονησίδες έχουν παρόμοιες περιοχές. Σημαντικές Περιοχές για τα πουλιά βρίσκονται κοντά στην παράκτια ζώνη. Πολλά από τα σπάνια ή απειλούμενα είδη τα έχουμε συναντήσει και στα ταξίδια του Δικτύου ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS, στο πλαίσιο των πολυάριθμων εκστρατειών ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης από το 1990.     

Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η παράκτια ζώνη

Η Ελλάδα είναι, λοιπόν, μια χώρα που εξαρτάται απόλυτα από τη θάλασσα όχι μόνο από περιβαλλοντική (φυσικός πλούτος) αλλά και από οικονομική άποψη (μεταφορές, αναψυχή, διατροφή). Δεν μπορούμε να αφήσουμε να καταστραφεί αυτός ο ανεκτίμητος πλούτος μας, η θάλασσα και οι ακτές. Κάτι τέτοιο  θα προκαλούσε όχι μόνο περιβαλλοντική ζημιά αλλά και καταστροφή στον τουρισμό, την αλιεία, την τοπική κι εθνική οικονομία. 

Η αυξανόμενη πίεση στην παράκτια ζώνη είναι το σοβαρότερο, ίσως, περιβαλλοντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει τόσο η Μεσόγειος όσο και η Ευρώπη. Αν και σε κάποιους περιβαλλοντικούς τομείς διαπιστώνεται μια βελτίωση ή τουλάχιστον σταθεροποίηση της κατάστασης, στο θέμα του παράκτιου και θαλάσσιου περιβάλλοντος όλα δείχνουν συνέχιση της επιδείνωσης. Οι παράκτιες περιοχές αντιμετωπίζουν πληθώρα προβλημάτων από τις ολοένα αυξανόμενες ανθρώπινες επεμβάσεις, όπως η μεγάλη συγκέντρωση πληθυσμού και οικονομικών δραστηριοτήτων στις ακτές, η ρύπανση των κλειστών κόλπων και των θαλασσών γενικότερα με λύματα και κάθε είδους απόβλητα, η συρρίκνωση των φυσικών και αδόμητων παράκτιων περιοχών, η εξαφάνιση των οικολογικών χαρακτηριστικών των ακτών (παράκτια βλάστηση, αμμόλοφοι, υγρότοποι κα).

Κάθε χρόνο πεθαίνουν στον πλανήτη περισσότερα από ένα εκατομμύριο πουλιά, τα περισσότερα θαλασσοπούλια, εξαιτίας των σκουπιδιών - ιδιαίτερα πλαστικών - στο περιβάλλον, ενώ αυξανόμενη πίεση πάνω στα οικοσυστήματα και τους υγροτόπους οδηγεί στην εξαφάνιση ή απειλεί σοβαρά πολλά είδη χλωρίδας και πανίδας, με ανυπολόγιστες συνέπειες για την βιολογική ισορροπία και την επιβίωση του ανθρώπου. Μπορούμε να αντιδράσουμε, προστατεύοντας τα οικοσυστήματα και περιορίζοντας τα σκουπίδια, τα πετρελαιοειδή, τα καμένα λάδια αυτοκινήτων, τα απόβλητα γενικότερα που καταλήγουν στη θάλασσα και στο περιβάλλον γενικότερα.

Αλλαγή του κλίματος: Μια νέα απειλή για τις ανθρώπινες κοινωνίες και ιδιαίτερα τις παράκτιες περιοχές: Η αλλαγή του κλίματος έρχεται να επιδεινώσει τα ήδη σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει η παράκτια ζώνη. Είναι καιρός να συνειδητοποιήσουμε ότι η ανατροπή του παγκόσμιου κλίματος είναι πια γεγονός και αρχίζει να επηρεάζει τις ανθρώπινες κοινωνίες και τα οικοσυστήματα. Η παράκτια ζώνη είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη λόγω της αύξησης των ακραίων καιρικών φαινομένων και της επιταχυνόμενης ανόδου της στάθμης της θάλασσας σε πολλές περιοχές του πλανήτη. Η προστασία του παγκόσμιου κλίματος με μείωση της εξάρτησής μας από τα ορυκτά καύσιμα και στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας καθώς και η προετοιμασία μας απέναντι σε αλλαγές που έχουν ήδη δρομολογηθεί πρέπει να μας απασχολήσει σοβαρά. 

Προτεραιότητά μας η προστασία των ακτών και της θάλασσας: Η Ελλάδα και η ελληνική κοινωνία θα πρέπει να πρωτοστατούν στη προστασία και βιώσιμη διαχείριση της θάλασσας και των ακτών. Απαραίτητη είναι η υιοθέτηση μιας σύγχρονης διαχειριστικής πολιτικής που θα εξασφαλίζει τόσο την συναινετική προστασία των παράκτιων οικοσυστημάτων όσο και τη μελλοντική ανάπτυξη των ανθρώπινων δραστηριοτήτων με βιώσιμο τρόπο. Αυτό προϋποθέτει ενδυνάμωση των κοινωνικών εκείνων δυνάμεων που θα εκφράζουν με σταθερό και αποφασιστικό τρόπο αυτήν την ανάγκη, θα δεσμεύουν στην κατεύθυνση αυτή. Μιλάμε, λοιπόν, για πολίτες που δεν θα επιδιώκουν απλώς την εξυπηρέτηση ατομικών μικρο- ή μεγαλοσυμφερόντων που στο τέλος λεηλατούν το μέλλον μας αλλά για ενεργούς πολίτες που νοιάζονται για τον τόπο τους, το περιβάλλον και τα δικαιώματα των μελλοντικών γενιών, που αντιμετωπίζουν τα δικά τους συμφέροντα με τρόπο που δεν καταστρέφει το μέλλον το παιδιών τους και το μέλλον του χώρου όπου ζούμε.

Σε αυτό το πλαίσιο, το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS αναπτύσσει συνεργασίες με διεθνείς, εθνικούς και τοπικούς φορείς και προωθεί δραστηριότητες για:

- τη λήψη αποτελεσματικών και ολοκληρωμένων μέτρων για την πρόληψη της ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών, που ξεκινάνε από την εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση, την εφαρμογή της διεθνούς, ευρωπαϊκής και εθνική νομοθεσίας, τη δημιουργία υποδομών στα λιμάνια και φτάνουν στην εφαρμογή τεχνολογικών λύσεων αλλά και στην επιβολή κυρώσεων που καθιστούν ασύμφορη τη ρύπανση της θάλασσας για λόγους βραχυπρόθεσμου κέρδους, αδιαφορίας ή αδράνειας,

- την ενημέρωση κι ευαισθητοποίηση των πολιτών κάθε ηλικίας αλλά και ειδικών επαγγελματικών κατηγοριών, όπως οι ναυτικοί και οι εργαζόμενοι στον τουριστικό τομέα,

- την κινητοποίηση των φορέων της αυτοδιοίκησης και την ανάπτυξη συνεργασιών με κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς φορείς (συμπεριλαμβανομένων οργανώσεων όπως το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS) για την προώθηση πολιτικών Ολοκληρωμένης Διαχείρισης της Παράκτιας Ζώνης.

Η προστασία και βιώσιμη διαχείριση των ακτών είναι σχετικά εύκολη και μπορεί να δημιουργήσει θέσεις απασχόλησης με κοινωνική και περιβαλλοντική σημασία, διατηρήσιμες μακροχρόνια. Η καταστροφή των ακτών βραχυπρόθεσμα μπορεί να δημιουργεί την εντύπωση ότι επιφέρει "κέρδη", μακροπρόθεσμα, όμως το περιβαλλοντικό, κοινωνικό και οικονομικό κόστος είναι τεράστιο. Η αποκατάσταση μιας υποβαθμισμένης περιοχής είναι εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση, απαιτεί σημαντικούς πόρους και συνεπάγεται, πιθανώς, σημαντικές ανακατατάξεις δραστηριοτήτων, σχέσεων και συμφερόντων. Η καταστροφή των οικολογικών χαρακτηριστικών της ακτής περιορίζει την άμυνά μας απέναντι στη διάβρωση, την απώλεια εδαφών και περιουσιών, όπως διαπιστώνει πρόσφατα και μια ευρωπαϊκή έκθεση. Η πρόληψη αποδεικνύεται και στην περίπτωση των ακτών η πιο σοφή πράξη. Ας σκεφτούμε μόνο ότι οι κάτοικοι της Αττικής που κάποτε μπορούσαν να κολυμπήσουν στις μαγευτικές παραλίες του Ασπρόπυργου ή να δοκιμάσουν τοπικά ψάρια (όπως το μπαρμπούνι της Ελευσίνας) τώρα πρέπει να δαπανήσουν χρόνο και πολύ χρήμα για να βρεθούν σε κάποια παραλία. Φημισμένες περιοχές διαβρώθηκαν, τουριστικοί προορισμοί που δεν απέκτησαν έγκαιρα τις αναγκαίες υποδομές για την προστασία του περιβάλλοντος ξέπεσαν και σήμερα βρίσκονται αντιμέτωπες όχι μόνο με την περιβαλλοντική αλλά και την οικονομική κρίση. 

Συντονισμένη δράση: Το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS έχοντας την πολύτιμη εμπειρία διοργάνωσης αντίστοιχων εκστρατειών τα τελευταία 16 χρόνια, συντονίζει και το 2006 μια ποικιλόμορφη εκστρατεία ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και ενεργοποίησης για την προστασία του παράκτιου και θαλάσσιου περιβάλλοντος αλλά και της πλούσιας Μεσογειακής ποικιλότητας και κληρονομιάς. Καλούμε μαθητές και εκπαιδευτικούς, ενεργούς πολίτες, περιβαλλοντικές ΜΚΟ και συλλόγους, φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης, τουριστικές και άλλες επιχειρήσεις, να διοργανώσουν ένα εθελοντικό καθαρισμό στην περιοχή τους. Ζητάμε από τους συμμετέχοντες φωτογραφίες από τη δράση τους και, συμπληρωμένο, το φύλλο παρατήρησης ακτών που περιλαμβάνεται στο ενημερωτικό υλικό με οδηγίες για αποτελεσματικούς και οικολογικά σωστούς καθαρισμούς, που θα τους αποσταλεί. Παράλληλα με τον εθελοντικό καθαρισμό προτείνουμε τη διοργάνωση δραστηριοτήτων (π.χ. ημερίδα, εκδήλωση, θεατρικό δρώμενο) που θα συμβάλουν στην κατανόηση των τοπικών περιβαλλοντικών προβλημάτων και ιδιαιτεροτήτων και στην ευαισθητοποίηση περισσότερων πολιτών, παρουσιάζοντας και τα αποτελέσματα της δραστηριότητάς εθελοντικού καθαρισμού αλλά και πολιτιστικές εκδηλώσεις, που θα προβάλουν παράλληλα τον πολιτιστικό πλούτο της κάθε περιοχής και της Μεσογείου.

Αναλυτικές πληροφορίες μπορούν να έχουν οι ενδιαφερόμενοι τηλεφωνικά, με FAX ή μέσω της ιστοσελίδας του Δικτύου ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS www.medsos.gr. Όσοι διοργανώσουν εθελοντικό καθαρισμό στην περιοχή τους καλούνται να στείλουν συμπληρωμένη τη φόρμα συμμετοχής στην ηλεκτρονική διεύθυνση: info@medsos.gr, ή ταχυδρομικά στη διεύθυνση Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ S.O.S., Μαμάη 3, Αθήνα 10440,  ή στα τηλ/FAX 2108253435, 210 8224481, 210 8228795. 

Εκ μέρους του Δικτύου ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS θέλουμε να ευχαριστήσουμε ιδιαίτερα την εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, το Δ/ντή της κ. Σ. Φυντανίδη, τους δημοσιογράφους και όλο το προσωπικό της καθώς και το περιοδικό ΓΕΩτρόπιο που ανταποκρίθηκαν άμεσα και με ευαισθησία στην πρόσκληση για συνεργασία, αποδεικνύοντας ότι τα ΜΜΕ μπορεί να παίξουν σημαντικό ρόλο στην βελτίωση της ζωής και του περιβάλλοντός μας. Ευχαριστούμε το  Μεσογειακό Σχέδιο Δράσης του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP/ MAP) που έχει θέσει υψηλά στις προτεραιότητές του τη συνεργασία με τις περιβαλλοντικές μη-κυβερνητικές οργανώσεις. Ευχαριστούμε, επίσης, την Johnson Diversey και την GRECOTEL που προθυμοποιήθηκαν όχι μόνο να καλύψουν το κόστος του ενημερωτικού υλικού, αλλά και να συμμετάσχει εθελοντικά το προσωπικό τους στην μεγάλη κοινή προσπάθεια. Επίσης, ευχαριστούμε τον ΟΠΑΠ που υποστήριξε τα επικοινωνιακά μηνύματα καθώς και την εταιρία ALASKA που προσέφερε ένα μεγάλο αριθμό από σακούλες.

Ευχαριστούμε, βέβαια, ιδιαίτερα τους χιλιάδες εθελοντές κάθε ηλικίας που ανταποκρίνονται στην πρόσκληση για ένα καλύτερο περιβάλλον, μια καλύτερη ζωή για μας και τα παιδιά μας, για όλους τους κατοίκους της Μεσογείου ανεξάρτητα από καταγωγή, γλώσσα, θρησκεία, χρώμα αλλά και για τους υπόλοιπους κατοίκους αυτής της σημαντικής θάλασσας. 

Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS
Μαμάη 3, 10440, Αθήνα
Τηλ./Fax: 210 822 8795
Email: medsos@medsos.gr
Ιστοσελίδα: www.medsos.gr Αθήνα 9 Μαΐου 2006

��� ������� �� ������ ������.
������ ����� �� ������ ������ � �� ��������� ��� ecocrete.gr ���.