ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΧΑΝΙΩΝ
Χανιά, 10-11-2003

Πρόγραμμα "Εθελοντισμός και περιβάλλον"
ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΣΤΗ ΛΙΜΝΗ ΚΟΥΡΝΑ

Στα πλαίσια του Προγράμματος "Εθελοντισμός και Περιβάλλον" που υλοποιεί η Οικολογική Πρωτοβουλία Χανίων με τη συμμετοχή εθελοντών γίνεται προσπάθεια παρακολούθησης κι εντοπισμού των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν -μεταξύ άλλων - οι δύο λίμνες του Νομού Χανίων.

Έτσι, το πρωί της Κυριακής 9-11-2003, ομάδα εθελοντών επισκέφτηκε τη λίμνη Κουρνά, σε συνεργασία με τον Περιβαλλοντικό Σύλλογο Ρεθύμνου. Εθελοντές και μέλη της Οικολογικής Πρωτοβουλίας Χανίων και του Περιβαλλοντικού Συλλόγου Ρεθύμνου περπάτησαν μαζί στις όχθες της λίμνης Κουρνά, της μεγαλύτερης λίμνης του Νομού Χανίων και της Κρήτης. Ξεναγός στην επίσκεψη αυτή στη Λίμνη Κουρνά ήταν ο δασολόγος του Δήμου Γεωργιούπολης Θανάσης Καραθανάσης.

Η λίμνη Κουρνά είναι ένας σημαντικότατος υγρότοπος και σταθμός ξεκούρασης για τα μεταναστευτικά πουλιά άνοιξη και φθινόπωρο. Είναι μια φυσική λίμνη με αρκετό νερό που πηγάζει από τα Λευκά Όρη. Αποτελεί έναν σημαντικό φυσικό ταμιευτήρα νερού για τη φύση, για την άρδευση αλλά και για την ύδρευση. Το νερό της είναι ελαφρά αλμυρό, ενώ σε παλιότερες μετρήσεις είχε βρεθεί μολυσμένο κυρίως από βόθρους. Πολλές περιοχές του Νομού (και η συγκεκριμένη) δεν διαθέτουν βιολογικούς καθαρισμούς, με αποτέλεσμα συχνά οι αποχετεύσεις να μολύνουν τον υδροφόρο ορίζοντα είτε σκόπιμα, είτε από διαρροή από βόθρους.

Η όχθη της λίμνης Κουρνά γνωρίζει σημαντική τουριστική ανάπτυξη με τη λειτουργία ταβερνών, καφενείων, ξενοδοχείων αλλά και κατοικιών πολύ κοντά στην ακτή, με ομάδες τουριστών που επισκέπτονται για περιήγηση τη λίμνη και καταλήγουν στις ταβέρνες κι επιχειρήσεις της περιοχής, αποτελώντας σημαντική πηγή εισοδήματος. Δεν πρέπει όμως να παραλείψουμε να αναφέρουμε ότι υπάρχει ακόμη σημαντική ασάφεια σε ό,τι αφορά το νομικό καθεστώς γύρω από τη λίμνη, η οποία ως σημαντικός υγρότοπος έχει ενταχθεί στο Δίκτυο Προστασίας Σημαντικών Οικότοπων "ΦΥΣΗ 2000". Καθώς απουσιάζει ο διαχειριστικός φορέας που προβλέπεται από το Δίκτυο "ΦΥΣΗ 2000", παρατηρούνται πολλές αυθαίρετες ενέργειες, ενώ επιχειρήσεις ή δραστηριότητες που είναι νόμιμες σύμφωνα με τη μία κρατική υπηρεσία, είναι παράνομες σύμφωνα με κάποια άλλη. Όλη αυτή η σύγχυση γύρω από το νομικό καθεστώς κι η απουσία διαχειριστικού φορέα οδηγεί στην όξυνση της αυθαιρεσίας, κάτι που είναι σε βάρος του σημαντικού αυτού υγρότοπου, και τελικά σε βάρος και της ντόπιας οικονομίας που αναπτύσσεται γύρω και σε σχέση με τη λίμνη Κουρνά. Διότι ενδεχόμενη καταστροφή της λίμνης εκτός από συνέπειες στη φύση (απώλεια σημαντικού καταφυγίου για τα μεταναστευτικά πουλιά κι ενός σημαντικού βιότοπου) θα έχει και συνέπειες καταστροφικές στην τοπική οικονομία.

Το κυνήγι στις όχθες της λίμνης Κουρνά έχει απαγορευτεί κι η περιοχή έχει κηρυχτεί καταφύγιο άγριας ζωής (εμείς ακούσαμε πάντως πυροβολισμούς). Η βόσκηση ζώων συνεχίζεται στις όχθες.

Σ' ό,τι αφορά τη χλωρίδα παρατηρήσαμε μυρτιές, λυγαριές, βατόμουρα, άγρια αμπέλια, σφάκες, αρμυρίκια, μουριές αλλά και ξενόφερτους φοίνικες που είχαν φυτέψει προφανώς κάποιοι μαγαζάτορες (;). Από πλευράς πανίδας στη λίμνη υπήρχαν πολλές φαλαρίδες, νανοβουτηχτάρια αλλά και γεράκια. Βρήκαμε και μια αλκυόνη που ήταν είτε εξαντλημένη είτε δηλητηριασμένη από κάτι που έφαγε και πέθανε στα χέρια μας.

Κυκλοφορούσαν και κάποιες χήνες, ενώ σημαντικό πρόβλημα για τη λίμνη αποτελούν τα χρυσόψαρα που κάποιος άφησε μέσα στο νερό κι έχουν πολλαπλασιαστεί ανατρέποντας την οικολογική ισορροπία της λίμνης. Η μόνη λύση που προτείνεται μέχρι στιγμής είναι η αλίευσή τους με τη συνεργασία Δήμου Γεωργιούπολης και Διεύθυνσης Αλιείας.

Για την προστασία του υγρότοπου και τον έλεγχο των δραστηριοτήτων γύρω από τη λίμνη αναπτύσσονται ενέργειες του υπηρεσιών του Δήμου Γεωργιούπολης σε συνεργασία με το Τμήμα Φυσικών Πόρων του ΤΕΙ Κρήτης. Μία από τις ενέργειες των υπηρεσιών του Δήμου είναι η οριοθέτηση των Ζωνών του υγρότοπου, ώστε να υπάρξει κάποιος έλεγχος δραστηριοτήτων, όπως π.χ. το να μην προσεγγίζουν σε ορισμένες περιοχές σημαντικές για τα πουλιά τα θαλάσσια ποδήλατα. Ο Δήμος έχει επίσης φτιάξει κι ορισμένες εξέδρες για τα πουλιά. Στα σχέδια των υπηρεσιών του Δήμου είναι η μόνιμη παρακολούθηση της ποιότητας του νερού και η προσπάθεια ελέγχου της αυθαίρετης δόμησης και των δραστηριοτήτων γύρω από τη λίμνη.

Το μεγάλο όμως θέμα που απασχολεί την περιοχή αλλά και τις οικολογικές οργανώσεις Χανίων και Ρεθύμνου είναι τα σχέδια για υδροδότηση της πόλης του Ρεθύμνου με νερό από τη λίμνη του Κουρνά. Κάτι τέτοιο, με δεδομένη την παντελή έλλειψη σχεδιασμού αλλά και στοιχειώδους συντονισμού των διαφόρων οργανισμών και υπηρεσιών που εμπλέκονται με τη λίμνη, μπορεί να έχει τραγικές συνέπειες για τη λίμνη Κουρνά. Όταν π.χ. το 50% του νερού του Ρεθύμνου χάνεται στο δρόμο είτε από διαρροές είτε από παράνομες παροχές, καταλαβαίνει κανείς ότι η επιχείρηση μεταφοράς νερού σε τόσο μακρινή απόσταση θα είναι μια εξαιρετικά σπάταλη και με αμφίβολη αποτελεσματικότητα ενέργεια. Ίσως λοιπόν θα έπρεπε στο Ρέθυμνο να κοιτάξουν πρώτα να λύσουν το ζήτημα των απωλειών νερού από διαρροές και παράνομες παροχές, και να εξαντλήσουν όλα τα περιθώρια εξοικονόμησης νερού. Σε ότι αφορά τη λίμνη Κουρνά, άμεση προτεραιότητα θα πρέπει να είναι η σύσταση ενός ενιαίου διαχειριστικού φορέα για την προστασία της.

Η προστασία της λίμνης Κουρνά δεν είναι απλά προστασία ενός σημαντικού υγρότοπου για τα πουλιά. Είναι ταυτόχρονα προστασία του υδροφόρου ορίζοντα, των αποθεμάτων νερού αλλά και της τοπικής οικονομίας που μπορεί να στηριχθεί στον οικοτουρισμό, στις βιολογικές καλλιέργειες, στο δώρο της φύσης που ακόμη διαθέτει.

Οικολογική Πρωτοβουλία Χανίων

��� ������� �� ������ ������.
������ ����� �� ������ ������ � �� ��������� ��� ecocrete.gr ���.