ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Είναι σημαντικό για τους φορείς και τους πολίτες που ασχολούνται με την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και για την ευαισθητοποίηση, την διεθνή συνεργασία τους, και αλληλοκατανόηση μεταξύ των κρατών, η γνώση των Διεθνών Συμβάσεων, Συμφωνιών και Πρωτοκόλλων, που έχει κυρώσει η Ελλάδα με νόμο στη Βουλή μέχρι τουλάχιστον το 1998. Ο μεγάλος αριθμός των διεθνών συμβάσεων που ακολούθησαν, δεν επιτρέπει προς το παρόν την δημοσίευση όλων. Οι βασικές συμβάσεις που είναι αναγκαίο να γνωρίζει ο ενεργός πολίτης, αλλά και οι υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτές και αφορούν την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος είναι οι ακόλουθες:

1) Σύμβαση Ραμσάρ για την προστασία των διεθνούς ενδιαφερόντων υγρότοπων

H σύμβαση Ραμσάρ υπεγράφη το 1971 στην πόλη Ραμσάρ του Ιράν. Σκοπός της είναι η προστασία και διατήρηση των υγρότοπων διεθνούς ενδιαφέροντος Μέχρι το 1998 110 Κράτη έγιναν Μέρη στη Σύμβαση, έχοντας προσδιορίσει πάνω από 920 υγρότοπους στον κατάλογο των υγρότοπων διεθνούς ενδιαφέροντος ( κατάλογος Ραμσάρ). Η έκταση που καλύπτεται από τους υγρότοπους αυτούς είναι πάνω από 680.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

2) Σύμβαση της Βέρνης για τη διατήρηση της άγριας ζωής

H Σύμβαση για την διατήρηση της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος της Ευρώπης, καταρτίσθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης και υπεγράφη στη Βέρνη της Ελβετίας το 1979.

Η Σύμβαση της Βέρνης ήταν πρωτοπόρος για την προστασία των ειδών και των οικοτόπων τους στην Ευρώπη και αποτέλεσε τη βάση για τη δημιουργία της Οδηγίας 92/43 ΕΟΚ για τους οικότοπους. Σκοπός της είναι η διατήρηση των ειδών άγριας χλωρίδας και πανίδας της Ευρώπης, ιδίως εκείνων που απειλούνται με εξαφάνιση, καθώς επίσης η διατήρηση των φυσικών οικοτόπων των ειδών αυτών.

3) Σύμβαση για το διεθνές εμπόριο αγρίων ειδών πανίδας και χλωρίδας που απειλούνται με εξαφάνιση (Σύμβαση CITES)

Η σύμβαση για το διεθνές εμπόριο των ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση υπεγράφη το 1973 στην Ουάσιγκτον των Η.Π.Α. Σκοπός της Σύμβασης είναι η προστασία ορισμένων ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας τα οποία απειλούνται με εξαφάνιση, μέσω του ελέγχου ή της απαγόρευσης του διεθνούς εμπορίου των ειδών αυτών. Η Σύμβαση αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς μέσω του περιορισμού του διεθνούς εμπορίου αγρίων ζώων και φυτών επιτυγχάνεται και η προστασία των βιοτόπων τους.

4) Σύμβαση για τη βιολογική ποικιλότητα

Ως βιολογική ποικιλότητα εννοείται: α) Η ποικιλία των ειδών συμπεριλαμβανομένων των φυτών των ζώων και των μικροοργανισμών β) Η ποικιλία που υπάρχει ανάμεσα στα άτομα του κάθε είδους και η οποία έχει γενετική βάση και γ) Η ποικιλία των οικοσυστημάτων.

Η Σύμβαση για τη βιολογική ποικιλότητα του Ο.Η.Ε υπεγράφη στο Ρίο το 1992, στο πλαίσιο της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το περιβάλλον και την ανάπτυξη.

Σκοπός της Σύμβασης είναι η διατήρηση και η προστασία της βιολογικής ποικιλότητας, η βιώσιμη χρησιμοποίηση των συστατικών της και ο ορθός και ισότιμος καταμερισμός των ωφελημάτων που προκύπτουν από τη χρησιμοποίηση των γενετικών πόρων.

5. Σύμβαση της Βόννης για τη διατήρηση των αποδημητικών ειδών της άγριας πανίδας

Η σύμβαση για τη διατήρηση των αποδημητικών ειδών της άγριας πανίδας υπεγράφη στη Βόννη το 1979 και τέθηκε σε ισχύ το 1983, έχοντας ως σκοπό την προστασία και τη διατήρηση των ειδών εκείνων των αγρίων ζώων τα οποία είναι αποδημητικά, και για το λόγο αυτό είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα σε κινδύνους όπως η συρρίκνωση των βιοτόπων αναπαραγωγής, το υπερβολικό κυνήγι κατά τις μεταναστευτικές διαδρομές, η υποβάθμιση των περιοχών διατροφής. Για την επιβίωση των ειδών αυτών απαιτείται συνεργασία και συντονισμένη δράση από όλα τα Κράτη της ζώνης εξάπλωσης κάθε αποδημητικού είδους. Η σύμβαση της Βόννης παρέχει το πλαίσιο για αυτή τη συνεργασία.

6. Σύμβαση της Βαρκελώνης για την προστασία της Μεσογείου θάλασσας από ρύπανση

Η σύμβαση υπεγράφη το 1976 με σκοπό την ενεργοποίηση και συνεργασία όλων των χωρών της Μεσογείου για την πρόληψη, ελάττωση και καταπολέμηση της θαλάσσιας ρύπανσης. Η Συμβολή αυτή τροποποιήθηκε το 1995 στη Βαρκελώνη σε « Σύμβαση για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των παράκτιων περιοχών της Μεσογείου». Το πεδίο εφαρμογής της διευρύνθηκε, ώστε να περιλαμβάνει και το παράκτιο χώρο και επιπλέον εισήχθη η έννοια της εξάλειψης, κατά το δυνατόν, της ρύπανσης καθώς κα της αειφορικής ανάπτυξης της Μεσογείου.

7. Σύμβαση για την προστασία και χρήση των διασυνοριακών υδάτων και διεθνών λιμών

Η σύμβαση για την προστασία των διασυνοριακών υδάτων και των διεθνών λιμνών υπεγράφη στο Ελσίνκι το 1992. Σκοπός της είναι η πρόληψη, ο έλεγχος και η μείωση της υδατικής ρύπανσης, η οποία μπορεί να προκαλέσει διασυνοριακές επιπτώσεις, καθώς επίσης και η διασφάλιση της οικολογικά ορθής και λογικής χρήσης των νερών, η διατήρηση των υδάτινων πόρων και η προστασία του περιβάλλοντος. Επιπλέον, προωθείται η διασφάλιση της λογικής και δίκαιης χρήσης των διασυνοριακών υδάτων.

8. Σύμβαση για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε διασυνοριακά πλαίσια

Η σύμβαση υπεγράφη στο Έσπο της Φιλανδίας το 1991. Η Σύμβαση επεκτείνει το θεσμό της εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, έτσι ώστε να καλύπτει και τις επιπτώσεις σε γειτονικά Κράτη. Με βάση την προληπτική προσέγγιση για την προστασία του περιβάλλοντος, πριν δοθεί άδεια για ορισμένες για ορισμένες δραστηριότητες οι οποίες μπορεί να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, και μάλιστα στο περιβάλλον γειτονικών Κρατών, θα πρέπει οι σχεδιαζόμενες δραστηριότητες να εκτιμώνται ως προς τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

9. Σύμβαση για τις διασυνοριακές επιπτώσεις των βιομηχανικών ατυχημάτων

Η σύμβαση του Ο.Η.Ε για τις διασυνοριακές επιπτώσεις των βιομηχανικών ατυχημάτων υπεγράφη στο Ελσίνκι το 1992, με σκοπό την προστασία των ανθρώπων και του περιβάλλοντος από βιομηχανικά ατυχήματα που είναι δυνατό να προκαλέσουν διασυνοριακές επιπτώσεις, μέσω της πρόληψης, της ετοιμότητας και της αντίδρασης σε τέτοια ατυχήματα. Πρόσθετος στόχος ο οποίος επιδιώκεται είναι η ανάπτυξη διεθνούς συνεργασίας που αφορά στην παροχή αμοιβαίας βοήθειας, στην έρευνα και ανάπτυξη, στην ανταλλαγή πληροφοριών και τεχνογνωσίας και στην ανάπτυξη και υλοποίηση πολιτικών για τη μείωση των κινδύνων των βιομηχανικών ατυχημάτων και για τη βελτίωση των μέτρων πρόληψης, ετοιμότητας και αντίδρασης, συμπεριλαμβανομένων των μέτρων αποκατάστασης.

10. Σύμβαση –Πλαίσιο του Ο.Η.Ε για τις κλιματικές μεταβολές

Η σύμβαση – Πλαίσιο του Ο.ΗΕ για τις κλιματικές μεταβολές υπεγράφη στο Ρίο το 1992, και τέθηκε σε ισχύ, για τη χώρα μας, το Νοέμβριο του 1994. Σκοπός της Σύμβασης είναι η αποτελεσματική σε παγκόσμιο επίπεδο αντιμετώπιση του φαινομένου του θερμοκηπίου και η επίτευξη του φαινομένου του θερμοκηπίου και η επίτευξη σταθεροποίησης των συγκεντρώσεων των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, σε επίπεδο που να αποτρέπει την επικίνδυνη ανθρωπογενή παρέμβαση στο κλιματικό σύστημα. Το επίπεδο αυτό πρέπει να επιτευχθεί εντός επαρκούς χρονικού διαστήματος, ώστε να επιτρέψει στα οικοσυστήματα να προσαρμοστούν με φυσικό τρόπο στην αλλαγή του κλίματος. Να προστατευθεί η παραγωγή τροφίμων και να γίνει εφικτή η προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης με βιώσιμο τρόπο.
 
Μανόλης Βουτυράκης
Φυσικός Περιβαλλοντολόγος
Πρόεδρος του Συλλόγου Προώθησης των Α.Π.Ε. στην Κρήτη (Σ.Π.Α.Π.Ε.Κ.Ε.Ε.Κ.)
spapekeek@her.forthnet.gr

��� ������� �� ������ ������.
������ ����� �� ������ ������ � �� ��������� ��� ecocrete.gr ���.