Το Δημοτικό Σχολείο Βασιλικής διοργανώνει την ημερίδα

«Το έδαφος είναι πολύτιμο, το έδαφος είναι ζωή»

την Τετάρτη 5 Απριλίου 2006, ώρα 18:30
στην Αίθουσα Εκδηλώσεων του Μουσείου Κρητικής Εθνολογίας
Βώροι Πυργιωτίσσης, Τυμπάκι, Μεσαρά

Το δημοτικό σχολείο ως κατεξοχήν χώρος συγκρότησης ταυτοτήτων είναι προνομιακό πεδίο για την ευαισθητοποίηση των αυριανών πολιτών σε περιβαλλοντικά θέματα, παρέχοντας ερεθίσματα που καμία άλλη πηγή δεν δίνει σε τόση νεαρή ηλικία. Οι εκπαιδευτικοί φορείς έχουν, επίσης, την υποχρέωση να λειτουργούν ως καλοί αγωγοί της καινοτομίας και να διευκολύνουν τη διάχυση της περιβαλλοντολογικής γνώσης στην τοπική κοινωνία.

Επομένως, η διαηλικιακή περιβαλλοντική εκπαίδευση διαμέσου δημόσιων εκπαιδευτικών φορέων καλείται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων, η οποία αποτελεί βασικό άξονα της αειφόρου ανάπτυξης.

Προς την κατεύθυνση, λοιπόν, της διαφύλαξης της ενιαίας ταυτότητας του ανθρώπου και του εδάφους προχωρούμε στη διοργάνωση της σχετικής ημερίδας η οποία θα επιταχύνει την απόκτηση της σχετικής παιδείας και την ανάδυση μιας ισχυρής οικουμενικής συνείδησης δομημένης γύρω από την έννοια της κοινής διαχείρισης ενός κοινού κόσμου.

Ειδικότερα για την Κρήτη, η οποία βρίσκεται στη ζώνη που απειλείται από το φαινόμενο της ερημοποίησης, το έδαφος έχει το χαρακτήρα στρατηγικού πόρου.

Ακολουθεί το Πρόγραμμα της Ημερίδας:

18:30: Έναρξη, Χαιρετισμοί

19:00: «Έδαφος: από πηγή ζωής και πολιτισμού έως την παρακμή και την ερημοποίηση»
Νίκος Δαναλάτος, Καθηγητής Γεωργίας και Αγροτικού Περιβάλλοντος, Τμήμα Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής / Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

19:45: «Ο αγροτικός πολιτισμός και η θεσμική του διάσταση»
Γιώργος Σμπώκος, Δικηγόρος Ηρακλείου, μεταπτυχιακές σπουδές Πανεπιστημίου Kοblenz Γερμανίας στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο Περιβάλλοντος, υποψήφιος διδάκτορας Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

20:15: «Τροφή φυτών & ανθρώπων από υγιές έδαφος. Οικολογική συγκαλλιέργεια κηπευτικών στο κτήμα της Bioforum A.E.»
Σωτήρης Μπαμπαγιούρης, Διευθυντής φυτικής παραγωγής & αγοραστικού τομέα νωπών - Bioforum AE, Ιδρυτικό Μέλος του Μεσογειακού Συνδέσμου για την Υγεία του Εδάφους

20:45: Παρεμβάσεις φορέων και πολιτών

21:10: Συζήτηση

Ακολουθούν οι περιλήψεις των εισηγήσεων:

«Έδαφος: από πηγή ζωής και πολιτισμού έως την παρακμή και την ερημοποίηση»
Νίκος Δαναλάτος, Καθηγητής Γεωργίας και Αγροτικού Περιβάλλοντος, Τμήμα Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής / Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Η εισήγηση διαρθρώνεται σε τέσσερις επιμέρους ενότητες:

Α. Βασικές έννοιες: «έδαφος», «υδατικοί πόροι», «κλίμα», «χρήση γης», «ερημοποίηση», κ.ά. Η εξάρτηση του πολιτισμού και του βιοτικού επιπέδου από την καλή κατάσταση του εδάφους. Ιστορικά παραδείγματα διαχείρισης του εδάφους.

Β. Η συμβολή των κλιματικών συνθηκών και των χρήσεων γης στην κατάσταση του εδάφους – η ιδιαιτερότητα της Κρήτης: τα βιοκλιματικά χαρακτηριστικά της Κρήτης και οι πιέσεις στους εδαφικούς πόρους από τη σύγχρονη γεωργική παραγωγή και άλλες χρήσεις γης. Πόσο απειλητική και πόσο προφανής είναι η ερημοποίηση στην Ελλάδα;

Γ. Το έδαφος ως αντικείμενο διαχείρισης: παρουσιάζονται το σύστημα αξιολόγησης χρήσεων γης του FAO – UNESCO και τα βήματα που πρέπει να ακολουθεί γενικά ο σχεδιασμός χρήσεων γης. Ταυτόχρονα, αναλύονται τα αειφορικά κριτήρια που τίθενται από κοινωνική, περιβαλλοντική και οικονομική σκοπιά και διερευνάται η συμμετοχή της κοινωνίας στη διαδικασία αξιολόγησης χρήσεων γης.

Δ. Η αναγκαιότητα της παιδαγωγικής αξιοποίησης της περιβαλλοντικής γνώσης για το έδαφος στις διάφορες εκπαιδευτικές βαθμίδες.

Στην εισήγηση κατατίθεται εμπειρία που έχει αποκομιστεί από τον εισηγητή με την ιδιότητα του ως μέλος της Εθνικής Επιτροπής για την Καταπολέμηση της Απερήμωσης.

Η εισήγηση απευθύνεται σε γενικό ακροατήριο.

«Ο αγροτικός πολιτισμός και η θεσμική του διάσταση»
Γιώργος Σμπώκος, Δικηγόρος Ηρακλείου, μεταπτυχιακές σπουδές Πανεπιστημίου Kοblenz Γερμανίας στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο Περιβάλλοντος, υποψήφιος διδάκτορας Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Στην εισήγηση γίνεται αρχικά μια προσπάθεια εννοιολογικής προσέγγισης του ορισμού του «αγροτικού πολιτισμού», όπου πολιτισμός «είναι το σύνολο των υλικών και των πνευματικών δημιουργημάτων του ανθρώπου σε ορισμένο χώρο και χρόνο». Ως συστατικά στοιχεία του μέχρι σήμερα «αγροτικού πολιτισμού» λογίζονται υπό αυτό το πρίσμα, αφενός η ενιαία ταυτότητα ανθρώπου και εδάφους και αφετέρου η ανθρωποκεντρική αντίληψη του κόσμου. Σε αυτό το συσχετισμό σημειώνεται επιγραμματικά η πορεία της νομοθεσίας από την «ανθρωποκεντρική» αντίληψη του περιβάλλοντος κόσμου προς την  «οικοκεντρική» αναγκαιότητα της περιβαλλοντικής προστασίας.

Στη συνέχεια η εισήγηση αναφέρεται στη χρήση της γης, που αποτελεί κοινό παρανομαστή κάθε ανθρώπινης δραστηριότητας και οικονομικής εκμετάλλευσης του εδάφους. Θίγει το δίλλημα μεταξύ αποδοτικής γεωργικής παραγωγής και αξιοπρεπούς συμβίωσης του ανθρώπου με το υπόλοιπο εμβιοτικό και αβιοτικό περιβάλλον.

Χωρίζει τα είδη των διατάξεων, που αναφέρονται στην προστασία του εδάφους, σε τρεις γενικές κατηγορίες. Αυτών που έχουν χαρακτήρα ρυθμιστικό, αυτών με χαρακτήρα προληπτικό  και αυτών με χαρακτήρα παροχής κινήτρων. Τέλος πραγματεύεται το ζήτημα της βιωσιμότητας της παραγωγής, ή αλλιώς της διατήρησης της ανάπτυξης, προβληματική στην οποία ζητάει λύσεις ο σύγχρονος νομοθέτης.

«Τροφή φυτών & ανθρώπων από υγιές έδαφος. Οικολογική συγκαλλιέργεια κηπευτικών στο κτήμα της Bioforum A.E.»
Σωτήρης Μπαμπαγιούρης, Διευθυντής φυτικής παραγωγής & αγοραστικού τομέα νωπών - Bioforum AE, Ιδρυτικό Μέλος του Μεσογειακού Συνδέσμου για την Υγεία του Εδάφους

Από τη δεκαετία του '50 συγκεκριμένες πολιτικές επιλογές οδήγησαν στην καθολική χρήση χημικών φυτοφαρμάκων & λιπασμάτων στην αγροτική παραγωγή. Τα πρόσκαιρα θεαματικά αποτελέσματα στην αύξηση της απόδοσης των φυτών και στον έλεγχο του πληθυσμού των φυτοπαράσιτων, καθυστέρησαν σημαντικά τη μελέτη των προβλημάτων που δημιουργούνται στα ίδια τα φυτά, στο έδαφος, στο περιβάλλον και στον άνθρωπο.

Μερικά από τα συμπεράσματα των συνεχιζόμενων μελετών είναι:

• Ο εθισμός των φυτοπαράσιτων στις χρησιμοποιούμενες δόσεις δραστικών ουσιών των φυτοφαρμάκων, που μας οδηγεί σ’ ένα ακόμη δαιμόνιο κύκλο αύξησης των δόσεων εφαρμογής τους και ανεύρεσης νέων τοξικών ουσιών.

• Η ρύπανση των υπογείων & επιφανειακών νερών, που ισοδυναμεί με τον κίνδυνο έκρηξης μιας ωρολογιακής βόμβας φυτοφαρμάκων.

• Η διάβρωση ή απονέκρωση του εδάφους, βασικού παράγοντα ανάπτυξης της ζωής.

• Η πρόκληση αλλαγών στο μεταβολισμό, η δηλητηρίαση ή η εξασθένιση των αμυντικών μηχανισμών στα ίδια τα φυτά.

• Ο αποδεκατισμός των πληθυσμών των ωφέλιμων οργανισμών και η ανατροπή των ισορροπιών στη φύση οδηγεί στην υποτροπίαση, εναλλαγή ή εμφάνιση νέων ασθενειών σε φυτά, ζώα, ανθρώπους.

Η υπολειμματική δράση των φυτοφαρμάκων τείνει να γίνει βασικός παράγοντας καθορισμού της ανθρώπινης συμπεριφοράς, της ψυχοσωματικής ισορροπίας, υγείας & ευεξίας. Η βιομεταφορά & η βιοσυσσώρευση υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων ή μεταβολιτών τους, μέσα από την τροφική αλυσίδα, οδηγεί στη ρύπανση κάθε «γωνιάς» της γήινης βιόσφαιρας ή στη συσσώρευση τους στους ανώτερους οργανισμούς. Δύσκολα θα βρει κανείς τρόφιμα χωρίς ανιχνεύσιμα υπολείμματα φυτοφαρμάκων. Τέτοια υπολείμματα έχουν ανιχνευθεί στους Πόλους, στον αέρα αστικών κέντρων και στο μητρικό γάλα, σε συγκεντρώσεις πάνω από τα «επιτρεπτά» όρια.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας [WHO] μας πληροφορεί ότι περίπου 1.000.000 περιπτώσεις δηλητηριάσεων γίνονται γνωστές κάθε χρόνο παγκοσμίως.

Οι συνεχιζόμενες μελέτες δείχνουν ότι είμαστε ό,τι τρώμε. Ότι οι χρόνιες ύπουλες επιδράσεις μπορεί να περιλαμβάνουν:
- ανωμαλίες στη γονιμότητα, στειρότητα, ή γέννηση παιδιών με ανωμαλίες,
- καρκινογένεση,
- διαταραχές στον έμμηνο κύκλο,
- αλλαγές στους εγκεφαλικούς κύκλους και νευρολογικές ανωμαλίες (π.χ. κατάθλιψη),
- διαβήτη,
- καταστροφή του μυελού των οστών και απλαστική αναιμία,
- αλλεργικές ή φλεγμονώδεις επιδράσεις πάνω στους ιστούς καθώς και εκφυλισμό της άμυνας του οργανισμού.

Ελπίζουμε αυτή η ημερίδα να αποτελέσει ένα υλικό στήριξης για άτομα που θέλουν να ενεργοποιηθούν στο σοβαρό αυτό πρόβλημα και να βοηθήσει στο συντονισμό των προσπαθειών μας.

Σημ.: Στοιχεία της περίληψης προέρχονται από πληροφορίες του Δικτύου Δράσης για τα Φυτοφάρμακα

H ημερίδα συνδιοργανώνεται από το Δημοτικό Σχολείο Βασιλικής Δήμου Γόρτυνας, το Μεσογειακό Σύνδεσμο για την Υγεία του Εδάφους, την Αγροτοπεριβαλλοντική Ομάδα Ασημίου, τον Πολιτιστικό Σύλλογο Αγίου Ιωάννη Φαιστού και την Οικολογική Παρέμβαση Ηρακλείου στο πλαίσιο του Σχολικού Προγράμματος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης 2005-06 «Ανασύσταση Σχολικού Κήπου Βασιλικής» (Φορέας Διαχείρισης Πανεπιστήμιο Αιγαίου)

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ

Πληροφορίες:
Γιώργος Σπυριδάκης (2892071210, 2810253952, yioryosspyridakis@yahoo.gr), Αριστείδης Παπαδάκης (2810242451), e-mail: info@ecocrete.gr, www.ecocrete.gr

��� ������� �� ������ ������.
������ ����� �� ������ ������ � �� ��������� ��� ecocrete.gr ���.