Οι επιπτώσεις της ρύπανσης στην υγεία -2- ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΤΗΝ ΣΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΥΓΕΙΑ ΤΟ ΜΕΓΙΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΜΕΡΟΣ ΙΙ. β) Υδρογονάνθρακες διοξίνες: Για παράδειγμα, οι χλωριούχοι υδρογονάνθρακες είναι νευροτοξίνες, δηλαδή προσβάλλουν τα νευρικά κύτταρα, η βενζίνη επηρεάζει το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα και το βενζοπυρένιο είναι προϊόν καύσης του ορυκτού άνθρακα και πιθανώς προκαλεί καρκίνο των πνευμόνων. Οι διοξίνες είναι μία οικογένεια 75 χλωριούχων συστατικών υδρογονάνθρακα που σχηματίζονται ως υποπροϊόντα του σε χημικές αντιδράσεις. Προκύπτουν από την καύση αστικών απορριμμάτων, πλαστικών, ελαστικών και γενικά οργανικών ενώσεων πουν περιέχουν χλώριο από βιομηχανίες ζιζανιοκτόνων, επεξεργασίας ξύλου, χαρτοποιίας, χαρτοποιίας, βυρσοδεψείων κ.α. Δρουν στο ενδοκρινικό σύστημα και παρεμβαίνουν στο ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα.Ειδική η διοξίνη (ΤCDD) πιθανόν να προκαλεί καρκίνο. γ) Εντομοκτόνα, ζιζανιοκτόνα, λιπάσματα Επιδρούν στην υγεία με την επαφή τους με το δέρμα, με την εισπνοή σκόνης ή σωματιδίων και με την κατανάλωση μολυσμένης τροφή ή νερού. Τα εντομοκτόνα δρουν στο ενδοκρινικό σύστημα. Η οξεία δηλητηρίαση μπορεί να προκαλέσει μια σειρά από συμπτώματα όπως ζάλη, διάρροια, πονοκέφαλο, εξασθένηση στο ήπαρ και στα νεφρά και προβλήματα στους πνεύμονες. Τα παρασιτοκτόνα επιδρούν στη δομή λειτουργία των ενζύμων, στο ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα, αλληλεπιδρούν με φάρμακα, δημιουργούν δερματολογικά προβλήματα, εμβρυοτοξικότητα –τερατογένεση και καρκινογένεση. Τα νιτρικά ιόντα που περιέχονται στα λιπάσματα, μετατρέπονται σε νιτροζαμίνες που είναι καρκινογόνοι παράγοντες. δ) Βαρέα μέταλλα (κάδμιο, μόλυβδος, υδράργυρος κ.λ.π) Μεταφέρονται στην τροφή του ανθρώπου από το έδαφος, μέσω των φυτών και των ζώων. Διακινούνται στον οργανισμό με την κυκλοφορία του αίματος και εισέρχονται στα κύτταρα. Τα βαρέα μέταλλα είναι ιδιαίτερα τοξικά για τα θερμόαιμα ζώα και τον άνθρωπο μπορεί δε να προκαλέσουν δηλητηριάσεις, συνήθως χρόνιες λόγω της αθροιστικής τους δράσης. Προξενούν γενετικές ανωμαλίες δρουν στο ανοσοποιητικό και ενδοκρινολογικό και προσβάλλουν τα νευρικά κύτταρα. Δηλητηριάσεις από τοξικές ουσίες, όπως μόλυβδο ή χαλκό, μπορεί να προκαλέσουν νοητική καθυστέρηση. Επιπλέον, τοξικές ουσίες όπως ο μόλυβδος και ο υδράργυρος μπορεί να προκαλέσουν οργανικά ψυχοσύνδρομα, δηλαδή ψυχοπαθολογικές καταστάσεις που συνδέονται με οργανικές διαταραχές του εγκεφάλου. Αναλυτικότερα: -Ο μόλυβδος προσβάλλει το νευρικό σύστημα και το σύστημα παραγωγής ερυθρών αιμοσφαιρίων, προκαλώντας σε μεγάλες δόσεις, αναιμία -Το κάδμιο προκαλεί χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, εμφύσημα, νεφρικές βλάβες, βλάβες του καρδιαγγειακού και μυοσκελετικού συστήματος, καρκίνο των οργάνων αναπαραγωγής και των πνευμόνων. -Το αρσενικό προκαλεί ηπατικές και αγγειακές βλάβες, καρκίνο του ήπατος και του δέρματος. Επιπλέον, προσβάλλει τους νεφρούς, τους πνεύμονες και το λεμφικό σύστημα. -Το μαγγάνιο προσβάλλει το αναπνευστικό, το κεντρικό νευρικό σύστημα και τους νεφρούς. -Το χρώμιο προκαλεί αλλεργική δερματίτιδα και καρκίνο του αναπνευστικού. -Το νικέλιο επιδρά στις ρινικές κοιλότητες, στους πνεύμονες και το δέρμα. -Τα οξείδια του σιδήρου προσβάλλουν το αναπνευστικό -Ο υδράργυρος προσβάλλει το δέρμα, το αναπνευστικό και το κεντρικό νευρικό σύστημα, τους νεφρούς και τους οφθαλμούς.Προκαλεί εξασθένηση των μυών, απώλεια της όρασης παράλυση και τελικά θάνατο. -Ο αμίαντος προκαλεί πνευμονική ίνωση και καρκίνο του αναπνευστικού (υπάρχουν αναλυτικά δημοσιεύματα για τον αμίαντο) -Το κοβάλτιο προκαλεί ανορεξία και αναιμία, ενώ το σελήνιο προσβάλλει το ήπαρ και προκαλεί παθήσεις των μυών. -Ο ψευδάργυρος προκαλεί πεπτικές διαταραχές, υπερκεράτωση και παραμόρφωση του εμβρύου -Το πυρίτιο προκαλεί ατέλειες στο σκελετό, ενώ το ιώδιο προκαλεί υπερπλασία του θυρεοειδούς, αδυναμία αναπαραγωγής και απώλεια τριχών. -Το βηρύλλιο προκαλεί δερματίτιδες χρόνια έλκη του δέρματος, ρινίτιδες, φαρυγγίτιδες και βρογχίτιδες. Δ) Ραδιενέργεια Η ιονίζουσα ακτινοβολία είναι μια μορφή ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας που διαθέτει τόση ενέργεια, όση χρειάζεται για να καταστρέψει τους ιστούς ενός οργανισμού. Οι ραδιενεργές ουσίες χρησιμοποιούνται για ειρηνικούς και μη σκοπούς. Σημαντική ήταν η προσθήκη ραδιονουκλιδίων στο περιβάλλον από ραδιενεργά απόβλητα πυρηνικών αντιδραστήρων, από ατυχήματα, όπως το ατύχημα Chernobyl, στις 24-04-1986, από τη στρατιωτική χρήση δύο ατομικών βομβών το 1945 και από τις δοκιμές όπλων. Τα ραδιονουκλίδια ρυπαίνουν το έδαφος και από τις καλλιέργειες και στον ανθρώπινο οργανισμό, εισέρχονται στους πνεύμονες και εφ΄ όσον κατακρατηθούν, περνούν στην κυκλοφορία του αίματος. Οι συνέπειες της ραδιενεργού ρύπανσης για την ανθρώπινη υγεία μπορεί να φορούν, άμεση ή έμμεση καταστροφή του DNA, καρκινογόνες –τερατογόνες μεταλλάξεις ελάττωση του μεταβολισμού, διαταραχές ενζυμικών συστημάτων, βλάβες του ανοσοποιητικού συστήματος. Ε) Η ηχορύπανση και η αντιμετώπιση του προβλήματος Ήχος ονομάζεται η μηχανική διαταραχή που πραγματοποιείται σ’ ένα ελαστικό μέσο, με μορφή ηχητικών κυμάτων που κινούνται με ορισμένη ταχύτητα και σε διαφορετικές κατευθύνσεις και έχουν τέτοιο χαρακτήρα, ώστε να μπορούν να διεγείρουν το αισθητήριο της ακοής μας και να μας προκαλούν ακουστικό αίσθημα. Θόρυβος ονομάζεται ο μη αποδεκτός ήχος, με υποκειμενικά κριτήρια. Μετριέται με ηχόμετρο, σε ντεσιμπέλ dB και dB(A). Έργα και δραστηριότητες που προκαλούν θόρυβο είναι οι βιομηχανικές, βιοτεχνικές λατομικές ή μεταλλευτικές δραστηριότητες, τα εργοτάξια, εργαστήρια,, οι κάθε είδους μηχανολογικές εγκαταστάσεις, οι αθλητικοί χώροι, τα κέντρα διασκέδασης τα θέατρα, οι κινηματογράφοι και οι χώροι ψυχαγωγίας. Η ενόχληση από τον περιβαλλοντικό θόρυβο εξαρτάται από την πηγή του, την διάρκεια έκθεσής σ’ αυτόν, την ευαισθησία του καθενός απέναντι στο θόρυβο και το βαθμό στον οποίο νιώθει κάποιος ικανός να ελέγξει το θόρυβο, καθώς και την ελπίδα ότι ο θόρυβος μπορεί να μειωθεί από τρίτους. Συνεχίζεται... Μανόλης Βουτυράκης Φυσικός Περιβαλλοντολόγος Πρόεδρος του Συλλόγου Προώθησης των Α.Π.Ε. στην Κρήτη (Σ.Π.Α.Π.Ε.Κ.Ε.Ε.Κ.) spapekeek@her.forthnet.gr . ecocrete.gr . |