Ηράκλειο 22.3.2005
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Η Οικολογική Παρέμβαση Ηρακλείου διαμαρτύρεται ενάντια στο κύμα κατεδαφίσεων στην Παλιά Πόλη του Ηρακλείου η οποία θα αλλάξει προς το χειρότερο την αρχιτεκτονική και πολεοδομική φυσιογνωμία της πόλης.

Μετά από εγκατάλειψη δεκαετιών, εγκατάλειψη τόσο του αρχιτεκτονικού αποθέματος όσο και του ανθρώπινου παράγοντα, και για την οποία ευθύνεται η ίδια η Δημοτική Αρχή, το παράδειγμα της εξαγγελλόμενης «ανάπλασης» σε συγκεκριμένα σημεία αυτής της πόλης άρχισε με σπασμωδικές ενέργειες και κατεδαφίσεις.

Όμως, και η «ανάπλαση» και η «ανάδειξη» δεν είναι απλές πρακτικές. Αφορούν σε ένα συνδυασμό τεχνογνωσίας, δεξιοτεχνίας και επιστημονικής ιστορικής γνώσης, υλοποιούνται δε με σύνεση, σωφροσύνη και απόλυτο σεβασμό για την ίδια την αρχιτεκτονική κληρονομιά. Στηριζόμενοι στα πρώτα «δείγματα γραφής» της Δημοτικής Αρχής του Ηρακλείου θα λέγαμε ότι το παράδειγμα αυτό της «ανάπλασης» δεν δανείζεται κανένα στοιχείο από παραδείγματα αστικής ανάπλασης σε άλλα σημεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ίδιας της Κρήτης (Παλιά Πόλη Ρεθύμνου και Χανιών, Επάνω Αρχάνες), αλλά αντίθετα φαίνεται ότι επιτίθεται στην ίδια την ιστορική υπόσταση του Ηρακλείου.

Στην Παλιά Πόλη του Ηρακλείου κάθε παρέμβαση θα έπρεπε να προσεγγίζεται με κριτήρια:

- τη μωσαϊκότητα που χαρακτηρίζει τον αστικό ιστό της Παλιάς Πόλης με την ταυτόχρονη συνύπαρξη διάφορων αρχιτεκτονικών στυλ τα οποία χαρακτηρίζονται από μεγάλο βαθμό αλληλοδιείσδυσης,

- την καταστροφή που έχει ήδη συντελεστεί στην αρχιτεκτονική κληρονομιά του Ηρακλείου με αποτέλεσμα την διάρρηξη της πολεοδομικής ενότητας,

- την επιτακτική ανάγκη διασφάλισης των ελεύθερων υπαίθριων και ημιυπαίθριων χώρων της παραδοσιακής και λαϊκής αρχιτεκτονικής σε βάρος των πιέσεων που ασκούν η ανοικοδομική δραστηριότητα και η μετακίνηση με ιδιωτικής χρήσης μηχανοκίνητα τροχοφόρα,

- τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης με αντιπροσωπευτικό και όχι επιλεκτικό τρόπο,

- την ανάγκη προστασίας της νεώτερης αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και της νεώτερης λαϊκής και ανώνυμης αρχιτεκτονικής δημιουργίας,

- την υποχρέωση προστασίας ευρύτερων τμημάτων – συνόλων και όχι απλά μεμονωμένων παραδειγμάτων της αρχιτεκτονικής και τέλος,

- την τρέχουσα οικιστική χρήση των χώρων που προορίζονται για «ανάπλαση».

Είναι, λοιπόν, απαραίτητη μια διαφορετική πολιτική που θα είναι προστατευτική τόσο για τους κατοίκους όσο και για τα ίδιο το κτιριακό και αρχιτεκτονικό απόθεμα του Ηρακλείου. Μια διαφορετική πολιτική η οποία θα έχει α) ένα προηγμένο τεχνικό σκέλος για τη διασφάλιση της ατομικής ασφάλειας, β) ένα ερευνητικό σκέλος για τη διαρκή τεκμηρίωση της λαϊκής και ανώνυμης αρχιτεκτονικής από τις αρμόδιες Υπηρεσίες του Δήμου Ηρακλείου, γ) ένα σχεδιαστικό – οραματικό σκέλος για την αποκατάσταση της ιστορικής φυσιογνωμίας της Παλιάς Πόλης του Ηρακλείου με όρους ενότητας και συνόλου και δ) να χρηματοδοτικό σκέλος που  θα δίνει κίνητρα για την διατήρηση και την αποκατάσταση του αρχιτεκτονικού αποθέματος.

Στο πλαίσιο αυτό, είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι τίποτα άλλο δεν θα μπορούσε να γίνει στην περίπτωση του ακινήτου στην οδό Σπιναλόγκας αρ. 20. Ακόμα και αν η αρχαιολογική του αξία δεν θεωρείται εφάμιλλη άλλων μνημείων αυτής της πόλης, η ίδια η δομή του χώρου το καθιστά σημαντικό. Πρόκειται έναν ελεύθερο, ημιυπαίθριο χώρο που θα μπορούσε να γίνει το βασικό κύτταρο της αναγέννησης της γειτονιάς του Λάκκου, να στεγάσει πολιτιστικές δραστηριότητες, να παραμείνει ένας χώρος καθημερινής επικοινωνίας έξω από την εμπορευματοποιημένη διασκέδαση. Η Δημοτική Αρχή Ηρακλείου το αντιμετώπισε συλλήβδην μαζί με τα γειτονικά κτίσματα ως ένα μάτσο συντρίμμια.

Τμήμα του κτιρίου που κατεδαφίστηκε στην οδό Σπιναλόγκας αρ. 20 ήταν προτεινόμενο να χαρακτηριστεί από την Μελέτη Προστασίας & Ανάδειξης της Παλιάς Πόλης (Προκαταρκτική Πρόταση) ως «κτίριο συνοδείας», ενώ τμήμα του ίδιου συγκροτήματος κατοικιών στο βάθος της αυλής ήταν προτεινόμενο να χαρακτηριστεί ως «διατηρητέο». Δυστυχώς δεν πρόλαβαν, αφού μια άλλη παράλληλη και ανεξάρτητη διαδικασία από την ίδια Διοικητική Αρχή (το Δήμο Ηρακλείου) τα γκρέμισε ως ετοιμόρροπα.

Μπροστά σ’ όλα αυτά δεν μπορούμε παρά να αναρωτηθούμε: υπάρχει θεματοφύλακας της Πολιτιστικής Κληρονομιάς σ’ αυτήν την πόλη;

ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

��� ������� �� ������ ������.
������ ����� �� ������ ������ � �� ��������� ��� ecocrete.gr ���.