Ομιλία του Μανόλη Τσαντάκη, Δημοτικός Σύμβουλος Δήμου Ιτάνου, Πρόεδρος του Περιβαλλοντικού Συλλόγου Ιτάνου, μέλος του Δικτύου "ΟικοΚρήτη", στην Ημερίδα "Ανάπτυξη, Περιβάλλον, Γήπεδα γκολφ και Υδατικοί Πόροι" που διοργάνωσε το ΠΑΝΔΟΙΚΟ και η Περιβαλλοντική Πρωτοβουλία Μαγνησίας "Εν Δράσει" στον Αλμυρό Βόλου στις 15 Μαρτίου 2009.
Βόλος 15 Μαρτίου 2009
Αρχίζοντας να γράφω τούτες τις αράδες, κατάλαβα πόσο δύσκολο είναι να περιγράψεις εμπειρίες και αγώνες 20 χρόνων που να μπορούν να στοιβαχθούν σε λίγες κόλες χαρτί και σε μια ολιγόλεπτη ομιλία. Για μια στιγμή, αναπολώντας τα γεγονότα μου πέρασε από το μυαλό η σκέψη, πόσο θα αντέχουμε ακόμα να φυλάμε Θερμοπύλες, αυτοί μας πολεμάνε με όπλα που σκοτώνουν λογικές και συνειδήσεις, η οσμή του χρήματος τους γιγαντώνει. Εμείς κερδίζουμε μια μάχη, μας περικυκλώνουν δεκάδες από δίπλα. Ακόμα και το Συμβούλιο της Επικρατείας, το τελευταίο προπύργιο δικαιοσύνης και δημοκρατίας προσπαθούν να καταργήσουν. Μήπως έχουμε ξοφλήσει, μήπως οι αγώνες μας πλέον δεν έχουν νόημα, μήπως είμαστε τόσο ρομαντικοί και ονειροπόλοι αλλά εκτός κλίματος. Με τις σκέψεις αυτές ήρθαν στο μυαλό μου κάποιοι στίχοι, γνωστοί και αγαπημένοι, που αφιερώνω στις ελεύθερες ψυχές, στους «κουζουλούς» ονειροπόλους που αγωνίζονται για τις όμορφες μικρές πατρίδες τους.
Έβγαλε βρώμα η ιστορία ότι ξοφλήσαμε
είμαστε λέει το παρατράγουδο στα ωραία άσματα
και επιτέλους σκασμός οι ρήτορες πολύ μιλήσαμε
στο εξής θα παίζουμε σ' αυτό το θίασο μόνο ως φαντάσματα
Βγήκαν δελτία και επισήμως ανακοινώθηκε
είμαστε λάθος μες το κεφάλαιο του λάθος λήμματος
ο σάπιος κόσμος εκεί που σάπιζε ξανατονώθηκε
κι οι εξεγέρσεις μας είναι εν γένει εκτός του κλίματος.
Να υποθέσουμε λοιπόν, ότι και μείς, οι μειονότητες όπως μας αποκαλούν οι θιασώτες του τσιμεντένιου πολιτισμού και ανάπτυξης, ότι είμαστε εκτός κλίματος και μάταιες οι διεκδικήσεις μας. Δεν θα τους στερήσουμε τη χαρά να το νομίζουν.
Θα προσπαθήσω να σας περιγράψω τις δικές μας εμπειρίες έχοντας στο νου και τη καρδιά το δικό σας μικρό παράδεισο, όπως και όλους τους πανέμορφους τόπους της πατρίδας μας που γίνονται σιγά σιγά στόχοι επίδοξων σωτήρων.
Η συνταγή είναι παντού η ίδια. Τουριστικά θέρετρα με χωριά ολόκληρα προς πώληση, κτισμένα στα πιο ειδυλλιακά σημεία, συνήθως όσο πιο κοντά γίνεται στη θάλασσα, κατά προτίμηση εντός ή δίπλα σε περιοχές Natura, λίγα ξενοδοχεία για να δικαιολογείται η τουριστική αξιοποίηση και πρόθεση και σχεδόν πάντα η τούρτα γαρνίρεται με τρία γήπεδα γκολφ. Βλέπετε, οι παίχτες αισθάνονται πλήξη και μονοτονία να παίζουν κάθε μέρα στο ίδιο γήπεδο των 700 περίπου στερεμάτων. Γύρω από τα γήπεδα και τις υποδομές, που θα ανεβάζουν στα ύψη την αξία των ακινήτων, θα χτίσουν τις βίλες για να προσελκύσουν τους υποψήφιους αγοραστές. Πρόκειται για μικρές πόλεις παραθεριστικού χαρακτήρα, που θα εγκλωβίζουν τους πελάτες σε ένα κλειστό σύστημα που θα στρέφει τα νώτα του στην τοπική οικονομία.
Η δύναμη της πειθούς τους στο μεγαλύτερο ποσοστό της οφείλεται:
- Στους χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης.
- Στο πολιτικό έλλειμμα του τόπου με κυβερνήσεις που οδήγησαν ολόκληρες γενεές στο να απαξιώσουν την ιστορική και πολιτιστική του ταυτότητα. Ευκολόπιστοι πολιτικοί που στο όνομα της ανάπτυξης θυσιάζουν το περιβάλλον, που σαν λέξη και έννοια έτσι κι αλλιώς για πολλά χρόνια παρέμενε εκτός ατζέντας αλλά και λεξιλογίου.
- Στην εκκλησία, που χωρίς κανένα δισταγμό ξεπουλάει παραμυθένιους τόπους, λες και βιάζονται να ξεφορτωθούν προς χάριν επίγειων απολαύσεων φορτία που ποτέ δεν τους ανήκαν και τοπικές κοινωνίες μπερδεμένες, που πολιτικοί και επενδυτές με διάφορα επικοινωνιακά τεχνάσματα τους υπόσχονται λαγούς με πετραχήλια.
΅Έτσι, ένα πρωινό μιας ηλιόλουστης μέρας της άνοιξης, ήλθαν και στο δικό μου μικρό και αγαπημένο τόπο, προσγειώθηκαν με ελικόπτερο (όχι στον Κορυδαλό) αλλά σε παραλιακή ταβέρνα, αφού έκαναν τον γύρο του χωριού πετώντας επιδεικτικά πάνω από τα χαμηλά σπίτια του χωριού.
Αφού απόλαυσαν τη κακαβιά και το φρέσκο ψάρι, ο κοινοτάρχης του χωριού με τον ηγούμενο της μονής Τοπλού μαζί με δυο ¶γγλους επενδυτές κατευθύνθηκαν οδικός με χλιδάτη Mercedes που τους περίμενε έξω από τη ψαροταβέρνα, στη πλατεία του χωριού σε κεντρική καφετέρια. Εκεί ο κοινοτάρχης είπε τις εξής απείρου κάλλους φράσεις.
Από σήμερα η ιστορία αλλάζει σελίδα, η ζωή μας δεν θα είναι ποτέ πια η ίδια. Τα κουτάλια αυτά που μας σερβίρουν τους καφέδες θα γίνουν χρυσά, οι δουλειές θα ανοίξουν και θα ξεχάσετε τα χωράφια και τα μεροκάματα. Θα πέσουν λεφτά που ούτε στα όνειρα σας δεν έχετε φανταστεί. Βλέπετε απέναντι αυτό το αυτοκίνητο, δείχνοντας με καμάρι την αστραφτερή μαύρη Mercedes, συγκρίνετε το με τα δικά σας και φανταστείτε πως θα αλλάξει όλη η ζωή σας...
Καθόμουν στις διπλανές καρέκλες και τα λόγια αυτά χαράχτηκαν για πολύ καιρό στη μνήμη μου.
Η ζωή μας δεν θα είναι ποτέ πια η ίδια, μονολογούσα επί μέρες. Μετά από λίγους μήνες που άρχισαν να γίνονται γνωστά τα σχέδια τους παρουσιάζοντας κάποιες ζωγραφιστές μακέτες σε καφενείο του χωριού, διέκρινα στα πρόσωπα των χωριανών μου να αντικαθρεπτίζονται όλα τα συναισθήματα. ¶κουγαν αλλά δεν μιλούσαν, δεν έφερναν αντιρρήσεις, δεν είχαν απορίες. Το παραμύθι των 3.500 θέσεων εργασίας από την περιοχή μας που κάθε 2-3 λεπτά επαναλάμβαναν και υπερτόνιζαν οι εκπρόσωποι των επενδυτών μαζί με τον οικονομικό παράδεισο που τους έταζε στην ίδια αίθουσα ο κοινοτάρχης, τους έκαναν ακόμα πιο σκεφτικούς. Έφυγαν σκυφτοί και φανερά προβληματισμένοι. Τέτοια πρόκληση μιας τόσο μεγάλης αλλαγής δεν την είχαν ποτέ φανταστεί και ίσως η σιωπή τους να ήταν και μια απάντηση.
Στην ανακοίνωση τους, η εταιρεία, ανέφερε ότι στον τόπο μας που τον αποκαλούσαν σαν το καλύτερο οικόπεδο - φιλέτο της Μεσογείου, φιλοδοξούν να κατασκευάσουν το μεγαλύτερο τουριστικό θέρετρο της Ευρώπης, που θα περιλαμβάνει 7000 κλίνες κατανεμημένες σε πέντε χωριά, ένα σε κάθε παραλία, συνεδριακά κέντρα, μαρίνες, τρία γήπεδα γκολφ διεθνών προδιαγραφών, εργοστάσιο αφαλάτωσης και άλλα διάφορα αξίας 1,2 δις. ευρώ. Είχα αρχίσει ήδη να ζαλίζομαι και να τρέμω σύγκορμος.
Σκεφτόμουν, πόσο πολύ εμπαίζουν και υποτιμούν την ίδια μας τη νοημοσύνη, βαφτίζοντας όλο αυτό το τσιμέντο-τερατούργημα ήπιας μορφής αειφορική τουριστική ανάπτυξη που θα σέβεται το περιβάλλον. Εύλογοι προβληματισμοί άρχισαν να βασανίζουν τη σκέψη μου μέρα και νύχτα.
Πώς μπορούν να μιλάνε για 7.000 κλίνες και 3500 θέσεις εργασίας σε μια περιοχή με 1200 κατοίκους και με αποδεδειγμένη μηδενική ανεργία.
Ο τόπος μας έχει ένα σταθερό τουριστικό ρεύμα τα τελευταία 30 χρόνια.
Λόγω της αλώβητης ακόμα φύσης, των όμορφων ορεινών χωριών μας, των αρχαιολογικών τόπων, των πεντακάθαρων παραλιών μας αλλά και του μοναδικού φοινικοδάσους στην Ευρώπη, καθιστούν το ανατολικότερο αυτό άκρο της Κρήτης ένα ελκυστικό θέρετρο με σταθερούς επισκέπτες λάτρεις του τόπου μας, που ενώ κάθε χρόνο ακούμε για κρίση στον τουρισμό, εμείς βρισκόμαστε σε σταθερή άνοδο.
Τα αγροτικά μας προϊόντα, άριστης ποιότητας, ιδίως το λάδι μας θεωρείται από τα καλύτερα του κόσμου με τα περισσότερα βραβεία.
Μου προξενεί θλίψη και ντροπή να εγκαταλείψουν οι ντόπιοι τη γη τους, τις δουλειές τους στη γεωργία στην αλιεία, στο εμπόριο, δουλειές που επί αιώνες συνυπάρχουν και ποτέ δεν εγκαταλείφθηκαν και στη καλύτερη περίπτωση να γίνουν γκαρσόνια, (κάτι που τώρα το βλέπω αρκετά δύσκολο, διότι μετά από ανάλογη ερώτηση σε στελέχη της εταιρείας, απάντησαν ότι για γκαρσόνια θα χρειαστούν εκτός του σχετικού διπλώματος, εμπειρία κλπ. και πτυχίο 2 ξένων γλωσσών).
Στον τόπο μας, όπως ίσως και εδώ στον δικό σας, έχουμε άλλους κώδικες επικοινωνίας, ζούμε στους δικούς μας ήσυχους ρυθμούς.
Τα σπίτια μας και τα αυτοκίνητα μας είναι σχεδόν πάντα ανοιχτά, ξεκλείδωτα ακόμα και τη νύχτα. Δεν υπάρχουν κοινωνικές ανισότητες, μεσαία και υψηλή τάξη, πλούσιοι και φτωχοί. Η υγιείς ισορροπία έγκειται στο γεγονός ότι δεν υπάρχουν ούτε πλούσιοι ούτε φτωχοί. ¶νθρωποι με πίστη και σεβασμό στις παραδόσεις. Η αίσθηση της ανασφάλειας που ταλανίζει όλο τον κόσμο για μας είναι άγνωστη λέξη. Η εγκληματικότητα είναι ανύπαρκτη, ο φόβος φθοράς περιουσίας ή ληστείας όσο και να σας φαίνεται παράξενο, εμείς τα βλέπουμε μόνο στη τηλεόραση. Όλα αυτά συντελούν σε μια ισορροπημένη κοινωνία ευτυχισμένων ανθρώπων.
Πείτε μου, με ποια λογική, με ποια αιτιολογία, ποια η αναγκαιότητα σε ένα τέτοιο τόπο αυτάρκη, με γνώμονα σύγκρισης την αρμονία και το μέτρο, το μικρό, το όμορφο το αυθεντικό, με την οικονομία σε άνθηση, με μηδενική ανεργία και με άπειρες δυνατότητες αληθινής αειφόρου ανάπτυξης, με την ομορφιά της φύσης να απλώνεται ως τα βάθη του ορίζοντα, με τους ήχους των πουλιών, τα αρώματα φυτών και βοτάνων, πείτε μου πως θα μπορούσαμε ποτέ να αντικαταστήσουμε όλη αυτή την ευτυχία. Πως θα μπορούσαμε να συγκρίνουμε τα δώρα αυτά της φύσης με τα τεχνητά και επικίνδυνα υδροβόρα και ρυπογόνα γήπεδα του γκολφ.
Αναρωτήθηκε κανείς πού θα μείνουν όλοι αυτοί οι χιλιάδες εργαζόμενοι, σε ποια σχολεία θα πάνε τα παιδιά τους, πως θα ενσωματωθούν όλοι αυτοί οι μετανάστες, γιατί δεν τρέφουμε αυταπάτες ούτε και έχουμε καμιά αμφιβολία ότι Πακιστανοί, Φιλιπινέζοι και άλλες εθνικότητες με ελάχιστα ευρώ την ημέρα θα απασχοληθούν μόνο στις βαριές εργασίες. Το ότι αυτός ο υπέροχος τόπος θα μετατραπεί για πολλά πολλά χρόνια σε ένα ατέλειωτο εργοτάξιο, το ότι θα σπάσει για πάντα αυτός ο κοινωνικός ιστός που ο χρόνος και η φύση δημιούργησε, το ότι η ανασφάλεια, η αβεβαιότητα και πολύ πιθανόν η εγκληματικότητα, ποιον θα απασχολήσει άραγε το κράτος ή την εκκλησία.
Για τους λόγους αυτούς και για άλλους πολύ περισσότερους αντιδράσαμε, και αντιδράσαμε άμεσα και μεθοδικά.
Συγκροτήσαμε ομάδες ευαισθητοποιημένων και ενεργών πολιτών.
Συλλέγαμε κάθε στοιχείο, κάθε δημοσίευση που είχε να κάνει με τις μεθοδεύσεις τις Μονής Τοπλού για το ξεπούλημα των 26.000 στεμμάτων. Παρακολουθούσαμε μέσα από τα δημοτικά συμβούλια τις παρεμβάσεις και τις πιέσεις της εταιρίας για να πετύχει τους σκοπούς της. Ζήτησαν από το δήμο τεράστιες ποσότητες νερού για να συμπεριληφθούν στο φάκελο με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις ώστε να πάρουν έγκριση από τα αρμόδια υπουργία.
Το δημοτικό συμβούλιο δυστυχώς χωρίς δισταγμούς και ανησυχίες για την επάρκεια νερού στο μέλλον και χωρίς να έχει γίνει ποτέ υδρογεωλογική μελέτη έσπευσε να υπογράψει τόσο βιαστικά.
Στη σύνταξη για τη μελέτη του χωροταξικού για τον δήμο μας, που δεν ήμασταν υποχρεωμένοι από το κράτος να προβούμε, ούτε είχαμε και κανένα λόγο άλλωστε να βιαστούμε, κάτι που θα μπορούσε να γίνει με διάλογο χωρίς εκβιαστικά διλλήματα με την τοπική κοινωνία. Όμως με αφόρητες πιέσεις προς βουλευτές δήμαρχο και νομάρχη, πέτυχαν το στόχο τους και προσάρτησαν τις δικές τους προτάσεις όπως τους βόλευε για τους επεκτατικούς σκοπούς τους πάνω στη γη που η εκκλησία – επενδυτής, ουσιαστικά ξεπούλησε με παράνομη σύμβαση 80 χρόνων.
Στη συνέχεια, η εταιρεία προέβη στη σύνταξη της μελέτης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Από το ΥΠΕΧΩΔΕ γυρίζει πίσω ο φάκελος ως ανεπαρκής και ζητά εκ νέου πιο ολοκληρωμένη μελέτη. Τους επόμενους μήνες μια ογκώδης μελέτη 10.000 σελίδων κατατίθεται εκ νέου στο ΥΠΕΧΩΔΕ και παίρνει προέγκριση. Σειρά και μάλιστα τη πιο βαρύνουσα για τυχόν αλλαγές ή και πλήρη απόρριψη, έχει το δημοτικό συμβούλιο Ιτάνου που την εγκρίνει άνευ όρων, χωρίς καν να διαβάσει ακόμα και τη περίληψη των 70 σελίδων που είχαμε ήδη αρκετό καιρό στη διάθεση μας για μελέτη. Κανείς σύμβουλος δεν μπήκε στη περιέργεια να μάθει τι αναφέρουν για τη δομή της κοινωνίας μας, που στη μελέτη τους μας θεωρούν κοινωνία γερασμένη άνευ αναπτυξιακού οράματος και συνεπώς φθίνουσα με τάση οικονομικού μαρασμού και σταδιακής εγκατάλειψης του τόπου. Ούτε καν το υδατικό μας ισοζύγιο δεν τους απασχόλησε, καθότι η μελέτη αναφέρει επάρκεια νερού για τα επόμενα 20 χρόνια, όταν όλοι οι κάτοικοι με τρόμο βλέπουν χρόνο με το χρόνο τις μειωμένες βροχοπτώσεις με την ερημοποίηση να είναι ήδη εντός των πηλών. Δεν τη διάβασαν, έσπευσαν όμως άρον άρον να τη ψηφίσουν.
Και πως θα μπορούσαν να μην τη ψηφίσουν όταν μέσα στην αίθουσα, το άγρυπνο και σπινθηροβόλο βλέμμα του ηγουμένου και η παρουσία των ¶γγλων επενδυτών δεν άφηναν περιθώρια για αντίλογο. Η μελέτη μετά από λίγο καιρό μεταβιβάστηκε στη Νομαρχία για έγκριση. Εκεί τρέφαμε την αυταπάτη ότι ως πολιτικό όργανο με πλουραλισμό θέσεων και ιδεών θα υπήρχε και η ανάλογη αντίδραση. Γελαστήκαμε οικτρά. Πέρα από μια μειοψηφία νομαρχιακού συμβούλου υπερψηφίστηκε η μελέτη. Στην αίθουσα υπήρχαν τα ίδια πρόσωπα. Ο ηγούμενος, οι ¶γγλοι επενδυτές με τους πολιτικούς τους συμμάχους και ο Δεσπότης Ιεραπύτνης και Σητείας ως πρόεδρος του ιδρύματος «Παναγία η Ακρωτηριανή» σε περίοπτη θέση δίπλα από τον Νομάρχη και στη θέση του Νομάρχη που ευγενικά του παραχωρήθηκε.
Καταλάβαμε πως δεν μας έμεναν πολλά περιθώρια διαλόγου, είχαμε ήδη αφιερώσει αρκετό χρόνο σε μάταιες προσπάθειες και συζητήσεις να αντιστρέψουμε το κλίμα της υποταγής και της υποτέλειας των πολιτικών μας αρχόντων και των πνευματικών μας πατέρων.
Οι συνθήκες στο δήμο μας είχαν ήδη ωριμάσει ώστε να ιδρύσουμε ένα Περιβαλλοντικό Σύλλογο, που ως τοπικός φορέας θα είχαμε περισσότερα ερείσματα να ασχοληθούμε πιο ενεργά με μικρά ή μεγάλα περιβαλλοντικά θέματα που αφορούν τον τόπο μας.
Η συνεργασία μας όλο αυτό τον καιρό με την Οικολογική Ομάδα Σητείας που ήταν και η πρώτη ομάδα σε όλο το νομό Λασιθίου ήταν καταλυτική.
- Ενημερώσαμε τον κόσμο, ιδίως του δήμου Ιτάνου, της περιοχής δηλαδή που θα υποστεί το βάρος αυτού του τεράστιου εγχειρήματος, διανέμοντας φυλλάδια με ενημερωτικό υλικό.
- Συστήσαμε συντονιστική επιτροπή αγώνα ενάντια στη μεγάλη αυτή επένδυση.
- Συνεργαστήκαμε με την Οικολογική Παρέμβαση Ηρακλείου και γίναμε μέλη μαζί με την οικολογική ομάδα Σητείας στο Παγκρήτιο Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων, με σημείο αναφοράς τον δικτυακό τόπο ecocrete όπου αντλούσαμε υλικό, εμπειρίες και κάναμε γνωστή την υπόθεση «Τοπλού - Κάβο Σίδερο » σε πολλές Οικολογικές οργανώσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, αλλά και σε πολλούς δημοσιογράφους.
- Διοργανώσαμε ημερίδες με το ίδιο περιεχόμενο όπως της σημερινής, με διακεκριμένους επιστήμονες, κάποιοι εκ των οποίων εισηγούνται στη σημερινή μας εκδήλωση. Στην τελευταία ημερίδα στη Σητεία, πριν δυο χρόνια, υπήρχαν εισηγήσεις και από τις δυο πλευρές. Παραβρέθηκαν οι επενδυτές οι οποίοι ανέλυσαν τα σχέδια τους και τις απόψεις τους και ο κόσμος σχημάτισε και διαμόρφωσε μια πρώτη γνώμη για τα υπέρ και τα κατά ενός τέτοιου εγχειρήματος. Αναφέρω μόνο ότι μετά τις αντιδράσεις του κόσμου από τα συμπεράσματα της ημερίδας, οι επενδυτές έσπευσαν να εξαγγείλουν ότι αυξάνουν τις θέσεις εργασίας από 3500 σε 4500!!.
- Επειδή όλο το οικοδόμημα της περιβόητης αυτής επένδυσης στηρίχτηκε σε σαθρές βάσεις.
- Επειδή η ανάθεση στη συγκεκριμένη εταιρία έγινε κατά τρόπο σκανδαλώδη, με την έννοια ότι η έκταση μεταβιβάστηκε παρανόμως από τη Μονή Τοπλού στο Κοινωφελές ίδρυμα «Παναγία Ακρωτηριανή» για να παραχωρηθεί επίσης παρανόμως στην Βρετανική εταιρεία.
- Επειδή όλη η επιχείρηση σχεδιάζεται να πραγματοποιηθεί σε έκταση 26.000 στρεμμάτων αμφισβητήσιμης μοναστηριακής περιουσίας με 28 χιλιόμετρα ακτογραμμή καταλαμβάνοντας μια ολόκληρη χερσόνησο στο βορειοανατολικότερο άκρο της Κρήτης, περιλαμβανομένου του Φοινικοδάσους Βάι, του μοναδικού στην Ευρώπη και του μεγαλύτερου στον κόσμο με το είδος αυτό του Κρητικού φοίνικα.
- Επειδή η έκταση αυτή αποτελεί εξ ολοκλήρου τμήμα του Δικτύου «Natura 2000», που το μεγαλύτερο τμήμα της έχει χαρακτηρισθεί ως «Ζώνη Ειδικής Προστασίας», γεμάτη αρχαιότητες, μοναδικού αρχαιολογικού και ιστορικού πλούτου.
- Επειδή πρόκειται για μια από τις πιο άνυνδρες περιοχές της Ελλάδας με εμφανή ήδη τα σημάδια της ερημοποίησης,
...δεν μας έμενε άλλη επιλογή από το να προσφύγουμε στο Συμβούλιο της Επικρατείας.
Και αυτό ακριβώς πράξαμε 300 πολίτες και περιβαλλοντικές οργανώσεις, με την ελπίδα ότι θα βρεθεί κάποιος σε αυτή εδώ τη χώρα να διατυπώσει το αυτονόητο: ότι όταν λέμε «βιώσιμη ανάπτυξη» δεν εννοούμε μόνο ανάπτυξη της οικονομίας τη στιγμή, μάλιστα, που είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν και ο στόχος ανάπτυξης της οικονομίας εκπληρώνεται με τέτοιου είδους επενδύσεις και τέτοιου είδους ιδιοποίηση και συνάμα σπατάλη φυσικών και πολιτιστικών πόρων.
Δεν μείναμε όμως μόνον σε αυτά. Οι εξελίξεις έτρεχαν, ο πόλεμος λάσπης εναντίον μας, οι απειλές, οι συκοφαντίες οι διαβολές δεν μας άφηναν περιθώρια εφησυχασμού. Οι πληρωμένες καταχωρήσεις στον τύπο από τη μεριά της εταιρείας με σκοπό την ανατροπή του αρνητικού κλίματος εις βάρος τους, οι υποσχέσεις για δουλειές που μοιράζονταν αφειδώς με καλέσματα στον τύπο για εκπαίδευση των μελλοντικών εργαζομένων, οι καλοθελητές που προπαγάνδιζαν το μεγάλο έργο και τους επίδοξους σωτήρες, η πίεση προς την κυβέρνηση των τοπικών βουλευτών και δημάρχων και οι κόντρα τους για ποιος είναι βασιλικότερος του βασιλέως έπαιρναν κωμικοτραγικές διαστάσεις.
Αποφασίσαμε να συναντήσουμε και να ενημερώσουμε στον Πατριάρχη, διότι η εκκλησία της Κρήτης είναι ημιαυτόνομος, εξαρτώμενη όμως από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και η Μονή Τοπλού καθότι σταυροπηγιακή ανήκει στο Πατριαρχείο. Η φήμη του, ως Πράσινου Πατριάρχη, ενέτεινε την αποφασιστικότητα μας για τη συνάντηση. Μας δέχτηκε στο Φανάρι, μας άκουσε και μας υποσχέθηκε ότι θα επιληφθεί του θέματος προσωπικά και ότι θα τεθεί προς συζήτηση στην επόμενη σύνοδο.
Για τη φερεγγυότητα της εταιρείας είχαμε αμφιβολίες από τη πρώτη κιόλας στιγμή που συναντηθήκαμε και συνομιλήσαμε μαζί τους. Γνωρίζαμε ότι ήταν απλά μεσάζοντες, που εκμεταλλευόταν τη σύμβαση που υπέγραψαν με το ίδρυμα, και αυτό ήταν το μοναδικό περιουσιακό τους στοιχείο. Η εταιρεία εισάγεται σε παράλληλη χρηματιστηριακή αγορά υψηλού ρίσκου του Λονδίνου ως ανώνυμος, με σκοπό την άντληση κεφαλαίων. Έτσι έβαλαν στο λούκι αρκετούς μετόχους διαφημίζοντας την επένδυση στο εξωτερικό ως πρωτίστως οικιστική ανάπτυξη (real estate), όπου θα ανεγερθούν 842 εξοχικά σπίτια και διαμερίσματα, τα οποία διαθέτει ήδη προς πώληση μέσω Αγγλικών κτηματομεσιτικών γραφείων. Προσφέρονται μάλιστα και εκπτώσεις στις τιμές πώλησης σε όσους αγοράζουν μετοχές της εταιρείας. Φαίνεται λοιπόν, ότι τόσο η κοινή γνώμη της Ελλάδας όσο και οι αρμόδιες κρατικές αρχές έχουν σκοπίμως παραπλανηθεί ως προς το πραγματικό περιεχόμενο της δήθεν «επένδυσης».
Για τους λόγους αυτούς, 6 αιρετοί εκπρόσωποι της τοπικής κοινωνίας νομαρχιακοί και δημοτικοί σύμβουλοι αναθέσαμε σε έγκριτο δικηγόρο να ερευνήσει την υπόθεση της σύμβασης που επισύναψαν ίδρυμα και εταιρεία καθώς φυσικά και την ταυτότητα των επενδυτών.
Η έρευνα διήρκεσε πάνω από 6 μήνες και όταν ολοκληρώθηκε η νομοτεχνική μελέτη, τάραξε τα ήδη ταραγμένα νερά του πολύκροτου αυτού serial που διαρκεί πάνω από 20 χρόνια.
Οι 164 σελίδες της μελέτης, αποτελούν ένα πολύτιμο εργαλείο για κάθε παράγοντα που θα θελήσει να κατανοήσει σε βάθος τους σκανδαλώδεις όρους της σκοτεινής σύμβασης. Στα 9 κεφάλαιά της, αναλύονται και αξιολογούνται νομικά μέσα από επίσημα έγγραφα, η σύσταση του ιδρύματος «Παναγία Ακρωτηριανή», η μεταβίβαση της έκτασης των 26.000 στρεμμάτων από τη μονή στο ίδρυμα, η διαδικασία σύναψης και οι όροι της σύμβασης για την παραχώρηση της έκτασης στην Αγγλική εταιρεία, η σύσταση των άλλων εταιρειών, η ταυτότητα των ιδρυτών τους, τα οικονομικά και επιχειρησιακά δεδομένα και οι πραγματικές επιδιώξεις τους.
Πρόκειται ουσιαστικά για το μεγαλύτερο ξεπούλημα γης που έγινε ποτέ στην Ελλάδα και μάλιστα από την εκκλησία. Αν ποτέ αυτό συμβεί θα είναι η πρώτη ιδιωτική ξένη αποικία κτισμένη από ξένους για ξένους.
Η υπόθεση αποτελεί σκάνδαλο πολιτικό, οικονομικό, περιβαλλοντικό και κοινωνικό.
Διοργανώσαμε Κοινή Συνέντευξη τύπου ως Παγκρήτιο δίκτυο περιβαλλοντικών οργανώσεων, στην αίθουσα του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, ενημερώνοντας τους δημοσιογράφους εφ όλης της ύλης, καθώς και τα καινούργια δεδομένα που προέκυψαν από τη νομοτεχνική μελέτη.
Τέλος, με τη βοήθεια διεθνούς φήμης επιστημόνων που έχουν μελετήσει τα ευαίσθητα οικοσυστήματα καθώς και την ιστορική και αρχαιολογική σπουδαιότητα της περιοχής μας, οργανώσαμε μέσω διαδικτύου μια παγκόσμια κινητοποίηση συλλογής υπογραφών για τη διάσωση αυτής της περιοχής με την αποτροπή των γηπέδων γκολφ και τέτοιου είδους φαραωνικών επενδύσεων.
Η ανταπόκριση ήταν συγκινητική. Πάνω από 10.600 υπογραφές, ανάμεσα τους πάνω από 500 ειδικοί επιστήμονες, πάνω από 400 ακαδημαϊκοί από όλο τον κόσμο, εξέφρασαν την αγανάκτηση τους, υποδηλώνοντας ότι οι πολιτιστικές και περιβαλλοντικές αξίες δεν αποτελούν προϊόντα προς πώληση αλλά ανεκτίμητη κληρονομιά που οφείλουμε να προστατέψουμε και να τις παραδώσουμε αλώβητες στις επόμενες γενιές.
Τελειώνοντας, υπενθυμίζω ότι όλη η υπόθεση της Μονής Τοπλού έχει πάρει το δρόμο της δικαιοσύνης με εντολή του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, με την παραγγελία του προς την προϊσταμένη της Εισαγγελίας Εφετών Κρήτης που ζητά να ερευνηθεί εάν έχουν διαπραχθεί τα αδικήματα, σε βαθμό κακουργήματος, της απάτης σε βάρος του δημοσίου εκ μέρους της Μονής, της άμεσης συνέργειας σε απάτη εκ μέρους δασικών υπαλλήλων και πραγματογνωμόνων, της ψευδούς βεβαίωσης εκ μέρους υπαλλήλων της δασικής υπηρεσίας και της ηθικής αυτουργίας σε ψευδείς βεβαιώσεις εκ μέρους της Μονής.
Εν τω μεταξύ, στο Συμβούλιο της Επικρατείας στις 7 Νοεμβρίου μετά από αλλεπάλληλες αναβολές συζητήθηκε το θέμα. Η τελική απόφαση πιστεύουμε ότι σύντομα θα εκδοθεί. Ωστόσο, η εισήγηση ήταν θετική για μας. Η εισηγήτρια ήταν καταπέλτης, δεν άφησε περιθώρια αμφισβήτησης των δίκαιων και καλά τεκμηριωμένων επιχειρημάτων μας.
Η δικαίωση των πολύχρονων αγώνων μας, γέμισε με ικανοποίηση τους οικολόγους όλης της Ελλάδας και έδωσε φτερά και αισιοδοξία σε όλους όσους αγωνίζονται για τον πιο δίκαιο και όμορφο αγώνα της προστασίας του τόπου τους, που κάπου, κάποτε στην ιστορία, χιλιάδες άνθρωποι θυσιάστηκαν για να μπορούμε εμείς σήμερα να βρισκόμαστε εδώ σε αυτή την αίθουσα και να μιλάμε Ελληνικά.
Αγαπητοί φίλοι, η έλλειψη σεβασμού για το περιβάλλον πρέπει να μας προβληματίζει και να μας πονάει όλους. Ας γίνουμε σοφότεροι από τα παραδείγματα των άλλων. Το μοντέλο αυτό της τουριστικής ανάπτυξης που οι μεγαλοεπιχειρηματίες του real estate και των tour operators αλλά και το ΥΠΕΧΩΔΕ με το ειδικό χωροταξικό σχέδιο για τον τουρισμό που οραματίζονται να επιβάλουν στην Ελλάδα, έχει αποτύχει παταγωδώς στις χώρες που εφαρμόστηκε, με μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα τη δυστυχία, τον οικονομικό μαρασμό και την αφαίμαξη του φυσικού και πολιτιστικού πλούτου.
Αν αυτό είναι το όραμα μας για την Ελλάδα, αν αυτό το μέλλον επιφυλάσσουμε για τις επόμενες γενιές, να μετατρέψουμε την Ελλάδα σε ένα απέραντο θέρετρο και Μέκκα των γκολφ, όπως ονειρεύεται το πανίσχυρο λόμπυ τους, με εκατομμύρια κατοικίες για πούλημα, με τον αρχαίο πολιτισμό μας, σήμα κατατεθέν για όλη την ανθρωπότητα, με τους αρχαιολογικούς μας τόπους να αντιμετωπίζονται από τις κυβερνήσεις σαν συμπληγάδες πέτρες, με τα δάση, τις λίμνες και τους βιότοπους να αποτελούν εμπόδιο για την ανάπτυξη, ας βγούμε να το πούμε ανοιχτά και ξεκάθαρα χωρίς υπεκφυγές και γαρνιτούρες. Οι εποχές που ήθελαν τους λαούς κοιμισμένους, υποταγμένους, φοβισμένους έχουν περάσει και οι βασιλιάδες δεν μπορούν πλέον να κρύψουν τη γύμνια τους.
Με στίχους άρχισα με στίχους θα κλείσω με την καρδιά και τη σκέψη στις Νηές, στο Κάβο Σίδερο, στην Αταλάντη, στη Πύλο, στην Ηλεία, στη Ζάκυνθο και σε όλους τους σπάνιους μικρούς παραδείσους που απειλούνται και που κάνουν την Ελλάδα τόσο ξεχωριστή.
Αν δεν πιστέψεις δεν πετάς,
και άλλος δρόμος πια δε μένει,
δε με τρομάζει τίποτα όσο οι τρομαγμένοι
Μανόλης Τσαντάκης
Δημοτικός Σύμβουλος Δήμου Ιτάνου
Πρόεδρος του Περιβαλλοντικού Συλλόγου Ιτάνου, μέλος του Δικτύου "ΟικοΚρήτη"
|
ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ 
Cavo Sidero
