ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ Α.Π.Ε ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ

(Εισήγηση στα πλαίσια του 3ου Εθνικού Συνεδρίου για τις Α.Π.Ε.)

Η προσωπική μου εμπειρία μετά από μια δεκαετία στο Γραφείο Περιβάλλοντος της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ηρακλείου και από τη θέση του προέδρου του Συλλόγου Προώθησης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας Και Επίλυσης Ενεργειακού Κρήτης (Σ.Π.Α.Π.Ε.Κ.Ε.Ε.Κ.: A.M.535/1998), αλλά και από τα προβλήματα επενδυτών, πολιτείας, τοπικής αυτοδιοίκησης, συνοψίζεται στις παρακάτω βασικές παρατηρήσεις:

- Οι Α.Π.Ε. στην Κρήτη, κατέχουν ένα αξιόλογο ποσοστό σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα, περίπου 11% της ισχύος αιχμής του νησιού, αλλά υπολείπονται πολύ όσον αφορά τις δυνατότητες που παρέχει το υψηλό δυναμικό (ειδικά αιολικό και ηλιακό) που παραμένει αναιτιολόγητα ανεκμετάλλευτο, ενώ υπάρχει αδράνεια για την εγκατάσταση 54 MW αιολικών πάρκων που πήραν έγκριση εγκατάστασης και λειτουργίας το 2001.

Τα προβλήματα της υστέρησης αυτής μπορούν να καταταγούν σε τέσσερις βασικές κατηγορίες:

α) Θεσμικά, β) Τεχνικά, γ) Οικονομικά, δ) Περιβαλλοντικά. Από αυτά εξετάσαμε στο προηγούμενο δημοσίευμα τα θεσμικά, τα οποία είναι και τα πλέον ανασταλτικά στην προώθηση των Α.Π.Ε. Σήμερα εξετάζουμε τα υπόλοιπα:

β) Τεχνικά: Tα προβλήματα αυτά, έχουν να κάνουν με: α) Τις υφιστάμενες δομές της Δ.Ε.Η. σε δίκτυα μεταφοράς ενέργειας, β) Τη σύνδεση των αιολικών πάρκων με τους υποσταθμούς της Δ.Ε.Η., γ) Τους περιορισμούς που έχει βάλει η ίδια η ΔΕΗ σχετικά με τον βαθμό διείσδυσης στο ενεργειακό ισοζύγιο της Κρήτη, δ) Τις υποδομές σε οδικά δίκτυα για την μεταφορά ανεμογεννητριών, ε) Την σταθεροποίηση της τάσης στα 220V, στ) Τη δυνατότητα αποθήκευσης αιολικής ενέργειας σε αντλιοταμιευτήρες, ζ) Την εξεύρεση έκτασης για την εγκατάσταση Φ/Β πάρκων, η) Το κόστος των Φ/Β, λόγω της υψηλής τεχνολογίας που απαιτείται για την μετατροπή της ηλιακής ενέργειας σε ηλεκτρική θ) Την αδυναμία εφαρμογής νέων τεχνολογιών για την συμπαραγωγή θερμότητας και ηλεκτρισμού από την Βιομάζα που στην Κρήτη υπάρχει σε μεγάλες ποσότητες (πυρήνας, κατσίγαρος, κλαδοδέματα, τσάμπουρα, λιόφυλα, κ.λπ.) , ι) Την δυνατότητα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από την καύση απορριμμάτων. κ) Την έλλειψη εμπειρίας ιδιωτών, να αξιοποιήσουν την δυναμική ενέργεια του νερού και να την μετατρέψουν σε ηλεκτρική με μικρά υδροηλεκτρικά εργοστάσια, λ) Την έλλειψη τεχνογνωσίας για την αξιοποίηση της ηλιακής ακτινοβολίας με παθητικά συστήματα σε κατοικίες κ.λ.π.

Τα περισσότερα από αυτά, είχαν οξυνθεί την περίοδο 1995-1998, όποτε άρχισαν να λειτουργούν τα πρώτα αιολικά πάρκα στην ανατολική Κρήτη και ειδικά στην επαρχία Σητείας. Τότε μπορούμε να πούμε ήταν πρόβλημα απειρίας των επενδυτών, μετά όμως με την απόκτηση εμπειρίας, υπήρξε πλήρης άπνοια, ειδικά την περίοδο 2001-2004, όπου παρά την υποβολή χιλιάδων αιτήσεων για Α.Π.Ε., η πολιτική βούληση στράφηκε στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με συμβατικά καύσιμα, την στιγμή που δεν προωθούσε την εγκατάσταση εγκεκριμένων μονάδων Α.Π.Ε., αλλά αντίθετα δημιουργούσε γραφειοκρατικά προβλήματα και προβλήματα συντονισμού εμπλεκομένων φορέων. Στο στάδιο αυτό πολλά επενδυτικά σχήματα, κυρίως του εξωτερικού εγκατέλειψαν την προσπάθεια και στράφηκαν σε άλλες χώρες, . όπου το δυναμικό των Α.Π.Ε ήταν πολύ χαμηλότερο από την Κρήτη. Από ότι γνωρίζω τώρα φθάσαμε στο σημείο να τους παρακαλούμε να επανέλθουν, αλλά η ταλαιπωρία που υπέστησαν, τους έχει κάνει δύσπιστους.

Ανασταλτικό ρόλο έπαιξε και η απελευθέρωση αγοράς ενέργειας, όπου η ανταγωνιστικότητα ευνόησε και πάλι τα συμβατικά εργοστάσιο και το Φυσικό Αέριο, το οποίο στο μεταξύ έφθασε μέσω του Σιβηρικού Αγωγού Μέχρι και την Αθήνα. Για τη μείωση εκπομπών στο περιβάλλον, οι προδιαγραφές για το Εργοστάσιο του Αθερινόλακκου περίπου 190 MW, και αυτό που χωροθετήθηκε στη θέση Κορακιά, στους πέρα Γαληνούς, βασική προϋπόθεση λειτουργίας ήταν και είναι η χρήση φυσικού αερίου, του οποίου όμως η αξιοποίηση, όπως έδειξε έρευνα που δημοσιοποίησα πριν λίγο καιρό, παρά τη θετική γνωμοδότηση Αγγλικής εταιρείας, ότι συμφέρει από οικονομοτεχνικής πλευράς, προβλέπεται μέσο-μακροπρόθεσμη υπό κανονικές συνθήκες, την στιγμή όμως που η Κρήτη βρίσκεται σε οριακό ενεργειακό επίπεδο, με ετήσια αύξησης ζήτησης γύρω στο 10%. Με δεδομένο λοιπόν ότι τα περισσότερα τεχνικά προβλήματα ειδικά για τα αιολικά πάρκα έχουν λυθεί, η προώθηση των Α.Π.Ε. στην Κρήτη είναι μονόδρομος.

γ) Οικονομικά: To κόστος της ενέργειας από Α.Π.Ε., επηρεάζεται από τους παρακάτω συντελεστές. α) Διαδικασία άδειας εγκατάστασης- λειτουργίας, β) Κόστος χρήσης γης, γ) Εξοπλισμός, δ) Μεταφορά –εγκατάσταση, ε) Σύνδεση με το δίκτυο της ΔΕΗ, στ) Λειτουργία- συντήρηση, ζ) Διάρκεια ζωής απόσβεση, η) Κόστος χρηματοδότησης, θ ) Παραγωγή ενέργειας και τιμολόγηση, κόστος συμβατικής εργασίας, ι) Δαπάνες μελέτης, επίβλεψης- κατασκευής, ασφάλειας, χρηματοοικονομικές.

Όσον αφορά τη χρηματοδότηση από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ενέργειας, η Κοινότητα συμμετέχει με ποσοστό 37%, η Ελληνική Πολιτεία με 30% του συνολικού κόστους και ο ιδιωτικός τομέας με ποσοστό 33%. Τα παραπάνω στοιχεία αφορούν όλη την Ελλάδα, οι ιδιαιτερότητες που παρουσιάζονται με την Κρήτη έχουν να κάνουν κυρίως με: α) Το κόστος γης που είναι από τους σημαντικότερους οικονομικούς παράγοντες και απαιτείται, διερεύνηση, συμφωνία με τους ιδιοκτήτες (μερικοί των οποίων δεν έχουν ξεκαθαρίσει το ιδιοκτησιακό καθεστώς, όπως τα βοσκοτόπια, τα οποία διεκδικούν οι κτηνοτρόφοι και η Εκκλησία) . Σε κάθε περίπτωση η συναλλαγή καταλήγει σε αγορά, ενοικίαση ή και συμμετοχή, β) Το πρόβλημα σύνδεσης με το δίκτυο της ΔΕΗ, λόγω αποστάσεων από του λιγοστούς υποσταθμούς της Δ.Ε.Η., και εδώ η άποψή μου και όχι μόνον, έπρεπε το κόστος αυτό να μοιράζεται η Δ.Ε.Η. με τους Επενδυτές, γ) Ο εξοπλισμός και με τα απαραίτητα συστήματα ελέγχου, πρέπει να ανταποκρίνονται στις τοπικές συνθήκες, τα οποία πρέπει να είναι υψηλής αξιοπιστίας, απόδοσης και αντοχής. Ας μην ξεχνάμε το πρώτο αιολικό πάρκο της ΔΕΗ στη Μονή Τοπλού, δεν άντεξε την δύναμη του ανέμου με αποτέλεσμα να σπάσουν τα πτερύγια και να αποτελέσει παράδειγμα προς αποφυγή. Επίσης η περιφέρεια πρέπει να επιβάλλει την απλούστευση διαδικασιών, ώστε να μειωθεί το κόστος και ο χρόνος που σήμερα απαιτούνται και θα περιορίσει τις αβεβαιότητες των επενδυτών.

δ) Περιβαλλοντικά: Tα προβλήματα των Α.Π.Ε. στο περιβάλλον, είναι ασήμαντα, εκτός ακραίων περιπτώσεων όπως: H εφαρμογή των Α.Π.Ε. σε παραδοσιακούς οικισμούς, και κυρίως η ενσωμάτωση στο δομημένο περιβάλλον των ηλιακών συλλεκτών και φωτοβολταικών, θα πρέπει να αποτελέσει θέμα προσεκτικής μελέτης. Η βιομηχανία ηλιακών και οι μελετητές που έχουν περιβαλλοντικές ευαισθησίες θα μπορέσουν να δώσουν επιτυχείς εφαρμογές.

Στην Κρήτη υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες, ώστε οι στόχος της ηλεκτροπαραγωγής από Α.Π.Ε. για την Ελλάδα, που είναι 21,5 % μέχρι το 2010, όπως έχει καθορισθεί από την Ε.Ε., να επιτευχθεί γρηγορότερα. Επίσης το θέμα της κάλυψης νερού με αφαλάτωση, οι μεταφορές, η ηλεκτροπαραγωγή, οι ανάγκες σε θερμότητα μπορούν και πρέπει να καλυφθούν στην Κρήτη από Α.Π.Ε., εξασφαλίζοντας οικολογικό τουρισμό και αειφορική λύση του ενεργειακού προβλήματος.

Όσον αφορά τα πλεονεκτήματα για το περιβάλλον, με ηλεκτροπαραγωγή από Α.Π.Ε., είναι πλέον γνωστές σε όλους, αρκεί να προσθέσουμε, ότι μιλάμε πλέον για καθαρή ενέργεια, από ντόπιους ανεξάντλητους φυσικούς πόρους.

ΜΑΝΟΛΗΣ ΒΟΥΤΥΡΑΚΗΣ
ΦΥΣΙΚΟΣ ΠΕΡΙΒ/ΓΟΣ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ Σ.Π.Α.Π.Ε.Κ.Ε.Ε.Κ.

��� ������� �� ������ ������.
������ ����� �� ������ ������ � �� ��������� ��� ecocrete.gr ���.