Του Γιάννη Σχίζα

Μια φορά κι ένα καιρό υπήρχε ένας κακός υπουργός βιομηχανίας, που άκουγε αδιάφορος τις διαμαρτυρίες των υπηκόων του για την ατμοσφαιρική ρύπανση... Τα πράγματα πήγαιναν από το χειρότερο στο χειροτερότερο, ο αέρας της πρωτεύουσας γινόταν αφόρητος και ο ουρανός φιλοξενούσε όλο και πιο συχνά εκείνη τη διάχυτη κιτρινωπή αχλύ – που ήταν ορατή από τα υψηλότερα σημεία της πόλης και φαινόταν να επιδέχεται κοπή με το κουταλάκι... Οι υπήκοοι είχαν αρχίσει να ενοχλούνται για τα καλά και οι πιο πολυταξιδεμένοι ή πολύξεροι υπενθύμιζαν το Λονδρέζικο νέφος αιθαλομίχλης στη δεκαετία του 50, που είχε σκοτώσει μέχρι και 3.000 άτομα - κατά τη διάρκεια μιας και μόνο έξαρσης σε μία μόνο χρονιά...Τότε, το 1977, ο κακός υπουργός απευθύνθηκε στους διαμαρτυρόμενους υπηκόους και εκστόμισε μια πραγματικά αποστομωτική φράση: «Φέρτε μου ένα νεκρό από το νέφος »!

Το λοιπόν, εκείνη τη δεκαετία του 70,που δεν ήταν καθόλου «σύντομη» όπως η προηγούμενή της – σύμφωνα με τον ακατανόητο(για να μην πούμε τίποτε άλλο...) χαρακτηρισμό της δεκαετίας του 60 από πρόσφατο συνέδριο – συνέβαιναν πολλά και διάφορα, με κορυφαίες τις ευχολογιακές αναφορές στην ατμοσφαιρική ρύπανση και κυρίως και προπάντων τις μετρήσεις: Μάλιστα, τις μετρήσεις, που αναγγέλλονταν και διαδέχονταν η μία την άλλη, εν είδει «Βουντού» κατά της ρύπανσης , χωρίς να παίρνονται και τα πλέον στοιχειώδη ή αυτονόητα πρακτικά μέτρα από τα Υπουργεία....Και ενώ Αθηναίοι και Θεσσαλονικείς απαύτωναν τα υπουργεία κατά το γνωστό γνωμικό, το νέφος εξακολουθούσε να κυριαρχεί στις αρχές της δεκαετίας του 1980 , κάνοντας ακόμη και τη συμπαθή τάξη των καλλιτεχνών να εξεγείρεται και να συσπειρώνεται στους «Πολίτες κατά του νέφους». Οι οποίοι πολίτες διοργάνωσαν μάλιστα και μια εντυπωσιακή για τα μέτρα της εποχής συναυλία, έχοντας κατά βάθος το σύνδρομο του Ιησού του Ναυή, όστις κατά την Βιβλική αφήγηση γκρέμισε τα τείχη της Ιεριχούς χρησιμοποιώντας απλά και μόνο σάλπιγγες*...

Πολλοί και διάφοροι σάλπισαν εναντίον της άτμοσφαιρικής ρύπανσης, πολλοί συμπεριέλαβαν στα προγράμματά τους χοντρές επικεφαλίδες και «θέσεις» επί του θέματος, αν και στην πρακτική πολιτική συχνά οι «θέσεις» κατελάμβαναν τη θέση υποσημειώσεων και αστερίσκων... Τελικά η εμφάνιση των καταλυτικών οχημάτων στα τέλη της δεκαετίας του 80 – παρά τις αντιρρήσεις του Αντώνη Τρίτση, που υποστήριζε την αντιμετώπιση της αυτοκινητιστικής ρύπανσης αλλά και του ελλειμματικού ισοζυγίου πληρωμών μέσω της χρήσης συμβατικών οχημάτων μικρότερου κυβισμού - έδωσε μια νέα τροπή στην υπόθεση. Στη δεκαετία του 1990 η ατμοσφαιρική ρύπανση φάνηκε να αναχαιτίζεται ή να μετασχηματίζεται σε «ρύπανση νέου τύπου»,με συμμετοχή κυρίως αιωρουμένων σωματιδίων και ενώσεων υδρογονανθράκων. Το πρόβλημα δεν ήταν ιδιαίτερα έντονο, αλλά οπωσδήποτε δεν ήταν αμελητέο, ήταν δε αισθητό σε όσους διέθεταν ευαισθησία και αισθητήρες όπως αυτούς της Greenpeace . Η τελευταία είχε επανειλημένα ενημερώσει το ευρύτερο κοινό για τη νέα ατμοσφαιρική τάξη πραγμάτων στην Αθήνα και Θεσσαλονίκη, πλην όμως η εξουσία αντιμετώπιζε τους συναγερμούς του ελληνικού τμήματος της διεθνούς οργάνωσης στο στυλ της αντιμετώπισης του Νταλάρα από τον Χάρυ Κλυν: «Δε μας χέζεις ρε Greenpeace...»

Και τώρα; Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επεσήμανε ότι το 2004, η μέση ετήσια τιμή αιωρουμένων σωματιδίων στην Αθήνα ήταν 43,2 μικρογραμμάρια, οι δε ημέρες υψηλής ρύπανσης ανέρχονταν σε 116 στην Αθήνα και 205στη Θεσσαλονίκη ! Τα αιωρούμενα σωματίδια προκαλούνται κυρίως από τις εξατμίσεις , από τα ελαστικά των αυτοκινήτων, από διάφορες βιομηχανικές δραστηριότητες και από τα εκτελούμενα, πάσης φύσεως, δημόσια και ιδιωτικά έργα. Στις νέες συνθήκες αύξησης του πληθυσμού, των κατοικιών και των δραστηριοτήτων στον ευρύτερο χώρο Αθήνας και Θεσσαλονίκης, το νέφος αποδεικνύεται ακαταμάχητο, έστω και αν στην ίδια περίοδο αναπτύσσονται πρακτικές χαμηλής ή μηδαμινής ατμοσφαιρικής όχλησης όπως το μετρό, το τραμ, τα υβριδικά αυτοκίνητα κ.λ.π. Η υπερκινητικότητα και πολυπραγμοσύνη μέσα στους χώρους των μεγάλων πληθυσμιακών συγκροτημάτων επιβαρύνει την ατμόσφαιρα και υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής.Σύμφωνα μάλιστα με μια πληροφορία που μετέφερε στην «Ελευθεροτυπία» της 3.1.2006 ο καθηγητής της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας Β. Μακρόπουλος, στη Γερμανία έχει ξεκινήσει συζήτηση για τους κινδύνους που διατρέχουν οι πεζοπόροι μέσα στις πόλεις – και ιδιαίτερα τα παιδιά...

Οι ειδήμονες λένε ότι το νέφος αντιμετωπίζεται με τα δένδρα, με τον περιορισμό της κυκλοφορίας, με την ανανέωση του αυτοκινητιστικού στόλου . Ουδεμία αντίρρηση, θα λέγαμε όλοι όσοι έχουμε ακούσει και ξανακούσει να λέγονται τα ίδια ή παρεμφερή επί του ζητήματος. Όμως αξίζει η υπογράμμιση ότι τα προτεινόμενα μέτρα αναφέρονται σε μικρο-κλίμακες δραστηριοτήτων, αφήνοντας άθικτο το πλαίσιο και τη συν-άθροιση αυτών των δραστηριοτήτων : Πλαίσιο που είναι τελικά οι μεγαπόλεις της Αθήνας και Θεσσαλονίκης, αυτές οι μεγάλες, οικιστικές και οικονομικές «μαύρες τρύπες» του Ελληνικού «διαστήματος». Που κάνουν τις παλιές , καλές, ριζοσπαστικές αλλά κάθε άλλο παρά εξωπραγματικές στοχεύσεις για την αποκέντρωση, για την optimum διανομή του Ελληνικού πληθυσμού, για τη μεταφορά της Ελληνικής πρωτεύουσας κλπ – να θεωρούνται γερασμένες και παλαιομοδίτικες.Ιδιαίτερα από αυτούς που περιφέρουν τη «νεο»φιλελεύθερη πλην γηραλέα ματιά τους στην πολιτική, ανακαλώντας στην ενεργό δράση τον ¶νταμ Σμιθ από τα θυμαράκια...

Γιάννης Σχίζας
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΕΠΟΧΗ, 8.1.2006

*Παρά την υφιστάμενη δημοσιογραφική «δεοντολογία» της πλιατσικολογίας κειμένων χωρίς αναφορά των πηγών, ας μου επιτραπεί να ομολογήσω ότι το παράδειγμα προέρχεται από μεταποιημένο συλλογισμό του Καρόλου Μάρξ στην «18η Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη»...

��� ������� �� ������ ������.
������ ����� �� ������ ������ � �� ��������� ��� ecocrete.gr ���.