ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΩΣ ΠΟΤΕ; ΣΤΡΟΦΗ ΣΤΙΣ Α.Π.Ε.

Αντιμετωπίζουμε σήμερα μια ενεργειακή κρίση, που οι επιπτώσεις της είναι πολλές και επώδυνες σε όλους τους τομείς της κοινωνίας, και η οποία εκδηλώνεται μακροοικονομικά στα χρηματιστήρια όλου του κόσμου και μικροοικονομικά στο καλάθι της νοικοκυράς, όπου μετά από αλυσιδωτές επιδράσεις από την συνεχή αύξηση της τιμής του συμβατικού αυτού φυσικού πόρου, δημιουργεί αγωνία για την ακρίβεια τόσο σε καταναλωτικά αγαθά που έχουν άμεση ή έμμεση σχέση με το πετρέλαιο. Αυτή όμως είναι η μια όψη των επιπτώσεων από ενεργειακό αδιέξοδο, η άλλη που έχει απασχολήσει την επιστημονική κοινότητα, είναι η κρίση του περιβάλλοντος και των κλιματικών μεταβολών, που εκφράζονται κυρίως με το φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Τα Μ.Μ.Ε., έχουν δημιουργήσει, και όχι άδικα, πανικό στον απλό πολίτη με την καθημερινή αύξηση της τιμής της βενζίνης, του πετρελαίου κίνησης και θέρμανσης, ο οποίος επιτείνεται και από τις κερδοσκοπικές τάσεις των εμπλεκομένων στη διακίνηση πετρελαίου, αλλά και την πολιτική των πολυεθνικών εταιρειών και των διυλιστηρίων.

Η αναζήτηση της τεχνολογικής απάντησης στην ενεργειακή κρίση, που συγκλονίζει την ανθρωπότητα, ακολουθούσε και εξακολουθεί αν ακολουθεί λάθος δρόμό. Έπρεπε δεκαετίες πριν, οι ανεγκέφαλοι, που ασχολούνται με τον ενεργειακό σχεδιασμό κάθε χώρας να προτάξουν τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, οποίες πληρούν δύο βασικά κριτήρια, που το πετρέλαιο δεν μπόρεσε και δεν μπορεί, να ξεπεράσει. Το πρώτο είναι, ότι οι Α.Π.Ε. είναι ανεξάντλητες και το δεύτερο ότι οι επιπτώσεις στο περιβάλλον είναι από μηδενικές ως ασήμαντες. Αυτά τα γνωρίζουν και οι πετρελαιάδες και οι πολιτικοί, αλλά εμμένουν στην πολιτική των ορυκτών καυσίμων, διότι το κέρδος από αυτά είναι ο επίγειος θεός τους.

Ότι συνέβη με τις Α.Π.Ε., το ίδιο φαίνεται να συμβαίνει, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων και με την εξυγίανση της αγοράς: τα άφθονα πετροδολάρια του ΟΠΕΚ ξαναγύρισαν στις δυτικές χώρες με τη μορφή εισαγωγών ειδών εξοπλισμού και καταναλωτικών προϊόντων. Για την εξυπηρέτηση των πολυδάπανων προγραμμάτων ταχείας εκβιομηχάνισης, οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες του Τρίτου Κόσμου αναγκάσθηκαν να συνάψουν δυσβάστακτα δάνεια και, για να τα εξυπηρετήσουν, άρχισαν να ξεπουλούν όπως όπως τους εθνικούς τους πόρους και πρώτ’ απ’ όλους το πετρέλαιο, το οποίο όμως επαρκεί μόνο για μερικές δεκαετίες.

Για ποιο όμως συμφέρει και για ποιόν επαρκεί;

Σύμφωνα με τις μέχρι σήμερα γεωλογικές και τεχνολογικές πληροφορίες και με τα μέχρις σήμερα διαθέσιμα για άντληση μέσα, η μεγάλη πλειοψηφία των χωρών της Αμερικής. της Δυτικής Ευρώπης και της Ασίας περιμένουν τα αποθέματα τους να εξαντληθούν τα επόμενα τριάντα χρόνια. Οι μόνες χώρες που φαίνεται να ξεπερνούν αυτόν το χρονικό ορίζοντα είναι οι χώρες της Μέσης Ανατολής. Όπως γίνεται όμως φανερό, βαίνουμε ολοταχώς προς μια αγορά, γεωγραφικά τουλάχιστον, απόλυτα εξαρτημένη.

Σήμερα επομένως περισσότερο από κάθε φορά, οι συνθήκες είναι ευνοϊκές για την προώθηση των Α.Π.Ε. τόσο σε Ευρωπαϊκό, όσο και σε εθνικό επίπεδο. Οι προοπτικές αυτές πέρα από την πετρελαϊκή κρίση, και τις επιπτώσεις στο περιβάλλον, ενισχύονται από τη διαπιστωμένη ύπαρξη πλούσιου δυναμικού το οποίο επιτρέπει τη στήριξη μια πολιτικής για τις Α.Π.Ε. με δυνατότητα ευελιξίας και συνέχειας.

Επίσης άλλος ενισχυτικός παράγοντας, είναι η δημοσίευση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή της Λευκής Βίβλου για τις Α.Π.Ε., όπου θέτει ως στόχο τον διπλασιασμό της συνεισφοράς των Α.Π.Ε. ως το 2010. Η Ελλάδα βρίσκεται στην πλεονεκτική θέση να έχει ένα τεράστιο δυναμικό σε όλες τις Α.Π.Ε. και κατά συνέπεια θα πρέπει να θέσει ένα στόχο ο οποίος να βρίσκεται σαφώς πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Ένας άλλος λόγος περιορισμού των ορυκτών καυσίμων, είναι οι ενεργειακές κρίσεις της δεκαετίας του 70, οπότε η ελληνική ενεργειακή πολιτική, με γνώμονα την ενεργειακή απεξάρτηση, στηρίχθηκε στην εκμετάλλευση του λιγνίτη. Ακόμη και σήμερα η ηλεκτροπαραγωγή στο διασυνδεδεμένο σύστημα, της χώρας βασίζεται κατά μεγάλο μέρος στους λιγνιτικούς σταθμούς και δευτερευόντως στα μεγάλα υδροηλεκτρικά. Η ανάγκη όμως διαφοροποίησης των πηγών και οι παγκόσμιες εξελίξεις στη δεκαετία του 80 οδήγησαν στην επιλογή του φυσικού αερίου ως συμπληρωματικής ενεργειακής πηγής. Η νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται πλέον με τη συνειδητοποίηση, των κλιματικών αλλαγών και της κατακόρυφης αύξησης της τιμής του πετρελαίου, οδηγεί υποχρεωτικά σε δύο ενεργειακές επιλογές: η πυρηνική ενέργεια και οι Α.Π.Ε. Στην Ελλάδα η πυρηνική επιλογή έχει από καιρό αποκλεισθεί. Οι Α.Π.Ε. είναι οι μόνε πηγές ενέργειας που δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον και μπορούν να στηρίξουν μια συνολική, συγκροτημένη και αξιόπιστη πρόταση, ικανή να αποτελέσει μακροπρόθεσμα το επόμενο ενεργειακό δόγμα της χώρας. Πρέπει λοιπόν τούτες τις δύσκολες ενεργειακά μέρες να υποστηριχθεί με κάθε τρόπο η ανάπτυξη των Α.Π.Ε., και η Ελλάδα να χαράξει μια μακροπρόθεσμη ενεργειακή πολιτική με άξονα τις Α.Π.Ε. Ο στόχος για την συνεισφορά των Α.Π.Ε. την επόμενη δεκαετία στην Ελλάδα πρέπει ν΄ αντικατοπτρίζει την πολιτική που θα έχει ως βασικό άξονα την ανάπτυξή τους σε μεγάλη κλίμακα. Πρέπει να είναι φιλόδοξος αλλά και ρεαλιστικός. Πιστεύουμε ότι είναι εφικτό η συνεισφορά των Α.Π.Ε. να περάσει από το 7,4 του 1995 σε τουλάχιστον 18% το 2010.

Ένα άλλο πλεονέκτημα των Α.Π.Ε. είναι, είναι ότι χρησιμοποιούν διάφορες τεχνολογίες συμπληρωματικές μεταξύ τους. Αυτό δίνει τη δυνατότητα οι τυχόν καθυστερήσεις σε κάποιον από τους επί μέρους τομείς να μπορούν να καλυφθούν από την ανάπτυξη των άλλων τομέων. Είναι λοιπόν θεμελιώδες, ο συνολικός στόχος να συνοδεύεται από επιμέρους στόχους ανά τεχνολογία Α.Π.Ε.

Γίνεται σαφές από την μέχρι σήμερα εμπειρία, ότι η αξιοποίηση των Α.Π.Ε. σε ευρεία κλίμακα, δεν θα προκύψει ως αυτόματη συνέπεια τεχνολογικής τους ωρίμανσης. Προϋποθέτει την υιοθέτηση ριζικά διαφορετικών πρακτικών ενεργειακού σχεδιασμού και ταυτόχρονα την αντιμετώπιση των παραγόντων εκείνων που παρεμποδίζουν τη διάχυση των Α.Π.Ε., καθώς και την άρση των πολλαπλών εμποδίων, διοικητικού και θεσμικού χαρακτήρα που δυσχεραίνουν την υλοποίηση των αναγκαίων δράσεων για την διείσδυσή τους στην ενεργειακή αγορά.

Μανόλης Βουτυράκης
Φυσικός Περιβαλλοντολόγος
Πρόεδρος του Συλλόγου Προώθησης των Α.Π.Ε. στην Κρήτη (Σ.Π.Α.Π.Ε.Κ.Ε.Ε.Κ.)
spapekeek@her.forthnet.gr

��� ������� �� ������ ������.
������ ����� �� ������ ������ � �� ��������� ��� ecocrete.gr ���.