Εβδομήντα και πλέον μη κυβερνητικές οργανώσεις συναντήθηκαν στην Αθήνα και αποφάσισαν να αναλάβουν μια κοινή πρωτοβουλία:

Να οργανώσουν την καμπάνια για την συμπερίληψη «αναφοράς στον ρόλο και στις ευθύνες της κοινωνίας των πολιτών και των οργανώσεών της» στο υπό αναθεώρηση Σύνταγμα.

Οι οργανώσεις που έχουν δηλώσει αρχικά συμμετοχή σε αυτήν ξεπερνούν τις 100! Στόχος είναι, με την δική σας συμμετοχή, να ξεπεράσουμε τις 500! Τα ονόματά των οργανώσεων, μαζί με το αίτημα, θα παραδοθούν λίγο πριν το Πάσχα στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, στους αρχηγούς των κομμάτων και στην Πρόεδρο της Βουλής.

Η καμπάνια δεν αποτελεί ένα «γινάτι» των Μ.Κ.Ο! Το γεγονός, ότι αποτελεί ώριμο αίτημα της κοινωνίας και απαραίτητο συμπλήρωμα του δημοκρατικού μας οπλοστασίου, τεκμηριώνεται από το γεγονός, ότι η συνταγματική αναβάθμιση της κοινωνίας των πολιτών και των Μ.Κ.Ο υποστηρίζεται επιστημονικώς από πολλούς και έγκριτους συνταγματολόγους.

Η θετική άποψη του καθηγητού του Συνταγματικού Δικαίου της Νομικής Αθηνών Γ. Παπαδημητρίου, διατυπώθηκε προφορικά στη συνάντηση με τις 70 οργανώσεις, όπου παρευρέθηκε, μίλησε και τεκμηρίωσε την ανάγκη συμπερίληψης σχετικής διάταξης στο νέο Σύνταγμα.

Η, επίσης, θετική, του καθηγητού Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Αθηνών και Προϊσταμένου του Τμήματος Κοινοβουλευτικών Ερευνών και Μελετών της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής, Γ. Σωτηρέλη, επισυνάπτεται στο παρόν ηλεκτρονικό μήνυμα.

Η ανάλογη άποψη του καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου, Δημ. Τσάτσου, καθώς και απόψεις άλλων πανεπιστημιακών, θα δημοσιευτούν στις εφημερίδες και θα σας αποσταλούν ηλεκτρονικώς.

Στο παρόν ηλεκτρονικό μήνυμα επισυνάπτεται, επίσης, και ο κατάλογος με τα  στελέχη και τις Μ.Κ.Ο που συμμετέχουν μέχρι σήμερα στην καμπάνια.

Η αφορμή, όμως, για το μήνυμα αυτό δεν είναι μόνο η ενημέρωση. Η συνταγματική αναθεώρηση είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση. Που αφορά όλες τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Η καμπάνια θα οδηγήσει στην συνταγματική αναβάθμιση και, μέσω αυτής, στην πραγματική αναβάθμιση του ρόλου των Μ.Κ.Ο στην ελληνική δημόσια ζωή.

Σε απλά ελληνικά αυτό σημαίνει: Όταν περιληφθεί μια τέτοια αναφορά στο Σύνταγμα, οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών θα αποκτήσουν περισσότερες δυνατότητες και κύρος, αλλά και θα αντιμετωπίζονται με διαφορετικό τρόπο στην δημόσια ζωή.

Παράλληλα, όμως, και αυτή καθαυτή η καμπάνια, εκτός από τα συνταγματικές της συνέπειες, θα οδηγήσει και στην πολιτική αναβάθμιση του ρόλου των Μ.Κ.Ο!

Θα συσπειρώσει, για πρώτη φορά στην ελληνική ιστορία, εκατοντάδες οργανώσεις, επιβεβαιώνοντας από μόνη της την δυναμική αυτού του χώρου. Μετά από μια τέτοια καμπάνια, κανείς δεν θα μπορεί να αγνοήσει τον σημαντικό ρόλο των Μ.Κ.Ο. Και όλα, πλέον, θα είναι πιο απλά!

- Οι οργανώσεις θα αισθανθούν σίγουρες για να αναλαμβάνουν, εμμέσως,  νομοθετικές πρωτοβουλίες για επίλυση των άλλων ειδικών προβλημάτων τους!

- Τα κόμματα (όλα τα κόμματα) θα αντιληφθούν, ότι οι ΜΚΟ δεν αποτελούν μαϊντανό για να στολίζουν τα φεστιβάλ ή τα συνέδριά τους!

- Οι κυβερνήσεις (όλες οι κυβερνήσεις), δεν θα υποτιμούν πλέον την κοινωνική διαβούλευση και τη συνεργασία με τις ΜΚΟ!

- Η κοινωνία δεν θα θεωρεί πλέον το φαινόμενο αμελητέο και ετεροκαθοριζόμενο!

- Τα ΜΜΕ θα μας «μετρήσουν», θα αντιληφθούν το πολιτικό βάρος μας και θα διαπιστώσουν ότι δεν αποτελούμε περιθωριακό φαινόμενο και εξάρτημα κομμάτων, πολιτικών ή ιδιοτελών συμφερόντων!

- Τέλος και αυτό θα είναι το πλέον σοβαρό, εμείς οι ίδιοι και οι οργανώσεις μας, θα πιστέψουμε περισσότερο στις δυνάμεις μας! Θα αντιληφθούμε, ότι υφιστάμεθα ως διακριτή κατηγορά πολιτικών -και όχι κομματικών υποκειμένων- που μπορούμε να προωθούμε και ευρύτερους κοινωνικούς στόχους, πέρα από τους επιμέρους στόχους που προωθεί η κάθε μία οργάνωση χωριστά. 

Ζητάμε, λοιπόν, να συμμετάσχετε και εσείς στην καμπάνια!

- Να μας στείλετε ένα μέιλ (στον δικτυακό τόπο www.mkosyntagma.gr ή στο e-mail  nilion@otenet.gr) ή ένα φαξ στον αριθμό 210-2284175 και να δηλώσετε τη δική σας ενεργή συμμετοχή. Αρκεί ένα «ναι, συμμετέχουμε» (ούτως ή άλλως η διατύπωση της συνταγματικής αναφοράς θα αποτελέσει έργο του Κοινοβουλίου). Επίσης ένα όνομα στελέχους της οργάνωσης και ένα e-mail ή fax ή τηλέφωνο.

- Να συμμετάσχει, εάν θέλετε, με κάποιο στέλεχός σας σε μία από τις δύο Επιτροπές που έχουν συσταθεί.

- Να καλέσετε και άλλες οργανώσεις, με τις οποίες συνδέεστε ή τις οποίες γνωρίζετε, για να δώσουν και αυτές το παρόν στην καμπάνια. Θέλουμε να συστρατευτούν μαζί μας πολιτιστικοί σύλλογοι, φορείς κοινωνικής δράσης, κινήματα πολιτών, σύλλογοι γονέων, αθλητικοί φορείς, ομάδες αιμοδοσίας, ομάδες μεταναστών, τοπικοί φορείς, επιστημονικά σωματεία και κάθε μορφής μη κυβερνητικές οργανώσεις.                                    

Στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη!

Στις επαρχίες, στις πόλεις και στα χωριά!

Η Επιτροπή για την κινητοποίηση των Μ.Κ.Ο.
Δασκάλου Βαγγέλης
Διακαναστάση Έλλη
Κανελλόπουλος Νίκος
Καμπουράκης Κωνσταντής
Καντάς Χάρης
Κοτρωνάκης Στέφανος
Κόρακας Χριστόφορος
Κωτούλας Αλέξανδρος
Λιοναράκης Νικήτας
Μπολόλια Κάτια
Παναγιωτόπουλος Παναγιώτης
Παπακυριάκου Αμαλία
Ραϊσσης Νίκος
Συργκάνη Χριστίνα
Σιμοπούλου Τάνια
Σπυρόπουλος Φώτης
Τριαντάφυλλος Κώστας
Χωριανοπούλου Χριστίνα

Υ.Γ. Λεπτομέρειες για την καμπάνια, το σκεπτικό, τις αποφάσεις, τα δελτία τύπου και  τα σχετικά άρθρα και σχόλια που δημοσιεύονται στα ΜΜΕ, τον διάλογο με τις οργανώσεις, τα οργανωτικά, τις αποφάσεις των δύο επιτροπών που ανέλαβαν τις πρακτικές δράσεις κ.λπ., μπορείτε να τα βρείτε στον επίσημο δικτυακό τόπο  www.mkosyntagma.gr.

Παρακολουθείστε, επίσης, την εξάπλωση της καμπάνιας, τις άλλες παράλληλες πρωτοβουλίες, τον διάλογο για την αναθεώρηση κ.λπ και από τα φιλικά blogs www.anatheorisi.org και mko-sintagma.blogspot.com.

Ακολουθεί σχετικό κείμενο του Γ. Χ. Σωτηρέλη από το βιβλίο του: ΣΥΝΤΑΓΜΑ & ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ στην εποχή της “παγκοσμιοποίησης”, Γεώργιος Χ. Σωτηρέλης, Εκδόσεις ΑΝΤ. Ν. ΣΑΚΚΟΥΛΑ 2000

...Επίμετρο:

Η συνταγματική ενθάρρυνση της "κοινωνίας των πολιτών"

Με βάση τα προλεχθέντα η "κοινωνία των πολιτών" αποτελεί, σε πρώτο επίπεδο, την καθοριστικότερη συνιστώσα για την επιβεβαίωση της κοινωνικής αυτονομίας, μέσω της συγκεκριμένης και εγγυημένης άσκησης των συλλογικών δικαιωμάτων. Σε δεύτερο δε επίπεδο, και σε  ό, τι αφορά ιδίως την υπεράσπισή της σύγχρονης Δημοκρατίας από τους κινδύνους που την πολιορκούν, αναδεικνύεται, διατηρώντας την αυτοτέλεια και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, σε ιδιότυπο alter ego της πολιτικής κοινωνίας, σνγκροτώντας μαζί της ένα ανανεωμένο, διευρυμένο και ουσιαστικά εμπλουτισμένο δημόσιο χώρο719.

Επιβάλλεται λοιπόν να ενθαρρυνθεί και συνταγματικά η δραστηριότητα αλλά και ο πολλαπλασιασμός των οργανώσεων πον την συναποτελούν, υπό δύο πάντως, απαρέγκλιτες και σωρευτικά ισχύουσες, προϋποθέσεις:

Πρώτον, ότι θα είναι πράγματι «μή κερδοσκοπικές», όπως ήδη επιτάσσει το άρθρο 12 Σ, και ειδικότερα ότι θα υπηρετούν, χωρίς οικονομική ιδιοτέλεια, σννταγματικ€ς αξίες720.

Δεύτερον, δε, ότι θα αποδεικνύουν στην πράξη την προσήλωσή τους στην πολυφωνία, με την δημοκρατική εσωτερική τους οργάνωση και την διαφάνεια των στόχων και των λειτονργιών τονς721.

Στο μέτρο λοιπόν που οι οργανώσεις αυτές πληρούν τις ανωτέρω προϋποθέσεις, στο μέτρο δηλ. που δεν μεταπίπτονν είτε σε γραφειοκρατικά υποκατάστατα του κράτους είτε σε δούρειο ίππο της αγοράς είτε σε νέες «ιδιωτικές εξουσίες», πρέπει να υποβοηθηθούν με κάθε πρόσφορο θεσμικό μέσο, προκειμένου να αναπτύξουν τις δράσεις και τις αντιστάσεις τους, διατηρώντας όμως, παράλληλα, σαν κόρη οφθαλμού, την αυτονομία τους σε σχέση τόσο με το κράτος όσο και με την αγορά. Με άλλα λόγια, η όποια ενίσχυση πρέπει να είναι πολύ προσεχτική και πολλαπλά εγγυημένη, ώστε να μην γίνει η "κοινωνία των πολιτών" βορά είτε στο πελατειακό κράτος είτε στα ιδιωτικά σνμφέροντα.

To Σύνταγμα βέβαια δεν είναι δυνατόν να περιέχει λεπτομερειακές ρυθμίσεις για το θέμα. Όχι μόνον λόγω του εν γένει ελλειπτικού χαρακτήρα των ρυθμίσεών του αλλά και λόγω της ποικιλίας των περιπτώσεων που αναδεικνύει, κατά την λειτουργία της, μια ζωντανή και πολνύμορφη "κοινωνία των πολιτών". Ως εκ τούτου, εκείνο που κυρίως μπορεί να προβλεφθεί, είναι μια γενική ρνθμιση, συνοδεντική του άρθρου 12 Σ. που κατοχυρώνει το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι, το δικαίωμα δηλαδή πον αποτελεί το κατ' εξοχήν σννταγματικό υπόβαθρο της "κοινωνίας των πολιτών"722.

Η εν λόγω ρύθμιση, που θα συμπληρώνει την αναγκαία για την διεύρυνση της "κοινωνίας των πολιτών" και ήδη δρομολογηθείσα άρση των περιορισμών του άρθρου 12Σ. για τους δημοσίους υπαλλήλους, θα καθιερώνει εν πρώτοις μια κατενθυντήρια ερμηνευτική αρχή, της οποίας το γενικό περίγραμμα θα είναι η έμμεση αναγόρευση της "κοινωνίας των πολιτών" σε αυτοτελώς προστατευτέο δημόσιο αγαθό και σε εκ του Συντάγματος χρήσιμο συνομιλητή στον πολιτικό διάλογο του κράτους με την κοινωνία (δηλ. στον «κοινωνικό διάλογο», όπως αδοκίμως συνηθίζεται να λέγεται). Ειδικότερα δε, θα απευθύνει σαφή και κατηγορηματική επιταγή προς τα κρατικά όργανα, ιδίως δε προς τον νομοθέτη και τον δικαστή, με διττό περιεχόμενο: Αφ' ενός να υποβοηθούν με όλα τα πρόσφορα μέτρα κάθε συλλογική δραστηριότητα που αποβλέπει στην προαγωγή των αρχών και των αξιών της σύγχρονης Δημοκρατίας, με ειδικότερη έμφαση στο κίνημα του εθελοντισμού. Αφ' ετέρου δε να συνεργάζονται στενά -και με απαρέγκλιτο όρο τον σεβασμό της αυτονομίας τους- με όσες οργανώσεις της "κοινωνίας των πολιτών" αναπτύσσουν δραστηριότητες που Θα μπορούσαν να λειτουργήσονν συμπληρωματικά προς τις αντίστοιχες κρατικές πολιτικές (πχ σύμπραξη με τις οργανώσεις του εθελοντισμού στην άσκηση της κοινωνικής πολιτικής και στην καταπολέμηση τον κοινωνικού αποκλεισμού και ρατσισμού, συντονισμός δραστηριοτήτων για την αντιμετώπιση παρεκτροπών των ΜΜΕ και για ζητήματα προστασίας περιβάλλοντος, έρευνες για ζητήματα πον άπτονται άμεσα των δραστηριοτήτων τους, αξιοποίηση ερευνών, επεξεργασμένων θέσεων, τεκμηριωμένων προτάσεων κττ).

Είναι προφανές ότι μια τέτοια θετικά προσανατολισμένη ενθάρρυνση της "κοινωνίας των πολιτών" ξεπερνάει την παραδοσιακή λειτουργία του άρθρου 12 Σ., υπό την έννοια της «αρνητικής» εγγύησης για αποχή τον κράτους από τον χώρο της συλλογικής οργάνωσης και δράσης723. Ο πρώτος δε ορατός και άμεσος αντίκτυπος μια τέτοιας συνταγματικής πολιτικής έγκειται στο ότι οι ήδη λειτονργούσες συλλογικές οργανώσεις προσκτούν μια περαιτέρω θεσμική θωράκιση και νομιμοποίηση, στο μέτρο που όντως πληρούν τις ανωτέρω προϋποθέσεις. Αυτό οδηγεί, σε κάποιον βαθμό, στην κατοχύρωση ενός οιονεί «συνταγματικού κεκτημένου», πον θα καλύπτει, κατ' επέκταση, και την όποια σνγκεκριμένη και σταθερή συνεργασία ή συμβολή των εν λόγω οργανώσεων στην διαμόρφωση και την άσκηση της κρατικής πολιτικής, επιπλέον δε, τηρουμένων των αναλογιών, και τις έως τώρα τυχόν κρατικές  ενισχύσεις τους, υπό την έννοια ότι σε αμφότερες τις περιπτώσεις θα είναι πλέον απαραίτητη η ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία των κρατικών οργάνων για κάθε συρρίκνωσή τους, πολύ δε περισσότερο για την κατάργησή τους.

Πέρα όμως από την άμεση κανονιστική προοπτική της, η ανωτέρω γενικώς περιγραφείσα συνταγματική πολιτική θα έχει βεβαίως και έμμεσες επιπτώσεις, στους παραδοσιακούς -πλην οιονεί κρατικοποιημένονς πλέον, κατά τα ανωτέρω- προπομπούς της κοινωνίας των πολιτών. Θα σηματοδοτήσει ειδικότερα την «επιστροφή στις (θεσμικές) ρίζες» και την αναδιάταξη των κοινωνικών προτεραιοτήτων τόσο για τα κόμματα (για τα οποία η «επιστροφή» στην "κοινωνία των πολιτών" είναι ίσως ο μόνος δρόμος για την υπέρβαση της πολύπλευρης κρίσης πον τα μαστίζει)724, όσο και για τις συνδικαλιστικές οργανώσεις (η ριζική απεμπλοκή των οποίων από τον κρατισμό και τον συνακόλουθο συνεχνιασμό και η αναβάπτισή τους στην κολυμβήθρα της "κοινωνίας των πολιτών" αποτελεί κυριολεκτικά όρο επιβίωσης του συνδικαλιστικού κινήματος)725.

Επιπλέον δε η εν λόγω συνταγματική πολιτική έχει και μια ιδιαίτερη συμβολική και παιδαγωγική σημασία, η οποία, κατά τα εισαγωγικώς αναπτυχθέντα, δεν είναι διόλου αμελητέα. Σε μια εποχή αποθέωσης του ατομικισμού και κατασυκοφάντησης κάθε μορφής κοινωνικότητας και συλλογικότητας, η Δημοκρατία χρειάζεται, περισσότερο ίσως από ποτέ, το «νέο ρίγος» και το νέο σφρίγος που μπορεί να της προσφέρει η "κοινωνία των πολιτών"726, εμπλουτίζοντας, τόσο σε ποιότητα όσο και σε δυναμική, το αίτημα για μια ριζική ανανέωση του συνταγματισμού.

Ακολουθεί  κείμενο του καθ. Γ. Παπαδημητρίου:

Αναθεώρηση του Συντάγματος και κοινωνία των πολιτών

Η αναθεώρηση του Συντάγματος πρέπει στην απαιτητική εποχή μας να επιχειρείται με εντελώς διαφορετικούς όρους από ότι στο παρελθόν. Ιδιαίτερα ευπρόσδεκτη και αναγκαία είναι η συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών σε ένα τόσο σύνθετο πολιτικό εγχείρημα. Με τη συμμετοχή της θα απελευθερωθούν δημιουργικές δυνάμεις του λαού μας για την ανανέωση των θεσμών και του πολιτικού συστήματος. Είναι καιρός να συνειδητοποιηθεί ότι η αναθεώρηση του Συντάγματος δεν είναι μόνο υπόθεση των πολιτικών, είναι και υπόθεση της κοινωνίας.

Τρεις είναι οι περιοχές, στις οποίες η συμβολή της κοινωνίας των πολιτών θα μπορούσε ενπροκειμένω να αποδειχθεί καίρια:

- η ενίσχυση της συμμετοχικής δημοκρατίας,

- η προστασία των δικαιωμάτων, και

- η ανανέωση του πολιτικού συστήματος.

Κοινό τόπο αποτελεί ότι η δημοκρατία μας στηρίζεται ακόμη κυρίως σε αντιπροσωπευτικούς θεσμούς. Οι συμμετοχικοί θεσμοί παραμένουν, παρά τη μικρή πρόοδο που έχει συντελεσθεί, μάλλον ισχνοί. Πρέπει, γι’ αυτό, να επεξεργασθούμε προτάσεις συνταγματικής πολιτικής που θα ενισχύσουν και θα εμπλουτίσουν τη συμμετοχική δημοκρατία και θα την καταστήσουν βάθρο της δημοκρατίας μας.

Το ενδιαφέρον μας μπορεί επίσης να στραφεί στα δικαιώματα των πολιτών. Στην προστασία και την πραγμάτωση πολλών δικαιωμάτων άλλωστε η συμβολή της κοινωνίας των πολιτών είναι καθοριστική. Πρέπει γι’ αυτό να αναζητήσουμε με φαντασία λύσεις που θα ήταν σε θέση, στην απαιτητική και προκλητική εποχή μας, να οδηγήσουν στην επαύξηση των δικαιωμάτων του πολίτη αλλά και κάθε ανθρώπου που ζει στη χώρα μας.

Επιτακτική είναι, τέλος, η ανανέωση του πολιτικού συστήματος. Πολλοί θεσμοί παρουσιάζονται κουρασμένοι και δεν είναι πια σε θέση να εκπληρώσουν την αποστολή τους. Οι δίαυλοι επικοινωνίας της κοινωνίας των πολιτών με τους πολιτικούς θεσμούς είνα συχνά ανύπαρκτοι. Οι κυβερνώντες διακατέχονται από αλαζονεία. Η γιγάντωση των μέσων μαζικής ενημέρωσης στρεβλώνει συχνά τους όρους με τους οποίους λειτουργεί η δημοκρατία. Ο εκσυγχρονισμός της διοίκησης παραμένει ακόμη αίτημα που χρονίζει. Θα ήταν λοιπόν ιδιαίτερα χρήσιμο να διατυπωθούν σκέψεις που θα συνέβαλαν στην αναζωογόνηση των θεσμών και του πολιτικού συστήματος.

Γιώργος Παπαδημητρίου
Καθηγητής Πανεπιστημίου

Αθήνα, 31 Μαρτίου 2006

��� ������� �� ������ ������.
������ ����� �� ������ ������ � �� ��������� ��� ecocrete.gr ���.