Τα σκουπίδια στην πυρά;

Η τεχνολογία κατορθώνει πολλά, αλλά όχι τα πάντα. Ιδιαίτερα, μάλιστα, όταν τα προβλήματα είναι τόσο σύνθετα, όσο η διαχείριση των σκουπιδιών που καθημερινά παράγουμε. Αυτή την απλή αλήθεια φαίνεται πως αγνοούν οι τοπικοί μας άρχοντες. Έτσι τους βλέπει κανείς να ψάχνουν απεγνωσμένα, όταν πια όλες οι προθεσμίες έχουν παρέλθει, να βρουν την μια και μοναδική τεχνική λύση που θα τους απαλλάξει μια για πάντα από τον βραχνά των σκουπιδιών. Ποντάρουν στην καύση γιατί πιστεύουν ότι τα αηδιαστικά σκουπίδια μας θα μεταμορφωθούν ως δια μαγείας σε αβλαβή καπνό που θα διαλύεται στην ατμόσφαιρα. Έτσι εμείς θα συνεχίσουμε αμέριμνοι να καταναλώνουμε, χωρίς να νοιαζόμαστε για το τι θα γίνουν τα παραπροϊόντα  αυτής μας της δραστηριότητας. Ως πρότινος θεωρούσαν ως μόνη λύση τους ΧΥΤΑ και την επέκτασή τους. Όλοι όμως είδαμε πως τα κατάφεραν με την σχετικά απλή τεχνολογία των ΧΥΤΑ και αυτό είναι δείκτης της τεχνικής ωριμότητας των υπεύθυνων φορέων. Η καύση προϋποθέτει μονάδες υψηλής τεχνολογίας, αυστηρή παρακολούθηση και συντήρηση, ώστε να λειτουργούν με σχετική ασφάλεια. Δεν είναι συνεπώς για το διαμέτρημά τους.

Μαγικές λύσεις όμως δεν υπάρχουν, ακόμη και αν υπήρχε η τεχνογνωσία και η τεχνολογική υποδομή. Όταν τα σκουπίδια καίγονται, παράγουν διοξίνες και δυστυχώς οι διοξίνες ανήκουν στα ισχυρότερα και τα πιο επίμονα δηλητήρια. Είναι εξαιρετικά διαλυτές στα λίπη και συσσωρεύονται στους λιπαρούς ιστούς των ζώων που βόσκουν τις διοξίνες μαζί με το χορτάρι και των ανθρώπων που τρώνε τα ζώα ή πίνουν το γάλα τους. Σκεφθείτε το μέλλον της ελαιοπαραγωγής στην Κρήτη, αν στο λάδι ης ανιχνευθούν διοξίνες. Το σενάριο δεν χρειάζεται να το αναλύσουμε. Το άλλο πρόβλημα είναι η τέφρα. Όταν τα σκουπίδια καίγονται αφήνουν μια εξαιρετικά τοξική τέφρα. Η διάθεσή ης απαιτεί έναν ειδικό χώρο υγειονομικής ταφής για τοξικά απόβλητα.

Και όλα αυτά κοστίζουν. Η καύση είναι μια επικίνδυνη και ακριβή λύση. Επί πλέον, η καύση δεν είναι μια τοπική λύση, κατάλληλη για το Ρέθυμνο, όπως θέλουν να μας κάνουν να πιστέψουμε. Είναι μια μονάδα μεγάλης κλίμακας που, για να λειτουργεί οικονομικά, πρέπει να καίει μεγάλες ποσότητες σκουπιδιών. Φτάνουν τα σκουπίδια όλης της Κρήτης; Κανείς δεν έχει απάντηση στο ερώτημα αυτό. Και πόσο βαθιά θα πρέπει όλοι μας να βάλουμε το χέρι στην τσέπη για να πληρώσουμε το κόστος για το κιλό σκουπίδια που παράγει ο καθένας μας ημερησίως; Ούτε αυτό το ερώτημα έχει απασχολήσει τους υπεύθυνους. Η λειτουργία της μονάδας θα ματαιώσει κάθε άλλη προοπτική για άλλες λύσεις φιλικότερες προς το περιβάλλον. Θα χρειαστεί να καίει όλο το χαρτί, τα χαρτόνια και τα πλαστικά για να διατηρεί την υψηλή θερμοκρασία που απαιτεί η ασφαλής λειτουργία της.

Υπάρχει τελικά διέξοδος; Υπάρχει και αυτή δεν είναι άλλη από την αλλαγή νοοτροπίας. Αντί να επενδύουμε στην μια και μοναδική μαγική λύση, πρέπει να μάθουμε να βρίσκουμε λύσεις φθηνές, φιλικές στο περιβάλλον, που δεν απαιτούν υψηλή τεχνολογία και υψηλό κόστος, αλλά την ενεργό συμμετοχή των πολιτών.

Στο σημείο αυτό δεν κομίζουμε γλαύκα. Ας δούμε τι γίνεται σε άλλες πόλεις της Ευρώπης, όπου με απλά μέτρα έχουν κατορθώσει να μειώσουν κατά 90% τα σκουπίδια που καταλήγούν στους ΧΥΤΑ (και κατά 99% στην περίπτωση των υλικών κατεδαφίσεως). Ας δούμε τι λένε οι νόμοι της ΕΕ, που χωρίς καν να τους ξεφυλλίσουμε τους μεταφέρουμε στην εθνική μας νομοθεσία για να τους ξεχάσουμε και να μη τους εφαρμόσουμε.

Τους ΧΥΤΑ θα τους χρειαζόμαστε για πολλές δεκαετίες ακόμη. Αλλά πρώτον πρέπει να είναι πραγματικοί ΧΥΤΑ και όχι χωματερές. Δεύτερον τα απορρίμματα που θα δέχονται θα πρέπει να έχουν υποστεί προεπεξεργασία ώστε να έχει μειωθεί ο όγκος τους. Η νομοθεσία της ΕΕ που έχει γίνει και ελληνική νομοθεσία καθορίζει συγκεκριμένους ποσοτικούς στόχους που θα πρέπει να έχουν επιτευχθεί σε 5, σε 8, και σε 13 χρόνια. Μείωση των σκουπιδιών (είναι π.χ. εύκολο να μη χρησιμοποιούμε πλαστικές σακούλες όταν ψωνίζουμε), επαναχρησιμοποίηση (είναι εύκολο να επιστρέφει κανείς τα γυάλινα  μπουκάλια), ανάκτηση και αξιοποίηση των υλικών σε άλλες χρήσεις (π.χ. αξιοποίηση των παλαιών ελαστικών αυτοκινήτων στην ασφαλτόστρωση των δρόμων), ανακύκλωση των γυάλινων και των μεταλλικών συσκευασιών είναι η κατεύθυνση που είμαστε υποχρεωμένοι να ακολουθήσουμε για να συμβαδίσουμε με τους Ευρωπαίους συμπολίτες μας. Αυτά όλα δεν γίνονται ως δια μαγείας, ούτε  και χρειάζονται και αυτά μια τεχνική υποδομή. Η κύρια επένδυση που απαιτούν δεν είναι στην σε μια απόμακρη και απροσπέλαστη τεχνολογία, αλλά στην κοινωνική ευαισθητοποίηση και την συμμετοχή των πολιτών

Η διαχείριση των σκουπιδιών πρέπει να αρχίσει από το σπίτι μας. Εμείς οι ίδιοι πρέπει να αναλάβουμε την διαλογή τους στον τόπο που τα παράγουμε. Αλλού τα αποφάγια μας, αλλού τα κουτιά του αλουμινίου, αλλού τα γυάλινα μπουκάλια, αλλού οι μπαταρίες μας, τα βερνίκια, οι διαλύτες και οι άλλες τοξικές ουσίες. Τι χρειάζονται οι πολίτες για να τα κάνουν όλα αυτά; Χρειάζονται αποκτήσουν εμπιστοσύνη ότι οι κόποι τους δεν θα παν χαμένοι σε μια ανακύκλωση μαϊμού (τέτοιες αποτυχημένες προσπάθειες έχουν γίνει στο παρελθόν).

Το κακό είναι ότι η τοπική αυτοδιοίκηση δεν πιστεύει στους πολίτες που την εκλέγουν. Ακόμη και για την διαλογή δεν τους εμπιστεύεται. Και εδώ την λύση υποτίθεται ότι θα την δώσει η τεχνολογία. Μηχανική διαλογή είναι στην περίπτωση αυτή η μαγική φόρμουλα, που θα μας επιτρέψει να συνεχίσουμε να αδιαφορούμε. Τι κι’ αν έχει αποτύχει τεχνικά και οικονομικά εκεί που εφαρμόστηκε.

Αντίθετα, η επένδυση στην ευαισθητοποίηση των πολιτών και η δημιουργία της απαραίτητης τεχνικής υποδομής είναι μια επένδυση στο μέλλον. Οι συνειδητοποιημένοι πολίτες δεν θα φερθούν με υπευθυνότητα στο θέμα των σκουπιδιών αλλά και στην εξοικονόμηση ενέργειας, το κυκλοφοριακό, το πρόβλημα του νερού και ότι άλλο σήμερα ταλανίζει τους κατοίκους του νομού.

Δήμος Τσαντίλης

��� ������� �� ������ ������.
������ ����� �� ������ ������ � �� ��������� ��� ecocrete.gr ���.