O αναπτυξιακός νόμος και οι επενδύσεις στην Κρήτη

Της Ελένης Καπετανάκη - Μπριασούλη*

Από την εφημερίδα "Πατρίς" [http://www.patris.gr]

Με αφορμή δημοσίευμα με τίτλο «Πρωτοπόρος η Κρήτη στην αξιοποίηση του αναπτυξιακού νόμου» στο τεύχος της εφημερίδας ΠΑΤΡΙΣ (1η Αυγούστου 2005) θα ήθελα να καταθέσω τον προβληματισμό μου για το θέμα που με απασχόλησε από την πρώτη ανάγνωση του νέου αναπτυξιακού νόμου.

Σαν χωροτάκτης δεν μπορώ παρά να αναρωτηθώ με ποιο μπούσουλα κρίνεται ακόμα και η οικονομική βιωσιμότητα μιας επενδυτικής πρότασης για να ενταχθεί στον αναπτυξιακό νόμο χωρίς αναφορά σ’ ένα συναποφασισμένο και επιστημονικά τεκμηριωμένο χωροταξικό σχέδιο (και επιμέρους περιφερειακά) για το νησί. Και δεν εννοώ σχέδιο με εντυπωσιακούς χάρτες και προτάσεις αλλά ένα θεσμικό και οργανωτικό μηχανισμό διαρκούς σχεδιασμού που θέτει ένα εφικτό όραμα και συντονίζει την αναπτυξιακή δραστηριότητα, την προσαρμόζει σε συγκυρίες, λαμβάνοντας υπόψη το πεπερασμένο των πάσης φύσης πόρων, για να εξασφαλίσει υψηλό επίπεδο διαρκούς κοινωνικο-οικονομικής ευημερίας.

Ακόμα και στενά ιδωμένη, η οικονομική βιωσιμότητα μιας επένδυσης εξαρτάται από το πόσο καλά πηγαίνει η οικονομία του νησιού, της χώρας, του κόσμου. Όπως επίσης εξαρτάται από το πόσο καλά συνέχονται και αλληλο-υποστηρίζονται οι οικονομικοί κλάδοι σε μια περιφέρεια/χώρα (η λεγόμενη καθετοποίηση της οικονομίας). Όσο πιο συνεκτική και διαφοροποιημένη είναι μια οικονομία τόσο μεγαλύτερη είναι η οικονομική και κοινωνική αποδοτικότητα των επιμέρους επενδύσεων. Πως, π.χ., να αποδώσει τα μέγιστα μια επένδυση σε μια περιοχή που δεν έχει

(α) επάρκεια υποδομών τεχνογνωσίας, ενέργειας, μεταφορών, επικοινωνιών, ύδρευσης, αποχέτευσης, νοσοκομείων, σχολείων, κ.λ.π. ή
(β) που παράλληλα υπάρχει ανταγωνισμός γι’ αυτές τις υποδομές από υφιστάμενες και μελλοντικές επενδύσεις;

Και πως εγκρίνεται μια επένδυση χωρίς να είναι γνωστό πως θα επηρεαστεί από, και πως θα επηρεάσει, άλλες προτεινόμενες επενδύσεις;Φυσικά εκτός από την οικονομική σημαντικές είναι και η περιβαλλοντική, η κοινωνική και ευρύτερα η χωροταξική και αναπτυξιακή διάσταση του ζητήματος. Υπάρχει αρκετό νερό να υποστηρίξει όλες αυτές τις επενδύσεις σε μια εποχή που η κλιματική μεταβολή οδηγεί σε λειψυδρία και σημαντικά οικονομικά προβλήματα σε όλο τον κόσμο, οι διεθνείς οργανισμοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου ενώ αρκετές χώρες βιώνουν ήδη τον κίνδυνο; Έχει εκπονηθεί το Σχέδιο Διαχείρισης Υδατικών Πόρων, όπως προβλέπεται από την Κοινοτική Οδηγία Πλαίσιο για Νερό (2000/60); Υπάρχει αρκετή (και φτηνή) ενέργεια για να καλύψει τις ανάγκες των επενδύσεων και της ανάπτυξης που αυτές θα προκαλέσουν για να μην παρατηρούνται τα γνωστά προβλήματα που μεταφράζονται σε σημαντικές οικονομικές απώλειες; Επαρκούν, και για πόσο, οι υποδομές στέγασης, υγείας, παιδείας για τον πληθυσμό ο οποίος θα συρρεύσει στην περιοχή άμεσα ή έμμεσα, τώρα και στο εγγύς μέλλον; Ποιοι ωφελούνται και ποιοι χάνουν βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα από μια απρογραμμάτιστη αναπτυξιακή λαίλαπα;

Σ’ αυτό το πλαίσιο σημειώνω την απαισιοδοξία και τον προβληματισμό μου για τα αγαθά της άρσης του κορεσμού για τους ίδιους τους κατοίκους και επενδυτές αυτών των περιοχών. Τα δεινά της έλλειψης στοιχειωδών έστω χωροταξικών ρυθμίσεων, και κυρίως τις οικονομικές συνέπειες της, τα βιώνουν εδώ και αρκετό καιρό οι Κρητικοί, με κλιμακούμενη ένταση. Όπως έγινε πια αντιληπτό ότι τα χρήματα μόνο, χωρίς σχέδιο και όραμα, δεν φέρνουν ανάπτυξη και υψηλή ποιότητα ζωής. Είκοσι πέντε και πλέον χρόνια Κοινοτικών χρηματοδοτήσεων και τουριστικής ανάπτυξης μπορεί να απέφεραν πλουτισμό (αλλά ούτως η άλλως η Κρήτη ήταν πλούσια και ευημερούσα) αλλά και την άναρχη ανάπτυξη εντός και εκτός πόλεων, τη θλιβερή εικόνα του πολύτιμου Κρητικού τοπίου θαμμένου κάτω από διασταυρούμενα καλώδια και ένα ασύλληπτο σύμφυρμα ακαλαίσθητων και συχνά ασύμβατων χρήσεων και κατασκευών, αλλά κυρίως ένα αλλοιωμένο σύστημα αξιών, ξένου προς αυτό της λεβεντογέννας Κρήτης. Και πως θα μπορούσε να διατηρηθεί ο Κρητικός τρόπος ζωής όταν οι νέες γενιές βιώνουν έναν αλλοιωμένο τόπο ζωής;

Ο νέος αναπτυξιακός νόμος πραγματικά προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες για επενδύσεις σε μια μεγάλη ποικιλία δραστηριοτήτων. Η Κρήτη έχει όλες τις δυνατότητες να ωφεληθεί απ’ αυτές τις ευκαιρίες υπό ένα όρο: να τεθεί ο δυναμισμός της υπό έλεγχο, από τους ίδιους τους Κρητικούς, για να μην επαναληφθούν τα σφάλματα του παρελθόντος. Κι αυτό απαιτεί διαρκή και ενεργό χωροταξικό σχεδιασμό που όμως δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί σωστά χωρίς να έχει διατυπωθεί σαφώς το αντίστοιχο κοινωνικό αίτημα. Διότι, στην σημερινή εποχή τουλάχιστον οι άρχοντες προσφέρουν αυτό που ζητούν οι αρχόμενοι. Ξέρουμε άραγε τι ζητάμε για το «θεριό που κείτονταν στη θάλασσα»;

* Η Ελένη Καπετανάκη-Μπριασούλη είναι καθηγήτρια στο Τμήμα Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου

ΠΑΤΡΙΣ
Πηγή: Εφημερίδα Πατρίς (http://www.patris.gr/)
Συντάκτης άρθρου: Πατρίς (Email: patris@patris.gr)
Κατηγορία άρθρου: Προεκτάσεις
Hμ/νία: 5/8/2005

��� ������� �� ������ ������.
������ ����� �� ������ ������ � �� ��������� ��� ecocrete.gr ���.