KOINO ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ – 15 Μαΐου 2008

Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ, ΑΡΧΕΛΩΝ, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Καλλιστώ, Δίκτυο Μεσόγειος SOS, MΟm-Εταιρία Μελέτης και Προστασίας της Μεσογειακής Φώκιας, Greenpeace και WWF Ελλάς, εκφράζουν απορία και κατάπληξη για το γεγονός ότι φορείς που έχουν καταθέσει τεκμηριωμένες απόψεις για το υπό συζήτηση χωροταξικό αποκλείστηκαν από τον "διάλογο". Ενώ λοιπόν για την κοινωνία των πολιτών ο ανοιχτός διάλογος συνεπάγεται ανταλλαγή απόψεων και με φορείς που εκφράζουν διαφορετικές θέσεις, είναι φανερό ότι η πολιτική ηγεσία του αρμόδιου και για το περιβάλλον υπουργείου αντιλαμβάνεται τη διαδικασία αυτή ως αποκλεισμό όσων διαφωνούν. Για τον λόγο αυτόν, οι δέκα οργανώσεις διατυπώνουν δημόσια τις θέσεις τους επί του σχεδίου αυτού και απευθύνουν έκκληση προς όλους του Έλληνες Βουλευτές να το καταψηφίσουν.

Ζητάμε την απόσυρση του σχεδίου Γενικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού που υποβλήθηκε ως σχέδιο νόμου από τον Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ στη Βουλή. Έχοντας εδώ και χρόνια υποστηρίξει την επείγουσα ανάγκη για ολοκληρωμένο χωροταξικό σχεδιασμό που θα ανοίξει τον δρόμο της χώρας προς μια πραγματικά αειφόρο ανάπτυξη και έχοντας συμμετάσχει σε όλα τα στάδια της "διαβούλευσης" και καταθέσει αναλυτικές προτάσεις που παρατίθενται στην γνωμοδότηση του Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξίας, οι δέκα οργανώσεις με μεγάλη λύπη διαπιστώνουμε πως, μεταξύ πολλών άλλων προβλημάτων, το σχέδιο του Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ Γ. Σουφλιά:

1. Δεν συνοδεύεται από στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικής εκτίμησης, κατά παράβαση της Οδηγίας 2001/42/ΕΕ
2. Βασίζεται σε μη ρεαλιστικές παραδοχές
3. Αγνοεί βασικές Κοινοτικές πολιτικές και δεσμεύσεις
4. Είναι προσκολλημένο στο κατασκευαστικό αναπτυξιακό μοντέλο του '60
5. Αγνοεί την κλιματική αλλαγή και την ανάγκη προσαρμογής της οικονομίας και των φυσικών οικοσυστημάτων στις νέες συνθήκες
6. "Φωτογραφίζει" μεγάλα έργα, χωρίς να τα εντάσσει σε ένα ενιαίο όραμα
7. Απαξιώνει το πλέον φιλοπεριβαλλοντικό μέσο μαζικής μεταφοράς, τον σιδηρόδρομο
8. Αγνοεί τις ιδιαίτερες αναπτυξιακές ανάγκες των νησιών και υποβαθμίζει τις προοπτικές απεξάρτησής τους από Αθήνα-Θεσσαλονίκη
9. Αυτοαναιρείται, καθώς συντηρεί καταστάσεις πολεοδομικής αναρχίας, χωρίς να λύνει κρίσιμα ζητήματα όπως η αυθαίρετη και η εκτός σχεδίου δόμηση
10. Δεν προβλέπει σαφείς μηχανισμούς υλοποίησης και χρηματοδότησης
11. Αγνοεί προκλητικά το φυσικό περιβάλλον

Οι δέκα περιβαλλοντικές οργανώσεις ζητούν από τους Έλληνες βουλευτές να καταψηφίσουν το σχέδιο νόμου για το Εθνικό Χωροταξικό. Καλούν το ΥΠΕΧΩΔΕ να το αποσύρει και να κινήσει νέα διαδικασία διαμόρφωσης ενός επιστημονικά άρτιου Εθνικού Χωροταξικού μέσα από ανοιχτές διαδικασίες διαβούλευσης.

Για περισσότερες πληροφορίες εκ μέρους των 10 ΜΚΟ επικοινωνήστε με τους:
Θεοδότα Νάντσου (6977075345)
Κρίτων Αρσένη (6977775777)

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
επί του σχεδίου Γενικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού

Α. Προβλήματα του υπό επεξεργασία σχεδίου

Το σχέδιο που επεξεργάζεται το ΥΠΕΧΩΔΕ,

1. Δεν συνοδεύεται από στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικής εκτίμησης, κατά παράβαση της Οδηγίας 2001/42/ΕΕ
Η διαδικασία σύνταξης και έγκρισης του ΓΠΧΣΑΑ παραβιάζει την Οδηγία 2001/42/ΕΕ περί Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης που ενσωματώθηκε στην ελληνική νομοθεσία με την ΚΥΑ 107017/2006 και προβλέπει ειδική διαδικασία εκτίμησης σχεδίων και προγραμμάτων που εκπονούνται ή/και εγκρίνονται από δημόσια αρχή σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο ή που εκπονούνται από μια δημόσια αρχή προκειμένου να εγκριθούν, μέσω νομοθετικής διαδικασίας, από το Κοινοβούλιο ή την Κυβέρνηση.

2. Βασίζεται σε μη ρεαλιστικές παραδοχές
Ήδη από το προοίμιο του προτεινόμενου σχεδίου γίνεται φανερό πως η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΧΩΔΕ αρνείται να αντιμετωπίσει με παρρησία την κατάσταση στην οποία θα εκτυλιχθεί το Εθνικό Χωροταξικό. Για παράδειγμα, στο προοίμιο δηλώνεται ότι "εκτιμάται ότι η χώρα μας θα ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της που απορρέουν από το Πρωτόκολλο του Κιότο και αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την μείωση των εκπομπών αερίων που συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου". Λαμβάνοντας ως δεδομένο ότι η χώρα πρόσφατα υπέστη ταπεινωτική προσωρινή απαγόρευση συμμετοχής στους ευέλικτους μηχανισμούς του Πρωτοκόλλου του Κιότο, ενώ παράλληλα συνεχίζεται η πολιτική πριμοδότησης κλιματικών ρυπαντών όπως ο λιγνίτης, ο λιθάνθρακας και το πετρέλαιο, αυτή η δήλωση ακούγεται μάλλον ως απολογία παρά ως ρεαλιστική βάση για σχεδιασμό πενταετίας των χρήσεων του εθνικού χώρου.

2. Αγνοεί βασικές Κοινοτικές πολιτικές
Τόσο στο προοίμιο, όσο και στην εξειδίκευσή του, το προτεινόμενο σχέδιο υποβαθμίζει την υποχρέωση της χώρας για εφαρμογή πολιτικών της ΕΕ με σαφή χωρική διάσταση, όπως η Οδηγία Πλαίσιο για το Νερό και οι Οδηγίες για τους Οικοτόπους και για τα Πουλιά. Αγνοεί επίσης τις κατευθύνσεις του σχεδίου Οδηγίας για τη Θαλάσσια Στρατηγική και της επικοινωνίας της Επιτροπής προς το Συμβούλιο "Ολοκληρωμένη διαχείριση της παράκτιας ζώνης: μία στρατηγική για την Ευρώπη" (COM/00/547).

3. Αγνοεί την κλιματική αλλαγή
Οι φυσικοί πόροι και ο φυσικός χώρος δεν αντιμετωπίζονται ως υποκείμενοι στην απειλή της κλιματικής αλλαγής. Έτσι, δεν δίνεται προτεραιότητα στην αυξημένη προστασία των υδάτινων και δασικών οικοσυστημάτων, ούτε γίνεται τουλάχιστον μνεία στην ανάγκη σχεδιασμού της προσαρμογής τους στις νέες κλιματικές συνθήκες. Τέλος, δεν αποτυπώνει καμία δέσμευση ή τουλάχιστον πολιτική κατεύθυνση για απεξάρτηση της χώρας από τα ορυκτά καύσιμα.

4. "Φωτογραφίζει" μεγάλα έργα, χωρίς να τα εντάσσει σε ένα ενιαίο όραμα
Το Εθνικό Χωροταξικό θυμίζει σε πολλά σημεία του λίστα μεγάλων κατασκευαστικών έργων, που αναπέμπουν στην δεκαετία του ‘60. Αυτοκινητόδρομοι, λιμάνια, αεροδρόμια που δεν έχουν ακόμα υποβληθεί σε διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης αναφέρονται σε αυτό, χωρίς καν να εντάσσονται σε ένα ενιαίο όραμα. Ειδικές αναφορές γίνονται σε μεγάλα και αμφίβολης αποτελεσματικότητας έργα που έχουν δεχθεί ευρεία δημόσια κριτική : εκτροπή του Αχελώου, διαμετακομιστικό λιμάνι Τυμπακίου (φαίνεται στον Χάρτη 6.2), αγωγός Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολης και "συνοδά του έργα"

6. Αγνοεί τις ιδιαίτερες αναπτυξιακές ανάγκες των νησιών και υποβαθμίζει τις προοπτικές απεξάρτησης των νησιών από Αθήνα-Θεσσαλονίκη
Παρά το γεγονός των διεθνώς αναγνωρισμένων ιδιαίτερων αναγκών των νησιωτικών περιοχών και παρά τις ιδιαίτερα σημαντικές οικιστικές πιέσεις που ασκούνται ελλείψει χωροταξικού σχεδιασμού στα ελληνικά νησιά και τις δραματικές επιπτώσεις τους στα οικοσυστήματα και τις αειφόρες τοπικές αναπτυξιακές προοπτικές, απουσιάζουν κατευθύνσεις για την χωρική οργάνωση των νησιών. Την ίδια στιγμή δεν αντιμετωπίζεται η αναπτυξιακή ανισοκατανομή και εξάρτηση από τα γνωστά μεγάλα αστικά κέντρα που τελικά απειλεί να βυθίσει τα νησιά σε μεγαλύτερη απομόνωση, όπως φαίνεται ξεκάθαρα στον "Χάρτη 8.1: Πολυκεντρική και ισόρροπη χωρική ανάπτυξη".

7. Αγνοεί προκλητικά το φυσικό περιβάλλον
Οι προβλέψεις που παρατίθενται στα κεφάλαια για το φυσικό περιβάλλον και τους υδάτινους πόρους εξαντλούνται σε απλή αναφορά των ήδη ισχυουσών υποχρεώσεων της χώρας για τις προστατευόμενες περιοχές, όπως για παράδειγμα η έγκριση των μελετών κήρυξης ζωνών προστασίας. Θυμίζουμε δε ότι λόγω της μη υλοποίησης αυτών των υποχρεώσεων, σε πολλές περιπτώσεις η χώρα μας έχει καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Έτσι, για περιπτώσεις όπως η κατάργηση και αποκατάσταση των ΧΑΔΑ σαφώς δεν αρκεί η απλή αναφορά στην υποχρέωση, αλλά πρέπει απαραιτήτως στο Εθνικό Χωροταξικό να υπάρξει εξειδίκευση πολιτικών και μέτρων επίτευξης των ήδη δεσμευτικών στόχων.

Το σχέδιο του ΥΠΕΧΩΔΕ δεν λαμβάνει καμία απολύτως πρόνοια για την προστασία του φυσικού χώρου και των φυσικών πόρων από τις αναπτυξιακές πιέσεις που εισηγείται. Ειδικά όσον αφορά στην προστασία των προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 και του δασικού και του παράκτιου χώρου που δέχεται τη μεγαλύτερη πίεση για ασχεδίαστη τουριστική και παραθεριστική εκμετάλλευση, δεν περιλαμβάνεται καμία απολύτως ρύθμιση για προστασία και άμεση απομάκρυνση των αυθαιρέτων.

8. Αυτοαναιρείται καθώς συντηρεί καταστάσεις πολεοδομικής αναρχίας, χωρίς να λύνει κρίσιμα ζητήματα όπως η εκτός σχεδίου δόμηση
Ο βασικός στόχος ενός Εθνικού Χωροταξικού Πλαισίου είναι να "βάλει τάξη στον χώρο". Προβλέψεις όπως η διατήρηση του δικαιώματος για εκτός σχεδίου δόμηση, η άμεση πολεοδόμηση όπου υπάρχει ζήτηση και η κατά περίπτωση αντιμετώπιση επενδυτικών σχεδίων (άρθρο 12) ανοίγουν τους ασκούς του Αιόλου για πρακτική κατάργηση κάθε ρύθμισης προστασίας του φυσικού χώρους και κάθε έννοιας χωροταξίας.

9. Δεν προβλέπει σαφείς μηχανισμούς υλοποίησης
Το σχέδιο κινείται σε επίπεδα αοριστίας, καθώς δεν περιλαμβάνει σαφή χρονοδιαγράμματα και μηχανισμούς υλοποίησης, ειδικά σε ζητήματα συγκρουσιακά, όπως η κατεδάφιση των τελεσίδικα αυθαιρέτων και η έστω και σταδιακή κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης. Παράλληλα, λείπει και η οποιαδήποτε ιεράρχηση των ήδη γενικόλογων προτεραιοτήτων.

Β. Απαραίτητες τροποποιήσεις

- Ρητή αναφορά στις Οδηγίες 2000/60/ΕΚ, 92/43/ΕΟΚ και 70/409/ΕΚ, καθώς και στις αντίστοιχες πολιτικές της ΕΕ για την προστασία του θαλάσσιου και παράκτιου περιβάλλοντος.
- Ρητή αναφορά στην ανάγκη μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τις προτεινόμενες πολιτικές για τις μεταφορές
- Ρητή αναφορά στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και στην ανάγκη για αυξημένη προστασία των υδάτινων και δασικών πόρων και προσαρμογής των φυσικών οικοσυστημάτων στις αναμενόμενες επιπτώσεις των νέων κλιματικών συνθηκών.
- Ρητή αναφορά στην ανάγκη διευκόλυνσης της χωροθέτησης υποδομών ΑΠΕ και περιγραφή του πλαισίου που θα εξειδικευθεί με το Ειδικό Χωροταξικό για τις ΑΠΕ. Προτεραιότητα στη χωροθέτηση υποδομών ΑΠΕ στις περιοχές Αττικής και Θεσσαλονίκης.
- Πρόβλεψη για τήρηση κανόνων βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής σε όλα τα νέα κτίρια, με προτεραιότητα σε αυτά του δημοσίου τομέα.
- ¶μεση κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης στις προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000
- Οριοθέτηση παρόχθιας ζώνης 150 μέτρων (εκτός και ειδικές μελέτες προβλέπουν μεγαλύτερη) σε όλους τους ποταμούς και τις λίμνες της χώρας, και οριοθέτηση της έκτασης όλων των τύπων υδάτινων συστημάτων (πχ υγρότοποι, υδατορέματα, κλπ), στην οποία θα απαγορεύεται παντός είδους οικοδομική δραστηριότητα, πλην όσων κρίνονται αναγκαίες για την προστασία αυτών των ευπαθών οικοσυστημάτων.
- Σταδιακή και με σαφές χρονοδιάγραμμα δεκαετίας κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης στο σύνολο της επικράτειας
- Ξεκάθαρο χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης του Εθνικού Κτηματολογίου και Δασολογίου-Δασικών Χαρτών
- Αφαίρεση κάθε αναφοράς σε προβληματικά μεγάλα έργα, όπως η εκτροπή του Αχελώου, και σε έργα που δεν έχουν υποβληθεί σε διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης.
- Διατύπωση συγκεκριμένων μέτρων αντιμετώπισης του προβλήματος των αυθαιρέτων παλιάς και νέας γενιάς. Προτείνεται η πρόβλεψη για δημιουργία κεντρικής υπηρεσίας κατεδάφισης αυθαιρέτων, σύμφωνα και με τη σχετική εισήγηση του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης (Ετήσια Έκθεση 2006, Μάιος 2007).
- Ρητή υποχρέωση της Διοίκησης για διαμόρφωση ενός αξιόπιστου, με επιστημονικά κριτήρια και προϋποθέσεις δομημένου χρονοδιαγράμματος ενεργειών για τη χωροθέτηση σύγχρονων εγκαταστάσεων διαλογής, ανακύκλωσης, κομποστοποίησης και εν τέλει ταφής των απορριμμάτων
- Ρητή αναφορά στην απαγόρευση μέσα στο 2008 της περαιτέρω λειτουργίας των χιλιάδων χώρων ανεξέλεγκτης απόρριψης απορριμμάτων και διατύπωση αστικών και ποινικών ευθυνών για τους ΟΤΑ που δεν συμμορφώνονται.
- Ρητή κατεύθυνση για ολοκληρωμένο σχέδιο αναβάθμισης του σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας, με προτεραιότητα στην ανάπτυξη της "σιδηροδρομικής Εγνατίας" και ειδική μνεία στην ανάγκη σιδηροδρομικής διασύνδεσης με την Αλβανία.
- Ειδική μνεία στην υποχρέωση διάρθρωσης δικτύου ποδηλατοδρόμων στα μεγάλα αστικά κέντρα και παράλληλα με σημαντικούς οδικούς άξονες, με βάση συγκεκριμένους ποσοτικούς στόχους και χρονοδιαγράμματα για κάθε περιοχή. Θα πρέπει επίσης, να διασφαλίζεται ότι όλα τα ΜΜΜ θα διευκολύνουν τη συνδυασμένη μεταφορά με ποδήλατο.

Γ. Ζητάμε
• Από τους βουλευτές: Να καταψηφίσουν την πρόταση νόμου, αν προηγουμένως δεν υποβληθεί σε σοβαρές και επί της ουσίας αλλαγές, προς την κατεύθυνση των προαναφερόμενων απαραίτητων τροποποιήσεων.
• Από το ΥΠΕΧΩΔΕ: Να αποσύρει το σχέδιο Εθνικού Χωροταξικού, το οποίο θεωρούμε επικίνδυνο για το περιβάλλον και για την πορεία της χώρας προς μια πραγματικά αειφόρο ανάπτυξη.

Δ. Δηλώνουμε
Οι δέκα περιβαλλοντικές οργανώσεις δηλώνουμε σαφώς ότι θεωρούμε το Εθνικό Χωροταξικό ως κορυφαίο εργαλείο προστασίας του περιβάλλοντος και ρύθμισης των παραγωγικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων στον φυσικό χώρο. Θα σταθούμε στο πλευρό της οποιασδήποτε πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Περιβάλλοντος που θα κινήσει διαδικασίες διαμόρφωσης ενός επιστημονικά άρτιου Εθνικού Χωροταξικού μέσα από ανοιχτές διαδικασίες διαβούλευσης.

ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ
ΑΡΧΕΛΩΝ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ
Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία
Καλλιστώ
Δίκτυο Μεσόγειος SOS
MΟm-Εταιρία Μελέτης και Προστασίας της Μεσογειακής Φώκιας
Greenpeace
WWF Ελλάς

��� ������� �� ������ ������.
������ ����� �� ������ ������ � �� ��������� ��� ecocrete.gr ���.